Người chồng được hưởng gì từ di sản của vợ?

Câu hỏi: Kính chào Luật sư Minh Gia, con xin phép được hỏi. Ông bà nội con có 8 người con, sau giải phóng ông bà nội con có cùng nhau mua được 1 căn nhà lớn ngoài mặt tiền(đồng sở hữu của ông bà nội). Lúc đó do các cô chú đều còn nhỏ tuổi nên ba của con đều tự tay phụ ông bà nội đi làm kím tiền nuôi tất cả cô chú. Thời gian sau các cô chú lập gia đình nhưng tất cả mọi người đều ở chung trong căn nhà lớn đó. Khoảng 1 thời gian dài sau các cô chú ra ở riêng theo phần chia tài sản khác của ông bà nội cho và hiện tại căn nhà lớn đã được xây chia ra làm 2, 1 bên là gia đình của ba con ở. 1 bên là ông nội ở cùng gia đình cô thứ 8, và gia đình chú thứ 6. Vì trước khi mất( hơn 10 năm) bà nội con có viết di chúc chia lại 1 nửa căn nhà lớn (là căn ba con đang ở) cho ba con thừa kế và lúc đó bà nội con có được làm giám định tinh thần theo yêu cầu của chính quyền địa phương để xác định là còn minh mẫn trong việc viết di chúc chứ không hề có chuyện ép buộc từ ai. Và hiện tại bà nội con đã mất gần 4 năm, ba con có đi xác nhận địa phương theo phần di chúc của bà nội là xin ông nội con kí nhận việc căn nhà bên ba con ở do ba con đứng chủ sở hữu theo di chúc và sẽ kí kết chấp nhận ko tranh chấp hay nhận thêm phần tài sản nào từ căn bên kia. Nhưng ông nội lại nghe mấy cô xúi là không được kí. Theo con được hiểu hiện tại theo di chúc cả căn nhà lớn là do cả ba con và ông nội đều thuộc đồng sở hữu thì nếu ông nội con không kí xác nhận cho ba con căn bên kia thì sau khi ông nội con mất di chúc của bà nội để lại cho ba con có bị ảnh hưởng gì không ạ. Con mong sớm nhận được hồi đáp và Con xin cám ơn phần giả đáp của Luật Sư rất nhiều.

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng lựa chọn tư vấn bởi Công ty Luật Minh Gia, chúng tôi xin tư vấn cho trường hợp của bạn như sau:

Như thông tin bạn cung cấp, căn nhà này thuộc sở hữu chung của cả ông và bà nội, bà nội đã lập di chúc để lại một nửa căn nhà thuộc phần sở hữu của mình cho bố bạn. Di chúc của bà được coi là hợp pháp nếu đảm bảo những điều kiện được quy định trong Bộ luật Dân sự 2015 sau đây:

Điều 630. Di chúc hợp pháp

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

Khi đó, nếu di chúc bà nội để lại là hợp pháp thì bản di chúc này sẽ phát sinh hiệu lực vào thời điểm mở thừa kế - tức là thời điểm bà mất. Tuy nhiên, cần lưu ý trường hợp thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc quy định tại Điều 644, Bộ luật Dân sự 2015 như sau:

Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc

1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.

Theo đó, ông nội với tư cách là chồng của bà, cũng những người con chưa thành niên hoặc thành niên nhưng mất khả năng lao động (nếu có) là người được hưởng thừa kế không phụ thuộc theo nội dung di chúc bà để lại. Do vậy, ngay trong trường hợp di chúc bà bạn để lại là hợp pháp thì ông nội vẫn có quyền yêu cầu được nhận thừa kế từ bà theo mức tại quy định trên. Việc phân chia thừa kế cho ông được xác định là hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật dựa trên tổng di sản bà để lại, khi đó cần xem xét tổng di sản bà để lại chỉ có nửa căn nhà hay ngoài ra còn có di sản khác.

Như vậy, nếu ông không đồng ý thực hiện thủ tục phân chia di sản thừa kế thì bố bạn có thể gửi đơn yêu cầu phân chia di sản thừa kế đến Tòa án để được giải quyết. Khi đó, ½ căn nhà có thể do bố bạn thừa hưởng theo đúng nội dung di chúc, nhưng bố bạn sẽ phải chia lại cho ông nội phần giá trị tương ứng với mức ông được hưởng (2/3 một suất thừa kế theo pháp luật) trong phạm vi phải thực hiện nghĩa vụ của bố bạn.

Do bạn không cung cấp rõ thông tin về khối di sản bà bạn để lại còn gì khác ngoài một nửa căn nhà này hay không, những người con khác của bà có được hưởng thừa kế không,… nên chúng tôi không thể xác định cụ thể phạm vi thực hiện nghĩa vụ chia lại 2/3 một suất thừa kế theo pháp luật cho ông nội hoàn toàn thuộc về bố bạn hay cả những cô, chú, bác khác cũng có nghĩa vụ.

Trân trọng.

Phòng luật sư tư vấn pháp luật Dân sự - Công ty Luật Minh Gia.