Tư vấn chia di sản trong trường hợp di chúc miệng bị vô hiệu

Cách đây vài tháng bố chồng tôi cũng qua đời vì bạo bệnh. Ông qua đời mà không để lại di chúc gì cho các con. Bây giờ có 3 mảnh đất , một mảnh là đất tổ tiên để lại thì bà hai và con gái đang ở cùng với bố tôi khi ông còn sống. Còn hai miếng còn lại thì chia cho hai em trai chồng tôi ở nhưng sổ đỏ đất vẫn đứng tên ông. Khi ông yếu thì mới làm thủ tục chuyển đất cho các con nhưng khi đó chứng minh thư của ông lại bị mất chưa làm lại làm lại để chứng minh có giá trị phải mất một tháng nhưng ông mất sau có 10 ngày khi ông làm lại chứng minh . Trước khi mất ông có nói là miếng đất cho hai em trai ở thì chuyển tên sang cho chúng nó, còn miếng đất tổ tiên ông bà đang ở thì chia cho cô ruột 4 thước vì cô không lấy chồng còn lại thì đứng tên cho anh cả tôi sau này lo thờ tự ông bà tổ tiên. Và chia cho cô con gái một khẩu đất nông nghiệp của ông bà hai thì ông không chia gì cả. Ông nói bà về đây khi chúng nó đã yên bề gia thất rồi sau này bà hãy sống dựa vào chúng nó ( vì chúng tôi cũng đối xử với bà và cô con gái rất tốt). Bây giờ khi ông mất cũng mồ yên mả đẹp , anh em chúng tôi muốn làm cho xong sổ đỏ đất cho hai em và sang tên mảnh đất của tổ tiên mà bà hai đang ở cho anh cả. Nhưng cán bộ nhà đất yêu cầu có chữ ký chuyển nhượng phần thừa kế của bà hai thì mới làm lại được sổ đỏ cho cả ba mảnh đất. Nhưng bà lại quay ra không muốn. Bà nói bà cứ ở đấy không phải chuyển cho ai cả. Nhưng anh em chúng tôi rất lo vì bà còn có một người con trai riêng năm nay 25tuổi và trước khi lấy ông tôi bà cũng nói là sau này không có con trai chung với ông thì bà về ở với con trai bà. Vậy luật sư cho tôi hỏi là:
Trường hợp không cần chữ ký chuyển nhượng của bà chúng tôi có thể làm lại sổ đỏ sang tên cho hai em trai và anh cả không.
Thứ hai là nếu cứ để bà ở miếng đất đấy và sổ đỏ đất vẫn đứng tên của ông khi ông đã qua đời thì có được không ? Liệu rằng bà có quyền tranh chấp gì với ba mảnh đất đó không . Nếu xẩy ra tranh chấp thì bà và gái có được hưởng quyền thừa kế không khi mà ông tôi không để lại di chúc chia cho mẹ con của bà.
Kính mong quý luật sư tư vấn giúp, tôi xin chân thành cảm ơn.

TRẢ LỜI; Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luật Minh Gia. Trường hợp của gia đình bạn, chúng tôi xin tư vấn như sau:

Trước hết, về di chúc miệng của bố chồng bạn. Quy định về hợp pháp hóa di chúc miệng được quy định tại Khoản 5 Điều 630 Bộ luật dân sự 2015 như sau:

“Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.”

Như vậy, nếu trong thời hạn 5 ngày kể từ ngày bố bạn mất, gia đình bạn phải thể hiện di chúc miệng thành văn bản và có công chứng, chứng thực thì mới coi là di chúc hợp pháp để làm thủ tục sang tên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Sau thời hạn 5 ngày mà không được công chứng thì di chúc miệng này coi như không hợp pháp và việc chia di sản sẽ thực hiện theo các quy định của Bộ luật dân sự 2015 về chia thừa kế theo pháp luật.

Đồng thời, do bạn không nói rõ ba mảnh đất trên hiện nay là tài sản riêng hay tài sản chung của bố chồng bạn với người vợ hai nên chúng tôi không xác định về vấn đề chia tài sản giữa vợ chồng khi bố chồng bạn mất. Chúng tôi chỉ đề cập đến vấn đề xác định những người thừa kế theo pháp luật và quyền hưởng di sản thừa kế của họ.

Người để lại di sản thừa kế không có di chúc thì mảnh đất sẽ được chia thừa kế theo pháp luật được quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Như vậy, nếu hai anh trai và anh cả muốn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì phải có biên bản thoả thuận phân chia di sản thừa kế của các đồng thừa kế. Tức là nếu người vợ thứ hai và bố chồng bạn là vợ chồng hợp pháp được pháp luật công nhận thì người vợ 2 này sẽ có quyền được hưởng di sản thừa kế bố chồng bạn. Khi đó, các anh của chồng bạn muốn làm thủ tục chuyển đổi, tặng cho,.. thì phải có sự đồng ý của người vợ thứ 2 của bố chồng bạn.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Tư vấn chia di sản trong trường hợp di chúc miệng bị vô hiệu. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn dân sự trực tuyến - Số điện thoại liên hệ 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng

Phòng Luật sư tư vấn - Công ty Luật Minh Gia.