Đưa tiền chạy việc qua trung gian thì có thể đòi lại tiền được không?

Câu hỏi tư vấn: Dear anh/ chị, hiện tại mình đang gặp chút sự cố như sau: tháng 6 năm 2015 qua giới thiệu của 1 người quen mình có đến nhà 1 cô, cô này có người em trai làm trong ngành và người ta có hứa hẹn sẽ lo được công viêc cho nhà mình đến nơi đến chốn (vì mình biết lúc đó vào rất khó nên nếu chỉ chắc chắn bước đi nghĩa vụ, rồi bước lo chuyên nghiệp thì không chắc) thì mình sẽ không đi. Mình đã trao đổi rõ ràng như thế, và người ta đã hứa hẹn sẽ lo được, nếu không lo được thì nhà mình sẽ không mất tiền (trừ trường hợp nếu người ta lo cho vào nhưng em mình bị kỷ luật thì lúc đó nhà mình mới mất tiền, vì lỗi bên nhà mình). Sau đó người ta yêu cầu mình đưa 450 (bước 1 nghĩa vụ 200 triệu, chuyên nghiệp 250 triệu). Nhà mình đã đưa (1 lần mình đưa 200 triệu có giấy tờ vay nợ của cô ấy, và em trai cô ấy, lần 2 bố mình giao cho 3 chị em cô ấy 250 triệu ngay trong tháng 7 năm 2015. Nhưng vì tin tưởng nên bố mình không yêu cầu viết giấy). Sau đó người ta cho em mình vào nghĩa vụ, nhưng không lo được cho chuyên nghiệp. Nhưng giờ người ta không nói không trả số tiền 200 vì lo nghĩa vụ, và đang muốn kéo dài chưa trả số tiền 250 triệu (người ta đã cầm 450 được gần 3 năm). Vậy là người ta đã thay đổi toàn bộ sự việc ban đầu. Vì lúc đầu mình đã trao đổi rõ ràng nếu không được bước 2 thì mình không đi. và người ta hứa "chắc chắn lo được vào chuyên nghiệp" thì mình mới đi. Khi biết người ta như thế. Thì hôm vừa rồi mình có vào đề trao đổi lại mục đích để ghi âm lại toàn bộ sự việc. Trong đó có nhắc lại các lời hứa, số tiền, giao cho ai và cô ấy có xác nhận là đúng. Cuối video mình có quay rõ mặt cô ấy (mình giả vờ xin phép nghe điện thoại rồi quay). Vậy xin hỏi văn phòng trường hợp này mình có thể xử lý thế nào. Mình muốn nghe tư vấn để trước mắt nói chuyện nhẹ nhàng với người ta. Còn nếu không thì mình tố cáo thì nên làm như thế nào? Mong văn phòng tư vấn hoặc mình có thể qua văn phòng. Và có thể cho mình biết chi phí tư vấn là bao nhiêu.

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Theo thông tin bạn cung cấp thì gia đình bạn đưa tiền cho một người cô vào năm 2015 với mục đích là để người đó lo cho em bạn được đi học chuyên nghiệp. Khi đưa tiền thì có giao kết hợp đồng vay tiền, về bản chất đây không phải là hợp đồng vay tiền mà là sự thỏa thuận giữa hai bên nhằm thực hiện một công việc. Điều 122 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự:

“1. Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người tham gia giao dịch có năng lực hành vi dân sự;

b) Mục đích và nội dung của giao dịch không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội;

c) Người tham gia giao dịch hoàn toàn tự nguyện.

2. Hình thức giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch trong trường hợp pháp luật có quy định.”

Như vậy, một giao dịch dân sự nếu không đáp ứng điều kiện có hiệu lực về mặt mục đích, nội dung và hình thức thì sẽ bị vô hiệu. Với giao dịch nêu trên, thực chất hai bên đang giao kết hợp đồng vay tiền để che giấu giao dịch thực hiện một công việc. Tuy nhiên hợp đồng thực hiện một công việc cũng không đáp ứng về mặt nội dung và mục đích để giao dịch dân sự có hiệu lực. Việc đi học chuyên nghiệp phải thông qua thi tuyển theo đúng quy định của pháp luật về giáo dục và những tiêu chuẩn riêng của trường học vậy nên việc dùng tiền để được tham gia nghĩa vụ và được theo học chuyên nghiệp thì nội dung của giao dịch dân sự đã vi phạm điều cấm của pháp luật nên giao dịch trên được xác định là giao dịch dân sự vô hiệu. Bạn có thể yêu cầu Tòa án tuyên hủy giao dịch và thực hiện hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu theo quy định tại Điều 137 Bộ luật dân sự 2005:

"1. Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm xác lập.

2. Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận; nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền, trừ trường hợp tài sản giao dịch, hoa lợi, lợi tức thu được bị tịch thu theo quy định của pháp luật. Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường".

Ngoài ra, hành vi trực tiếp hoặc thông qua trung gian đưa tiền cho một người có chức vụ quyền hạn thì hành vi của người đưa tiền còn có thể cấu thành tội đưa hối lộ theo quy định tại Điều 289 Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đôi, bổ sung năm 2009:

“1. Người nào đưa hối lộ mà của hối lộ có giá trị từ hai triệu đồng đến dưới mười triệu đồng hoặc dưới năm hai triệu đồng nhưng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc vi phạm nhiều lần, thì bị phạt tù từ một năm đến sáu năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ sáu năm đến mười ba năm:

a) Có tổ chức;

b) Dùng thủ đoạn xảo quyệt;

c) Dùng tài sản của Nhà nước để đưa hối lộ;

d) Phạm tội nhiều lần;

đ) Của hối lộ có giá trị từ mười triệu đồng đến dưới năm  mươi triệu đồng;

e ) Gây hậu quả nghiêm trọng khác

....

6. Người bị ép buộc đưa hối lộ mà chủ động khai báo trước khi bị phát giác, thì được coi là không có tội và được trả lại toàn bộ của đã dùng để đưa hối lộ.

Người đưa hối lộ tuy không bị ép buộc nhưng đã chủ động khai báo trước khi bị phát giác, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự và được  trả lại một phần hoặc toàn bộ của đã dùng để đưa hối lộ".

Trường hợp của gia đình bạn, nếu bố hoặc mẹ bạn đã đưa hoặc thông qua trung gian đưa tiền cho một người có chức vụ quyền hạn để người này lợi dụng chức vụ quyền hạn làm sai lệch kết quả xét tuyển, thi tuyển để em bạn được vào học thì hành vi của bố hoặc mẹ bạn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đưa hối lộ. Tuy nhiên, nếu như bố mẹ bạn chủ động khai báo trước khi bị phát giác thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự và được trả lại một phần hoặc toàn bộ tài sản đã dùng để đưa hối lộ.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến - Số điện thoại liên hệ 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời. 

Trân trọng!

Phòng Luật sư tư vấn - Công ty Luật Minh Gia.