Thừa kế thế vị theo quy định pháp luật ??

 Ông nội cháu chết cùng ngày với cụ bà đã từ lâu cháu ko biết chết năm nào. Nhiều năm sau đó thì cụ ông mất, sau đó thì bố cháu cũng mất năm 1997, hiện cháu đang ở cùng mẹ cháu trên mảnh đất này. Năm 2005 cô cháu cùng chồng con chuyển từ thái nguyên về ở trên mảnh đất nhà cháu,lúc đầu xin 150 m2 đất để ở, và từ đó bà nội cháu chuyển sang sống cùng cô cháu(tức con gái bà).  Nay cháu mới biết bà nội cháu đã âm thầm tách khẩu riêng 1 mình bà và âm thầm làm sổ đỏ tên bà vào năm 2006 đến năm 2010 bà âm thầm chia cho cô 470m2 đất. Nay cháu mới biết và cháu có kể cho bà bác cháu(tức con gái của cụ) biết chuyện. Và bà bác cháu muốn kiện bà nội cháu và cô cháu âm thầm chiếm tài sản mà bà bác đãng nhẽ được hưởng thì có được không? Bà nội cháu làm thế là sai hay đúng? Liệu có kiện được không ạ?

Nếu không kiện sau này bà cháu mất thì phần đất còn lại đang đứng tên bà cháu sẽ thuộc về ai? Liệu mẹ con cháu có phải ra đường ở không?

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn tới công ty Luật Minh Gia, với trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, theo như thông tin bạn đưa ra thì tài sản là nguồn gốc từ cụ ông và cụ bà, thời điểm mất không có di chúc. Nên theo quy định của pháp luật dân sự thì 3 người con của cụ trong đó có ông bạn, bà bác bạn và một người trong nam sẽ là người thừa kế theo pháp luật đối với phần di sản thừa kế đó. Tuy nhiên, do cụ bà và ông nội bạn mất cùng thời điểm nên bố bạn được xác định là người thừa kế thế vị đối với phần di sản mà ông bạn được hưởng từ phần di sản mà cụ mất không để lại di chúc. Cụ thể, phần di sản cụ bà để lại sẽ là 1/2 di sản tức 620m2 đất trong tổng 1240m2 đất sẽ được chia theo pháp luật. Trong đó, cụ ông và 2 người con và những người con của ông nội bạn sẽ được chia hưởng những phần bằng nhau Vì bạn không cung cấp thời điểm cụ và ông nội bạn mất khi nào nên bạn có thể tham khảo quy định của luật tại thời điểm hiện tại như sau :

Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Và Điều 652 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về thừa kế thế vị:

“Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.”

Lưu ý khi xác định rõ tại thời điểm cụ và ông nội bạn mất năm bao nhiêu thì bạn đối chiếu với pháp luật tại thời điểm mở thừa kế để xác định cụ thể.

Đối với 620m2 đất còn lại của cụ ông và phần di sản được hưởng từ cụ bà, sau khi mất thì sẽ lại được chia theo pháp luật cho 2 người con là bà bác và người đang sinh sống trong nam, bố bạn (nhận thế vị thay cho ông bạn). Năm 1997, bố bạn lại mất nên phần di sản sẽ được chia theo di chúc nếu bố bạn có di chúc để lại, nếu không có di chúc thì được chia cho bà nội và mẹ con bạn hưởng thừa kế. Bà bạn dù có di chúc hay không có di chúc của bố để lại thì vẫn được hưởng di sản thừa kế trừ trường hợp không có quyền hưởng di sản, tuy nhiên không được hưởng toàn bộ di sản mà chỉ được hưởng một phần bằng với phần của bạn, các anh chị em của bạn và mẹ bạn (chia theo pháp luật khi không có di chúc) hoặc được hưởng 2/3 của một suất thừa kế theo pháp luật nếu trong di chúc không thể hiện bà được hưởng di sản của bố bạn (Điều 644 Bộ luật dân sự năm 2015)

Nếu xác định việc bà bạn sang tên toàn bộ mảnh đất là không đúng với quy định của pháp luật về thừa kế thì bạn hoàn toàn có quyền làm đơn khởi kiện yêu cầu tuyên giao dịch giữa bà với cô là vô hiệu. Tuy nhiên, do bạn không xác định được thời điểm những người có di sản thừa kế mất nên không thể xác định được có còn thời hiệu khởi kiện hay không. Hiện nay thời hiệu khởi kiện yêu cầu phân chia di sản thừa kế là 30 năm với di sản là bất động sản. Nếu cụ và ông nội bạn mất trước ngày 10/09/1990 thì thời hiệu yêu cầu chia di sản được tính từ ngày 10/09/1990 (Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP)

Thứ hai, đối việc mẹ con bạn đã sử dụng ổn định tài sản đó từ trước đến nay là không có tranh chấp. Đồng thời bạn và mẹ bạn cũng là người được quyền thừa kế hợp pháp nên đương nhiên vẫn có quyền đối với số tài sản còn lại mà bà chưa chuyển nhượng cho người cô. Nên trong trường hợp này để đảm bảo quyền lợi thì mẹ bạn có thể làm đơn xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đứng tên để đảm bảo quyền lợi tốt nhất. Đối với  phần tài sản của bà sở hữu đứng tên, trường hợp ngoài ý muốn mất đi mà không có di chúc thì đương nhiên bạn vẫn có quyền hưởng di sản thừa kế thế vị cho phần di sản mà đáng ra bố bạn được hưởng nhưng đã mất trước đó.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Thừa kế thế vị theo quy định pháp luật ??. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng

CV P.Gái - Công ty Luật Minh Gia