Phân chia di sản thừa kế đối với các di sản thừa kế không được đề cập trong di chúc

Di chúc là văn bản thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi mất. Về cơ bản khi một người để lại di chúc để định đoạt tài sản của mình cho người khác sau khi mất sẽ giúp giảm thiểu các tranh chấp liên quan đến phân chia di sản. Tuy nhiên có nhiều trường hợp người để lại di chúc không định đoạt toàn bộ tài sản của mình mà chỉ định đoạt một phần tài sản. Vậy phần di sản không được định đoạt trong di chúc được phân chia thế nào? Để được tư vấn cụ thể về vấn đề liên quan đến phân chia di sản thừa kế, quý khách hàng hãy liên hệ với công ty Luật Minh Gia để được đội ngũ luật sư, chuyên viên tư vấn giàu kinh nghiệm của chúng tôi hỗ trợ tư vấn cụ thể trường hợp của mình.

1. Tư vấn về việc phân chia di sản thừa kế theo di chúc

Nội dung câu hỏi: Xin chào luật sư! Em đang lo lắng về việc tranh chấp nhà ở của gia đình em. Hiện tại gia đình em sống tại vùng nông thôn, trước năm 2000 thì ông nội có cho gia đình cất nhà trong khuôn tre nhà ông (nhà thuộc sở hữu của riêng ông do bà mất trước ông rất lâu sau đó ông mới có tài sản này) và cho ba em ngang 14m vuông dài 50m vuông, nhưng đến năm 2000 nhà em mới tiến hành xây nhà với diện tích 12mx20m vuông, khi xây nhà được sự đồng ý của ông, ông em mất năm 2009, sau khi ông mất gia đình em vẫn tiếp tục sinh sống trên căn nhà này. Khi mất, ông có để lại di chúc cho gia đình em 11m x30m vuông. Vậy cho em hỏi nếu đưa ra pháp luật thì gia đình em có bị đập nhà không ạ hay vẫn được ở trên mảnh đất cũ và việc phân chia tài sản của ông như thế nào. Em chân thành cảm ơn quý luật sư.

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi cần tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia, với trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Theo thông tin bạn cung cấp, toàn bộ phần diện tích 14mx50m thuộc sở hữu của ông bạn, khi mất ông bạn có lập di chúc để lại phần diện tích đất là 13mx30m2 cho gia đình bạn. Nếu di chúc của ông bạn được xác định là di chúc hợp pháp thì phần di sản thuộc sở hữu của ông bạn sẽ được phân chia theo nội dung di chúc của ông.

Đối với phần diện tích còn lại không được định đoạt trong di chúc thì sẽ được chia theo quy định pháp luật cho những người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông bạn theo quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 cụ thể như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

…”

Như vậy, phần tài sản còn lại không được định đoạt trong di chúc sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông bạn đã được liệt kê tại Khoản 1 Điều 651 đã nêu trên. Nếu hàng thừa kế thứ nhất của ông không còn ai thì phân chia cho những người thuộc hàng thừa kế tiếp theo.

2. Mẹ có quyền định đoạt tài sản là quyền sử dụng đất sau khi bố mất?

Nội dung câu hỏi: Xin chào luật sư. Tôi có một thắc mắc trăn trở rất mong được luật sư tư vấn: gia đình tôi có 4 anh chị em 2 trai 2 gái. Bố tôi thì đã mất. Nhưng trước khi mất bố tôi không để lại di chúc gì. Bây giờ mẹ tôi muốn chia phần đất của bố mẹ tôi cho 2 anh em, 2 người chị gái cũng đồng ý. Nhưng người anh tôi lại không đồng ý theo cách chia của mẹ tôi. Vậy tôi nhờ luật sư tư vấn giúp tôi. Mẹ tôi có quyền được chia theo ý của bà hay không? Hay phải thế nào?  Rất mong luật sư có phản hồi tư vấn. Xin cảm ơn luật sư!

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi cần tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia, với trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Theo thông tin bạn cung cấp, chúng tôi xác định phần diện tích đất này là tài sản chung của bố mẹ bạn trong thời kỳ hôn nhân. Hiện tại bố bạn đã mất do đó phần diện tích đất sẽ được phân chia theo nguyên tắc ½ tài sản thuộc sở hữu của mẹ bạn và ½ tài sản thuộc sở hữu của bố bạn. Sau khi bố bạn mất, ½ tài sản này sẽ trở thành di sản thừa kế. Do bố bạn mất không để lại di chúc do đó toàn bộ ½ tài sản của bố bạn sẽ được phân chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bố theo quy định tại ĐIều 651 Bộ luật dân sự 2015 bao gồm: ông bà nội của bạn (nếu ông bà còn sống tại thời điểm bố bạn mất), mẹ bạn và 04 người con.

Do đó, đối với trường hợp của bạn mẹ bạn không có quyền tự định đoạt phân chia toàn bộ phần diện tích đất này theo ý của mình. Mẹ bạn chỉ được định đoạt phần ½ tài sản thuộc sở hữu của bà và phần diện tích được hưởng thừa kế từ bố bạn. Phần di sản thừa kế của bố bạn nếu mẹ bạn muốn định đoạt thì phải được sự đồng ý của tất cả những người thừa kế đã nêu trên.