Con cái không phụng dưỡng cha mẹ có được hưởng tài sản thừa kế?

Nội dung hỏi tư vấn:

Gửi cty luật tôi có chút thắc mắc vấn đề như sau mong quý công ty giải đáp thắc mắc hộ tôi Ba chồng tôi tên A có lấy lại được ngôi nhà từ ông bà nhưng ông bà đợt trước có thanh lý cho nhà nước , ba chồng tôi đã đi xin lại nhà nước để đứng tên ông Nhưng khi ông làm sổ đỏ thì làm theo một tờ di chúc từ bà nội là sau này nhà cửa cho ba chồng tôi và thêm một dòng cuối là ba chồng tôi có nghĩa vụ phụ dưỡng cho chị cả của ba chồng tôi một chỗ ở ( ba chồng tôi có hai người chị và một cô em) Bây giờ ba chồng tôi vừa mới phá nhà đi định xây thì chị cả của ba chồng tôi đem đơn đi kiện ba tôi đòi thực hiện nghĩa vụ đó Mặc dù chị cả của ba chồng tôi đã theo chồng 8 năm nay và không ở cùng gia đình ba chồng tôi nhưng bác vẫn đứng tên trong hộ khẩu của ba chồng tôi.

Hỏi: Bây giờ toà án đình chỉ xây dựng để giải quyết vậy xin cho hỏi liệu bác kiện gia đình tôi như vậy có đúng không và nếu đúng thì việc chu cấp như thế nào?

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Pháp luật hiện hành tuy không có quy định cụ thể điều chỉnh vấn đề di chúc có điều kiện  tuy nhiên di chúc là di nguyện là thể hiện ý chí của người chết cho nên việc đặt ra điều kiện để đưởng hưởng di chúc vẫn được pháp luật ngầm thừa nhận, những cá nhận được hưởng di sản thừa kế trong di chúc phải có nghĩa vụ thực hiện theo bản di chúc dựa trên ý chí của người đã chết để lại.

Căn cứ theo quy định tại Điều 630 về Di chúc hợp pháp của Bộ luật dân sự năm 2015 như sau:

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Căn cứ theo quy định tại Điều 653 về Nội dung của di chúc bằng văn bản của Bộ luật dân sự năm 2015 như sau:

1. Di chúc phải ghi rõ:

a) Ngày, tháng, năm lập di chúc;

b) Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;

c) Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản hoặc xác định rõ các điều kiện để cá nhân, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;

d) Di sản để lại và nơi có di sản;

đ) Việc chỉ định người thực hiện nghĩa vụ và nội dung của nghĩa vụ.

Đối với trường hợp này của bạn, trong luật điểm đ khoản 1 Điều 653 có ghi nhận di chúc phải ghi rõ việc chỉ định người thực hiện nghĩa vụ và nội dung của nghĩa vụ. Mà ở đây nội dung di chúc của Bà nội của chồng bạn có ghi bố chồng bạn phải có nghĩa vụ phụng dưỡng cho chị cả của ba chồng bạn một chỗ ở. Do đó bố chồng của bạn phải thực hiện nghĩa vụ là phụng dưỡng cho chị cả của bố chồng bạn một chỗ ở là điều kiện để bố chồng của chồng bạn được hưởng di sản thừa kế từ bà nội của chồng bạn. Do ở đây bạn chưa nói rõ việc bố chồng bạn thực hiện nghĩa vụ ra sao cho nên sẽ chia làm hai trường hợp như sau:

Thứ nhất, là bố chồng bạn vẫn thực hiện nghĩa vụ phụng dưỡng và cho chị cả của bố chồng bạn một chỗ ở tại thời điểm mở thừa kế tuy nhiên chị cả của bố chồng bạn kể từ thời điểm mở thừa kế chị cả của bố chồng bạn vẫn ở nhà chồng và từ chối việc bố chồng bạn phụng dưỡng và cung cấp một chỗ ở cho chị cả của bố chồng bạn. Đối với trường hợp này, bố chồng bạn đã thực hiện đúng nghĩa vụ tuy nhiên chị cả của bố chồng bạn đã từ chối việc bố chồng bạn thực hiện nghĩa vụ thì bố chồng bạn không có lỗi khi không thực hiện nghĩa vụ đã ghi nhận trong di chúc của bà nội của chồng bạn. Do đó, đối với trường hợp này bố chồng bạn có thể yêu cầu Tòa án giải quyết để đảm bào quyền lợi cho bố chồng của bạn.

Thứ hai, là bố chồng bạn từ chối không thực hiện nghĩa vụ phụng dưỡng và cho chị cả của bố chồng bạn một chỗ ở tại thời điểm mở thừa kế. Đối với trường hợp này, bố chồng bạn không thực hiện nghĩa vụ để được hưởng di sản thừa kế của bà nội của chồng bạn là trái pháp luật. Do đó việc chị cả của bố chồng bạn khởi kiện yêu cầu thực hiện nghĩa vụ phụng dưỡng và cho chị cả của bố chồng bạn một chỗ ở như đã ghi nhận trong di chúc là hoàn toàn có căn cứ. Và bố chồng bạn phải có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ phụng dưỡng và cho chị cả của bố chồng bạn một chỗ ở.

Nếu như trong trường hợp chị cả của bố chồng bạn từ chối việc trở về ở khi bố chồng bạn đã cung cấp cho chị cả của bố chồng bạn một chỗ ở thì bố chồng bạn vẫn phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho chị cả của bố chồng bạn. Nghĩa vụ cấp dưỡng có thể là bằng hình thức vật chất hoặc tinh thần. Đối với trường hợp này, bố chồng bạn có thỏa thuận với chị cả của bố chồng bạn mỗi tháng một khoản tiền để thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng hoặc là bố chồng bạn có thể thực hiện cấp dưỡng bằng cách như thường xuyên đến quan tâm, trông nom, chăm sóc chị cả của bố chồng bạn phụng dưỡng về mặt tinh thần để thực hiện nghĩa vụ phụng dưỡng đối với chị cả của bố chồng bạn.

Việc cấp dưỡng như thế nào thì bố chồng bạn và chị cả của bố chồng bạn có thể tự thỏa thuận với nhau. Nếu như hai bên không thỏa thuận được mức cấp dưỡng hoặc thực hiện nghĩa vụ phụng dưỡng như thế nào thì hoàn toàn có thể yêu cầu Tòa án giải quyết.