Đơn phương chấm dứt hợp đồng có phải bồi thường?

Nội dung câu hỏi: Kính gửi Luật Minh Gia! Em có một số vấn đề về thực trạng em bị thôi việc và bị phạt tiền, em nhờ bên Luật mình giúp đỡ em về một số câu hỏi thắc mắc ạ: 

Câu hỏi 1: Em là giám sát phục vụ, chị T là giám sát bếp ( 2 người cùng làm chung tại nhà hàng), 2 người có xích mích với nhau.Chị T nói nhân viên không chà vỉ từ 14h chiều đến 22h tối không có vỉ nướng phục vụ tại bàn nên em không nhận khách vào. Trước đó lúc em vào ca 17h chiều tối em thấy tình trạng như vậy em có nhắn tin 2 lần và gọi điện thoại 1 lần cho giám đốc điều hành tên K để có cách xử lý, nhưng giám đốc này không nghe máy và không trả lời tin nhắn cho em.Doanh thu từ 14h đến 22h tối chỉ có 5 triệu đồng.  Sáng hôm sau ban giám đốc gọi em và chị giám sát T lên công ty họp và đưa ra quyết định cảnh cáo, thôi việc em và chị giám sát T và phải bồi thường 25 triệu đồng vì không nhận khách và làm mất danh dự cho công ty và bắt 2 người phải lên công ty xin lỗi từng khách mà hôm đó không nhận. và ban giám đốc nói thường buổi tối chủ nhật bán 30 triệu đồng, tối đó bán được 5 triệu đồng vậy phải bồi thường thêm 25 triệu đồng.Vậy cho em hỏi các Anh, em và chị GS T có phải chịu bồi thường 25 triệu đồng cho công ty không ạ khi không có văn bản nào quy định  tối chủ nhật phải bán 30 triệu đồng cho công ty đó.

Câu hỏi 2:Hợp đồng của em ký 23/11/2016 và đến 23/11/2017 là hết hợp đồng 1 năm, và từ 24/11/2017 đến 2020 là ký hợp đồng 3 năm theo luật là vậy, nhưng chưa hết hợp đồng làm việc thì ban giám đốc công ty đơn phương cho em nghỉ việc, vậy công ty có phải bồi thường cho em các khoản tiền lương, tiền BHXH, tiền thất nghiệp và tiền đơn phương cho em nghỉ việc không ạ?Câu hỏi 3: Hiện tại công ty giữ BHXH của em nhưng đã cho em thôi việc trước hợp đồng lao động , vậy công ty có phải trả lại sổ BHXH để em được đi nhận tiền thất nghiệp không ạ?Trên đây là các câu hỏi em đã thắc mắc, mong Luật Minh Gia đọc và phản hồi giúp cho em ạ. Em chân thành cảm ơn các anh /chị gia đình Luật Minh Gia.Trân trọng.

Trả lời tư vấn: Chào anh/chị! Cảm ơn anh/chị đã tin tưởng và gửi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, Đối với yêu cầu hỗ trợ của anh/chị chúng tôi đưa ra tư vấn sau đây:

Thứ nhất, về trách nhiệm bồi thường thiệt hại,

Căn cứ Điều 130 Bộ luật Lao động 2012 về bồi thường thiệt hại:

“1. Người lao động làm hư hỏng dụng cụ, thiết bị hoặc có hành vi khác gây thiệt hại tài sản của người sử dụng lao động thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Trường hợp người lao động gây thiệt hại không nghiêm trọng do sơ suất với giá trị không quá 10 tháng lương tối thiểu vùng do Chính phủ công bố được áp dụng tại nơi người lao động làm việc, thì người lao động phải bồi thường nhiều nhất là 03 tháng tiền lương và bị khấu trừ hằng tháng vào lương theo quy định tại khoản 3 Điều 101 của Bộ luật này.

2.Người lao động làm mất dụng cụ, thiết bị, tài sản của người sử dụng lao động hoặc tài sản khác do người sử dụng lao động giao hoặc tiêu hao vật tư quá định mức cho phép thì phải bồi thường thiệt hại một phần hoặc toàn bộ theo thời giá thị trường; trường hợp có hợp đồng trách nhiệm thì phải bồi thường theo hợp đồng trách nhiệm; trường hợp do thiên tai, hoả hoạn, địch họa, dịch bệnh, thảm họa, sự kiện xảy ra khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép thì không phải bồi thường.”

Đối chiếu với quy định nêu trên, có thể thấy, nếu như bạn có hành vi gây thiệt hại tài sản của người sử dụng lao động thì phải bồi thường theo quy định, tuy nhiên, trong trường hợp này cần xác định thiệt hại thực tế của Công ty phát sinh vào buổi tối chủ nhật hôm đó, việc xác định thiệt hại có thể dựa theo doanh thu của Công ty tại cùng thời điểm của các tháng liền kề. Trong trường hợp bạn nhận thấy mức bồi thường là không phù hợp thì có quyền yêu cầu Công ty giải trình hoặc khiếu nại để có căn cứ xác định trách nhiệm bồi thường tương ứng.

Thứ hai, trường hợp của bạn là công ty đã đơn phương chấm dứt HĐLĐ. Về vấn đề này được điều 38 Bộ luật Lao động 2012 quy định về quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ của NSDLĐ như sau:

1. Người sử dụng lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong những trường hợp sau đây:

a) Người lao động thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động;

 b) Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 12 tháng liên tục đối với người làm theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, đã điều trị 06 tháng liên tục, đối với người lao động làm theo hợp đồng lao động xác định thời hạn và quá nửa thời hạn hợp đồng lao động đối với người làm theo hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa hồi phục.

Khi sức khỏe của người lao động bình phục, thì người lao động được xem xét để tiếp tục giao kết hợp đồng lao động;

c) Do thiên tai, hỏa hoạn hoặc những lý do bất khả kháng khác theo quy định của pháp luật, mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải thu hẹp sản xuất, giảm chỗ làm việc;

d) Người lao động không có mặt tại nơi làm việc sau thời hạn quy định tại Điều 33 của Bộ luật này.

Xét thấy, việc bạn không nhận khách không thuộc một trong các lí do được liệt kê tại khoản 1 điều này. Ngoài ra, loại hợp đồng bạn ký với công ty là hợp đồng có thời hạn. Vì thế, khi muốn đơn phương chấm dứt HĐLĐ, phía bên công ty phải báo trước 30 ngày theo quy định tại điểm b khoản 2 điều 38 BLLĐ 2012.

“2. Khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động người sử dụng lao động phải báo cho người lao động biết trước:

b) Ít nhất 30 ngày đối với hợp đồng lao động xác định thời hạn;”

Theo đó công ty bạn đã ra quyết định cho thôi việc bạn ngay sáng ngày hôm sau là không phù hợp theo quy định pháp luật, không đáp ứng yêu cầu về lí do và thời hạn luật định.

Pháp luật quy định nghĩa vụ của người sử dụng lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động tại điều 42 BLLĐ 2012. Cụ thể:

“1. Phải nhận người lao động trở lại làm việc theo hợp đồng lao động đã giao kết và phải trả tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trong những ngày người lao động không được làm việc cộng với ít nhất 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động.

2. Trường hợp người lao động không muốn tiếp tục làm việc, thì ngoài khoản tiền bồi thường quy định tại khoản 1 Điều này người sử dụng lao động phải trả trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 48 của Bộ luật này.

3. Trường hợp người sử dụng lao động không muốn nhận lại người lao động và người lao động đồng ý, thì ngoài khoản tiền bồi thường quy định tại khoản 1 Điều này và trợ cấp thôi việc theo quy định tại Điều 48 của Bộ luật này, hai bên thỏa thuận khoản tiền bồi thường thêm nhưng ít nhất phải bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động để chấm dứt hợp đồng lao động.

4. Trường hợp không còn vị trí, công việc đã giao kết trong hợp đồng lao động mà người lao động vẫn muốn làm việc thì ngoài khoản tiền bồi thường quy định tại khoản 1 Điều này, hai bên thương lượng để sửa đổi, bổ sung hợp đồng lao động.

5. Trường hợp vi phạm quy định về thời hạn báo trước thì phải bồi thường cho người lao động một khoản tiền tương ứng với tiền lương của người lao động trong những ngày không báo trước.”

Vì thế, bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu công ty phải thực hiện nghĩa vụ bồi thường về việc vi phạm thời hạn báo trước (quy đinh tại khoản 5 điều này) và các nghĩa vụ bồi  thường khác tùy theo quy định tại khoản 1,2,3 nêu trên.

Thứ ba, về việc trả lại sổ BHXH,

Theo quy định tại Khoản 3 Điều 47 Bộ luật lao động 2012:

"3. Người sử dụng lao động có trách nhiệm hoàn thành thủ tục xác nhận và trả lại sổ bảo hiểm xã hội và những giấy tờ khác mà người sử dụng lao động đã giữ lại của người lao động". 

Do đó, người sử dụng lao động có nghĩa vụ trả lại sổ bảo hiểm xã hội và những giấy tờ khác mà người sử dụng lao động đã giữ lại của người lao động khi chấm dứt hợp đồng lao động.

Trong trường hợp công ty không thực hiện nghĩa vụ bồi thường và trả lại sổ bảo hiểm cho bạn bạn có quyền gửi yêu cầu đến Chánh thanh tra Sở lao động thương binh xã hội hoặc Tòa án để được giải quyết.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng
Phòng tư vấn lao động – Công ty Luật Minh Gia