Có phạm tội cho vay nặng lãi không khi cho vay lãi suất cao?

Do cần tiền trang trải sinh hoạt gia đình trong thời gian cả nhà đều thất nghiệp. Năm 2014 Tôi có vay của người ta số tiền 70 triệu lãi suất 12%/tháng. Có viết giấy mượn nợ nhưng ko ghi rõ lãi suất trong giấy nợ. Nay tôi ko có khả năng chi trả. Vậy tôi có thể gửi đơn đến cơ quan chức năng nhờ can thiệp để tôi đc trả nợ với lãi suất của nhà nước hay ko? Và người ta có phạm tội cho vay nặng lãi hay ko? Xin cảm ơn!

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến Luật Minh Gia, trường hợp của bạn có hướng giải quyết như sau:

Về lãi suất chi trả khoản vay

Hợp đồng vay tài sản theo quy định của Bộ luật dân sự 2005 không quy định bắt buộc hình thức của hợp đồng. Vì vậy việc ký kết hợp đồng bằng miệng hay bằng văn bản đều được pháp luật công nhận. Nên việc người cho vay không quy định lãi suất trong giấy vay mượn mà nói miệng là hợp pháp và bạn phải thực hiện theo lãi suất đó. Tuy nhiên mức lãi suất đưa ra không quá mức pháp luật quy định. Khoản 1 Điều 476 Bộ luật dân sự 2005 quy định:

“1. Lãi suất vay do các bên thoả thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng”.

Năm 2014, lãi suất cơ bản của Ngân hàng nhà nước đưa ra là 8%/năm tương đương với khoảng 0.67%/tháng. Trong khi hợp đồng vay giữa bạn và bên cho vay có lãi suất 12%/tháng, vượt quá mức 150% mức lãi suất cơ bản so Ngân hàng Nhà nước công bố. Như vậy là vi phạm pháp luật. Theo quy định Bộ luật dân sự thì hợp đồng của bạn vô hiệu do vi phạm quy định pháp luật không cho phép thực hiện. Khoản 2 Điều 137 Bộ luật dân sự quy định:

“2. Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận; nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền, trừ trường hợp tài sản giao dịch, hoa lợi, lợi tức thu được bị tịch thu theo quy định của pháp luật. Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường”.

Tức là bạn sẽ phải trả lại số tiền đã vay và trả lãi theo lãi suất cơ bản của Ngân hàng Nhà nước. Bạn có thể gửi đơn lên Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bạn cư trú để yêu cầu tuyên bố hợp đồng vay giữa bạn và bên cho vay là vô hiệu.

Trách nhiệm của bên cho vay

Khoản 1 Điều 163 Bộ luật hình sự 1999 quy định về Tội cho vay nặng lãi:

“1. Người nào cho vay với mức lãi suất cao hơn mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định từ mười lần trở lên có tính chất chuyên bóc lột, thì bị phạt tiền từ một lần đến mười lần số tiền lãi hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến một năm”.

Với mức lãi suất 12%/tháng trong hợp đồng vay so với 8%/năm của Ngân hàng Nhà nước là gấp hơn 10 lần. Như vậy, hành vi của người cho vay là phạm tội cho vay nặng lãi, bạn có thể tố giác tội phạm đến cơ quan điều tra công an huyện. Nhưng do trong giấy vay nợ không hề ghi rõ lãi suất là bao nhiêu mà chỉ thỏa thuận miệng nên đến khi điều tra thì có thể người cho vay sẽ không thừa nhận việc đã quy định lãi suất như vậy. Nếu bạn có ghi âm lại việc người cho vay thừa nhận việc tính lãi suất 12%/tháng thì sẽ là bằng chứng chứng minh người cho vay phạm tội.