Tư vấn trường hợp ai có quyền nuôi con khi đứa bé ba tuổi?

Anh ấy sống cùng nhà với mẹ nuôi trên HN, bắt tôi về TG sống với bố mẹ chồng, gia đình tôi ở Hà Nội. Tôi nghe chồng về quê ở được vài tháng, trong vài tháng đấy mẹ nuôi liên tục điện thoại cho bố mẹ chồng tôi nói xấu tôi, để ông bà ghét tôi, chồng thì ở cùng bà ấy 1 tháng về quê được 2 hôm rồi lại đi lên hà nội ngay. Mâu thuẫn vợ chồng ngày càng cao, tôi xin phép bố mẹ chồng cho tôi lên Hà Nội để đi làm vì bố mẹ chồng tôi cũng mê tín nói tôi bận không sống được cùng nhau...khi tôi lên Hà Nội ở tôi mới phát hiện ra mình có bầu, khoảng thời gian tôi mang bầu đến khi tôi sắp đẻ mọi người nhà chồng không hỏi han gì, chồng tôi cũng không hỏi thăm 1 lời nào, khi tôi đi đẻ tôi có điện thoại cho chồng tôi, anh ấy đến 1 hôm xong lại bỏ về vì tôi sinh con gái, nhà chồng cũng không nhìn nhận thăm nom cháu nội, bởi họ chỉ cần có cháu trai. Bây giờ con gái tôi được 15 tháng ông bà nội cũng không thăm cháu hay hỏi thăm gì, chồng tôi trong thời gian tôi đẻ con đến nay mới đến thăm con bé được khoảng 9 lần, sinh nhật con bé hoặc tết cũng không thăm con không hỏi han con. Hiện giờ chồng tôi vẫn ở cùng mẹ nuôi và nhà tôi với nhà mẹ nuôi họ cách nhau 2 tổ dân phố, chồng tôi nhiều lần nói muốn ly hôn với tôi, tôi đồng ý nhưng hỏi đến đơn ly hôn thì anh ấy không làm đơn. Giờ vợ chồng tôi không ở được với nhau, tôi muốn hỏi luật sư liệu khi con tôi 3 tuổi mà anh ấy vẫn muốn ly hôn với tôi thì liệu tôi có quyền nuôi con gái không ạ? Vì chồng tôi thu nhập cao hơn tôi nhưng kinh tế lo cho con gái tôi do tôi và ông bà ngoại lo, chồng tôi mới chỉ đưa tiền cho tôi chăm con bé duy nhất 3 lần mỗi lần 1 triệu. Với số tiền đó không thể lo cho con gái tôi trong 2 tháng, cũng không hỏi han gì con cái thì liệu chồng tôi có giành được quyền nuôi con không ạ? Xin luật sư tư vấn cho tôi. Tôi xin cảm ơn.

Trả lời

Chào chị, cảm ơn chị đã gửi câu hỏi tới luật Minh Gia. Yêu cầu của chị chúng tôi tư vấn như sau:

Điều 81 luật hôn nhân và gia đình 2014 việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn

“1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”

Từ những quy định trên, có thể rút ra một số điều:

Khi ly hôn thì chị và chồng chị thỏa thuận người trực tiếp nuôi con nếu như 2 bên không thỏa thuận được thì tòa án sẽ quyết định dựa vào những yếu tố sau:

- Nếu con chị đã hơn 3 tuổi thì sẽ không còn được mặc định giao cho mẹ trực tiếp nuôi. 

- Khi xem xét ai sẽ là người có quyền nuôi con, Tòa án sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố khác nhau với mục đích tìm được người có thể đáp ứng tối đa yêu cầu cho sự phát triển của đứa trẻ. Nhìn chung Tòa án sẽ dựa trên 3 yêu tố sau:

+ Điều kiện về vật chất bao gồm: Ăn, ở, sinh hoạt, điều kiện học tập…các yếu tố đó dựa trên thu nhập, tài sản, chỗ ở của cha mẹ;

+ Các yếu tố về tinh thần bao gồm: Thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con, tình cảm đã dành cho con từ trước đến nay, điều kiện cho con vui chơi giải trí, nhân cách đạo đức, trình độ học vấn … của cha mẹ.

+ Nguyện vọng của con: Con mong muốn được ở với ai (chỉ áp dụng với con từ đủ 7 tuổi trở lên).

Nếu chị thực sự yêu thương con mình và có đủ khả năng chứng minh trước tòa rằng mình có thể chăm sóc tốt cho đứa bé. Hơn nữa chị có thể chứng minh từ lúc chị sinh đứa bé ra chồng chị chỉ tới thăm có mấy lầ và trợ cấp cho con chị ít tiền còn lại là gia đình chị tự lo cho cháu. Như vậy việc chị giành được quyền nuôi con khi bé đã 3 tuổi là hoàn toàn có thể.

- Bên cạnh đó, Điều 82 luật hôn nhân và gia đình 2014 có quy định về nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn. Theo đó:

“1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.

2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.

Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.”

Nếu chị không được trực tiếp nuôi con thì vẫn có quyền được cấp dưỡng và thăm nom cháu bé. Không ai có thể cản trở quyền này của chị. Hơn nữa không phải chồng chị giành được quyền nuôi con thì người này sẽ được quyền nuôi con mãi, chị có quyền yêu cầu tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn nếu chồng chị không đủ điều kiện chăm sóc con chị 

“1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.

2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:

a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.

…” (Điều 84 luật hôn nhân và gia đình 2014)

Tuy nhiên chúng tôi khuyên chị nếu chị thực sự muốn nuôi dưỡng đứa bé thì chị hãy ly hôn ngay bây giờ khi mà con chị chưa đủ 3 tuổi thì đứa bé chắc chắn sẽ được giao cho chị nuôi dưỡng trừ trường hợp chị không đủ điều kiện nuôi con.