Tai nạn lao động và trách nhiệm bồi thường trong trường hợp không ký hợp đồng lao động

Nội dung câu hỏi: Kính gửi Quý công ty. Gia đình tôi hiện nay đang gặp trường hợp dưới đây và muốn nộp đơn khởi kiện. Liệu rằng việc khởi kiện có khả quan hay không? Rất mong nhận được sự tư vấn của Công ty để gia đình có thể đưa ra quyết định đúng đắn. Cụ thể như sau: Em trai tôi năm nay 20 tuổi, hiện đang là sinh viên một trường trung cấp tại quê nhà. Ngày 26/02/2016, em trai tôi được nghỉ học và có đi làm thuê bốc vác vận chuyển cho anh P, cụ thể: Anh P là chủ xe ba gác, đồng thời là người điều khiển xe ba gác chở cám đi phân phối tới các hộ gia đình chăn nuôi trong địa bàn huyện. Em tôi là người bốc vác, trong quá trình di chuyển từ địa điểm này đến địa điểm khác thì được bố trí ngồi trên đỉnh xe (ngồi trên đỉnh những bì cám được xếp chồng lên nhau). Vào lúc 14h cùng ngày, em trai tôi bị ngã từ trên xe xuống, bị kéo lê và hậu quả là bị chấn thương sọ não nặng, bệnh viện đa khoa tỉnh phải phẫu thuật bán cầu phải mổ lấy máu tụ và mảnh xương sọ bị vỡ nát mang đi gửi ĐH Y Hà Nội. Trải qua quá trình hơn 6 tháng điều trị, tính đến nay, em trai tôi vẫn không ý thức được bất cứ điều gì, cơ thể gầy gò, cử động yếu, nằm bất di bất dịch một chỗ, mọi sinh hoạt đều do bố mẹ tôi chăm sóc. Hiện tại, em tôi vẫn đang điều trị và theo dõi tại Bệnh viện phục hồi chức năng Trung ương, bán cầu phải vẫn khuyết sọ, chưa thể ghép được xương sọ. Ghi chú: - GĐ tôi thuộc diện hộ nghèo, em trai tôi được hưởng BHYT hộ nghèo nên hầu như được hưởng các chi phí thuộc diện bảo hiểm chi trả. - Ngoài thuốc bệnh viện cấp thuộc diện bảo hiểm, phần lớn phải mua thuốc bên ngoài để điều trị. Gia đình tôi xin hỏi: 1. Xác định đây có phải là tai nạn lao động hay không? 2. Còn thời hiệu khởi kiện hay không? 3. TRách nhiệm của anh P trong trường hợp này như thế nào? Các chi phí mua thuốc ngoài để điều trị, chi phí chăm sóc em hằng ngày (đồ ăn, đồ uống), chi phí chi tiêu hằng ngày của bố mẹ trong quá trình chăm em thuộc trách nhiệm của ai? 4. Có phải trải qua hòa giải viên trước khi yêu cầu Tòa án giải quyết hay không? Cơ quan thụ lý giải quyết đơn khởi kiện? Trân trọng cảm ơn. Rất mong nhận được sự phản hồi sớm.

Trả lời tư vấn: Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi tới Luật Minh Gia, với thắc mắc của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, về thời hiệu khởi kiện

Điều 588 Bộ luật dân sự 2015 quy định về Thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại như sau:

“Thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.”

Như vậy, đối chiếu với trường hợp của bạn thì do sự việc xảy ra từ tháng 2/2016 tính đến nay được 01 năm 7 tháng, trong khi thời hiệu khởi kiện mà luật cho phép là ba năm từ thời điểm quyền lợi bị xâm phạm. Nên trường hợp em trai bạn vẫn còn thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường. Đồng thời, việc khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại không bắt buộc phải qua hòa giải mà có thể khởi kiện trực tiếp ra Tòa nơi anh P cư trú để giải quyết khi quyền lợi của em bạn không được đảm bảo.

Thứ hai, xác định tai nạn lao động

Khoản 8, Điều 3 Luật an toàn vệ sinh lao động năm 2015 quy định như sau:

"Tai nạn lao động là tai nạn gây tổn thương cho bất kỳ bộ phận, chức năng nào của cơ thể hoặc gây tử vong cho người lao động, xảy ra trong quá trình lao động, gắn liền với việc thực hiện công việc, nhiệm vụ lao động."

Theo đó, do em bạn xảy ra tai nạn là trong quá trình làm việc vận chuyển, bốc vác cám tới địa chỉ của các hộ gia đình theo yêu cầu của anh P dẫn tới tình trạng sức khỏe phải phẫu thuật bán cầu phải  mổ lấy máu tụ và mảnh xương sọ bị vỡ nát mang đi gửi ĐH Y Hà Nội, bán cầu phải vẫn khuyết sọ, chưa thể ghép được xương sọ, mọi sinh hoạt đều do gia đình lo. Nên trường hợp em trai bạn được xác định là tai nạn lao động.

Thứ ba, trách nhiệm bồi thường đối với trường hợp tai nạn lao động

Để xác định trách nhiệm bồi thường của anh P trong trường hợp tai nạn lao động này thì phải chứng minh được có tồn tại quan hệ lao động. Tuy nhiên, do giữa anh P và em trai bạn không có ký hợp đồng lao động nên rất khó để chứng minh quan hệ lao động. Trường hợp không chứng minh được do không có ký hợp đồng nhưng có tồn tại quan hệ thuê mướn, có trả lương - tức phát sinh quan hệ lao động thì anh P sẽ có trách nhiệm thanh toán theo quy định Luật an toàn vệ sinh lao động. Cụ thể:

Điều 38 Luật an toàn vệ sinh lao động quy định về trách nhiệm của người sử dụng lao động đối với người lao động bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp như sau:

“Người sử dụng lao động có trách nhiệm đối với người lao động bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp như sau:

1. Kịp thời sơ cứu, cấp cứu cho người lao động bị tai nạn lao động và phải tạm ứng chi phí sơ cứu, cấp cứu và điều trị cho người lao động bị tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp;

2. Thanh toán chi phí y tế từ khi sơ cứu, cấp cứu đến khi điều trị ổn định cho người bị tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp như sau:

a) Thanh toán phần chi phí đồng chi trả và những chi phí không nằm trong danh mục do bảo hiểm y tế chi trả đối với người lao động tham gia bảo hiểm y tế;

b) Trả phí khám giám định mức suy giảm khả năng lao động đối với những trường hợp kết luận suy giảm khả năng lao động dưới 5% do người sử dụng lao động giới thiệu người lao động đi khám giám định mức suy giảm khả năng lao động tại Hội đồng giám định y khoa;

c) Thanh toán toàn bộ chi phí y tế đối với người lao động không tham gia bảo hiểm y tế;

3. Trả đủ tiền lương cho người lao động bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp phải nghỉ việctrong thời gian điều trị, phục hồi chức năng lao động;

4. Bồi thường cho người lao động bị tai nạn lao động mà không hoàn toàn do lỗi của chính người này gây ra và cho người lao động bị bệnh nghề nghiệp với mức như sau:

a) Ít nhất bằng 1,5 tháng tiền lương nếu bị suy giảm từ 5% đến 10% khả năng lao động; sau đó cứ tăng 1% được cộng thêm 0,4 tháng tiền lương nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 11% đến 80%;

b) Ít nhất 30 tháng tiền lương cho người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc cho thân nhân người lao động bị chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp;

5. Trợ cấp cho người lao động bị tai nạn lao động mà do lỗi của chính họ gây ra một khoản tiền ít nhất bằng 40% mức quy định tại khoản 4 Điều này với mức suy giảm khả năng lao động tương ứng;”

Thứ tư, trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng

Do trường hợp này em trai bạn làm việc cho anh P nên khi tai nạn xảy ra thì anh P vẫn có nghĩa vụ bồi thường, hỗ trợ. Tuy nhiên, mức độ bồi thường còn căn cứ vào yếu tố lỗi, nguyên nhân dẫn tới tai nạn. Nếu lỗi do cả hai bên hoặc do nguyên nhân khách quan thì trách nhiệm bồi thường tương ứng với mức độ lỗi của mỗi bên. Nếu lỗi hoàn toàn do anh P thì trách nhiệm bồi thường theo quy định tại Điều 590 Bộ luật này. Trường hợp lỗi hoàn toàn do em trai thì không phải bồi thường nhưng anh P vẫn có trách nhiệm hỗ trợ một phần cho gia đình (vì tai nạn là do trong quá trình làm việc cho mình). Cụ thể:

Điều 590.Thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm.

“1. Thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm bao gồm:

a) Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại;

b) Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại; nếu thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại;

c) Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị; nếu người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần phải có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thiệt hại;

d) Thiệt hại khác do luật quy định.

2. Người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp sức khỏe của người khác bị xâm phạm phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không quá năm mươi lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.”

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi - Số điện thoại liên hệ: 1900.6169 để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng !
CV tư vấn: Nguyễn Nhàn - Luật Minh Gia