Ủy quyền trong trường hợp người bị bệnh dẫn đến mất ý thức có giá trị pháp lý không?

Câu hỏi: Gia đình cha mẹ ruột của tôi có 9 người con. Liên tục trong 2 năm (2014-2015) cha của tôi luôn phài nhập viện và tháng 10/2015 ông đã một lần chết lâm sàng. Hiện tại ông đang nhập viện tiếp tục điều trị bệnh với chẩn đoán của bệnh viện là: nhồi máu não tái phát, viêm phổi, suy thận, tiểu đường Typr2, tăng huyết áp....

Trong thời gian cha tôi đang nằm viện, mẹ tôi cùng các con của bà đã mời công chứng viên Phòng công chứng đến bệnh viện và yêu cầu làm Hợp đồng ủy quyền tất cả tài sản do ông tạo lập trước đây để bà và các con lập thủ tục mua bán toàn bộ tài sản đất đai, nhưng duy nhất giấu không cho tôi biết.

Vậy việc ủy quyền này có đúng không? Nếu không đúng xin hướng dẫn tôi sẽ khiếu nại như thế nào? Tôi rất cấn gấp sự tư vấn về mặt pháp lý để lập thủ tục khởi kiện. Vì Mẹ và các em tôi làm việc này không công khai, không trao đổi đối với cá nhân tôi.

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất tính hợp pháp của hợp đồng ủy quyền.

Hợp đồng ủy quyền là một dạng của giao dịch dân sự nên điều kiện có hiệu lực của hợp đồng ủy quyền phải đáp ứng hết các điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự. Điều 117 Bộ luật dân sự 2015 có quy định về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự như sau:

“1. Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

b) Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;

c) Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

2. Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.”

Như vậy bạn cần kiểm tra lại giao dịch giữa bố bạn với mẹ bạn và những người con khác nếu vi phạm một trong các yếu tố như về mặt chủ thể hoặc về mặt nội dung thì giao dịch này không có đủ điều kiện để có hiệu lực. Theo thông tin bạn cung cấp thì bố bạn đang nằm trong viện với tình hình sức khỏe yếu nên nếu tại thời điểm ký hợp đồng ủy quyền bạn có căn cứ cho rằng bố bạn không còn khả năng thể hiện được ý chí hoặc bố bạn mặc dù còn minh mẫn nhưng việc ký vào hợp đồng trên là do ép buộc thì hợp đồng này cũng không đáp ứng điều kiện về tính tự nguyện của chủ thể giao kết hợp đồng.

Thứ hai, vấn đề bảo vệ quyền lợi cho bố bạn

Nếu hợp đồng ủy quyền vô hiệu thì trong thời hiệu để yêu cầu tuyên hủy giao dịch dân sự  (Điều 132 Bộ luật dân sự năm 2015) bố bạn có thể tự mình hoặc ủy quyền cho một người khác để yêu cầu Tòa án tuyên hủy hợp đồng công chứng đã được giao kết. Hậu quả pháp lý của hợp đồng ủy quyền vô hiệu là các bên khôi phục lại hiện trạng ban đầu, những người đã được ủy quyền sẽ không được thực hiện việc bán đất của bố bạn, cụ thể Điều 131 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu:

“1. Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm giao dịch được xác lập.

2. Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.

Trường hợp không thể hoàn trả được bằng hiện vật thì trị giá thành tiền để hoàn trả.

3. Bên ngay tình trong việc thu hoa lợi, lợi tức không phải hoàn trả lại hoa lợi, lợi tức đó.

4. Bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường.

5. Việc giải quyết hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu liên quan đến quyền nhân thân do Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định.”

Hồ sơ khởi kiện bao gồm:

- Đơn khởi kiện;

- Các giấy tờ liên quan đến vụ kiện (hợp đồng ủy quyền, giấy tờ liên quan trong tranh chấp…);

- Giấy chứng minh nhân dân, hộ khẩu của người yêu cầu (bản sao có công chứng);

- Bản kê các giấy tờ nộp kèm theo đơn kiện (ghi rõ số bản chính, bản sao).

Trân trọng