Quy định của pháp luật về di chúc miệng

1. Luật sư tư vấn về di chúc miệng

Theo quy định pháp luật hiện hành di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ.

Tuy nhiên, thực tế có rất nhiều trường hợp di chúc miệng không đảm bảo điều kiện các điều kiện theo quy định pháp luật, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người hưởng di sản.

Do đó, nếu bạn chưa nắm được quy định pháp luật về vấn đề này và muốn tư vấn cụ thể thì bạn có thể liên hệ với Luật sư của chúng tôi để được hỗ trợ tư vấn cụ thể.

Bạn có thể gửi yêu cầu tư vấn hoặc gọi: 1900.6169 để được giải đáp kịp thời.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm trường hợp chúng tôi tư vấn sau đây để có thêm kiến thức pháp lý trong lĩnh vực này.

2. Điều kiện để di chúc miệng có hiệu lực pháp luật

Nội dung yêu cầu: Gia đình bà nội tôi có 6 anh em, 3 chị e đã được chia đất còn 3 a e trước khi mất bà chỉ nói bằng miệng (k có di chúc) chia đều cho 3 người con chưa có phần. Trong thời gian bà ốm, chú và bố mẹ tôi phụ trách nuôi dưỡng. Chú tôi và bố mẹ tôi là 1 trong 3 người được bà chia cho đất rồi, phần đất còn lại là bà chia cho 3 người khác nhưng chú tôi lại muốn sở hữu hết. Sổ đỏ man tên bà nội và được chú giữ. Tôi xin hỏi 3 bác chưa được chia đất của bà nội để lại thì có khả năng được chia k? Chú và bố mẹ tôi có được chia nữa k? Trường hợp chú sang tên sở hữu đất của bà sang tên chú trước khi và sau khi bà mất thì trường hợp này chia như thế nào? Rất mong được luật sư tư vấn sớm giúp, nếu cần thêm thông tin luật sư email lại cho tôi.

Trả lời: Cảm ơn anh/chị đã tin tưởng và gửi câu hỏi cho Luật Minh Gia. Yêu cầu của anh/chị được tư vấn như sau:

Điều 629 BLDS 2015 quy định về di chúc miệng như sau:

“1. Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng.

2. Sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.”

Khoản 5 Điều 652 BLDS 2015 quy định về di chúc được coi là hợp pháp như sau: "… 5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.”

Theo quy định của pháp luật, di chúc miệng - di nguyện bằng lời nói của người có tài sản trước khi chết để lại có giá trị pháp lý khi đáp ứng các điều kiện sau:

Thứ nhất, người để lại di nguyện phải trong trường hợp tính mạng bị đe dọa bởi cái chết do bệnh tật hoặc các nguyên nhân khác không để lại di chúc bằng văn bản;

Thứ hai, người có tài sản phải thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ;

Thứ ba, trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực;

Thứ tư, sau ba tháng kể từ thời điểm di chúc miệng người di chúc không còn sống, không minh mẫn, sáng suốt.

Như vậy, đối với trường hợp của bạn nếu thời điểm lập di chúc, di chúc miệng của bà bạn đáp ứng được các quy định đã nêu trên thì bản di chúc này là hợp pháp, di sản còn lại của bà bạn sẽ được chia theo đúng nội dung di chúc mà bà bạn để lại.

Nếu bản di chúc đó của bà bạn không hợp pháp thì toàn bộ di sản thừa kế còn lại của bà bạn sẽ được chia theo pháp luật cho những người thuộc hàng thừa kế.

Điều 650 BLDS 2015 quy định về những trường hợp thừa kế theo pháp luật:

"1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong những trường hợp sau đây:

a) Không có di chúc;

b) Di chúc không hợp pháp;

...".

Điều 651 BLDS 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Theo quy định của pháp luật thì toàn bộ những đối tượng thuộc hàng thừa kế thứ nhất đều được hưởng di sản thừa kế với phần di sản bằng nhau. Vậy, tất cả 06 người con (kể cả những người đã được tặng, cho đất đai trước đây) đều thuộc đối tượng hưởng di sản thừa kế. Trường hợp một trong các đồng thừa kế (người chú) tự ý sang tên thửa đất cho mình mà không được sự đồng ý của các đồng thừa kế còn lại là trái quy định của pháp luật.

Các đồng thừa kế có quyền khởi kiện, yêu cầu chia di sản thừa kế theo đúng quy định của pháp luật để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Quy định của pháp luật về di chúc miệng . Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.