Chính sách đối với thân nhân của liệt sĩ? Ai là người thờ cúng liệt sĩ?

Các quy định, chính sách của nhà nước dành cho đối tượng người có công với cách mạng và thân nhân của họ là một trong những vấn đề được rất nhiều người quan tâm đặc biệt là chế độ đối với liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ và người thờ cúng liệt sĩ. Các chế độ đối với người có công với cách mạng có thể coi là một phần bù đắp cho bản thân người có công và thân nhân của họ vì những đóng góp của họ trong sự nghiệp đấu tranh bảo vệ tổ quốc.

1. Chính sách đối với thân nhân của liệt sĩ

Câu hỏi: Cháu chào luật sư! Cháu muốn luật sự giúp cháu việc như sau: mẹ cháu là con gái duy nhất của liệt sĩ (ông ngoại cháu) đã hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Pháp, quê Thái Bình. Từ trước đến nay mẹ cháu vẫn hưởng quà tết, 27/7 từ địa phương nơi mẹ cháu đang sinh sống (mẹ cháu lấy chồng Hải Phòng). Còn trong Thái Bình anh con bác hưởng tiền thờ cúng hàng năm. Bây giờ địa phương ngoài Hải Phòng nói tiền thờ cúng và quà đi liền với nhau và yêu cầu mẹ cháu xin xác nhận trong Thái Bình để chuyển về Hải phòng. Vậy mẹ cháu phải là những thủ tục gì để mẹ cháu có thể hưởng hết chế độ ở Hải Phòng? Cháu chân thành cảm ơn! 

Trả lời: Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi đến công ty Luật Minh Gia, với câu hỏi của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Tại Khoản 2 Điều 14 Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng 2005, sửa đổi năm 2012 quy định thân nhân của liệt sĩ được hưởng các chế độ ưu đãi như sau:

"2. Các chế độ ưu đãi đối với thân nhân liệt sĩ bao gồm:

a) Trợ cấp tiền tuất một lần khi báo tử;

b) Trợ cấp tiền tuất hàng tháng theo các mức thân nhân của một liệt sĩ, thân nhân của hai liệt sĩ, thân nhân của ba liệt sĩ trở lên đối với cha đẻ, mẹ đẻ, người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ, vợ hoặc chồng của liệt sĩ, con liệt sĩ dưới 18 tuổi hoặc từ đủ 18 tuổi trở lên nếu còn tiếp tục đi học hoặc bị khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng.

Trường hợp cha đẻ, mẹ đẻ, người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ, vợ hoặc chồng liệt sĩ cô đơn không nơi nương tựa, con liệt sĩ mồ côi cả cha mẹ quy định tại điểm này thì được hưởng thêm trợ cấp tiền tuất nuôi dưỡng hàng tháng; 

c) Khi báo tử, liệt sĩ không còn thân nhân quy định tại khoản 1 Điều này thì người thừa kế của liệt sĩ giữ Bằng "Tổ quốc ghi công" được hưởng khoản trợ cấp tiền tuất một lần như đối với thân nhân liệt sĩ; 

đ) Liệt sĩ không còn thân nhân thuộc diện hưởng trợ cấp tiền tuất hàng tháng thì người được giao thờ cúng liệt sĩ được hưởng trợ cấp mỗi năm một lần; 

đ) Thân nhân liệt sĩ được Nhà nước mua bảo hiểm y tế; được ưu tiên giao hoặc thuê đất, mặt nước, mặt nước biển, vay vốn ưu đãi để sản xuất, miễn hoặc giảm thuế theo quy định của pháp luật; được hỗ trợ về nhà ở quy định tại khoản 4 Điều 4 của Pháp lệnh này; 

e) Cha đẻ, mẹ đẻ; người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ; vợ hoặc chồng; con liệt sĩ bị khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng được điều dưỡng phục hồi sức khỏe hai năm một lần.

Trường hợp cha đẻ, mẹ đẻ chỉ có một con mà người con đó là liệt sĩ hoặc cha đẻ, mẹ đẻ có hai con là liệt sĩ trở lên được điều dưỡng phục hồi sức khỏe hàng năm; 

g) Thân nhân liệt sĩ đang hưởng trợ cấp tiền tuất hàng tháng được cấp phương tiện trợ giúp, dụng cụ chỉnh hình cần thiết căn cứ vào hoàn cảnh của từng người, khả năng của Nhà nước; khi chết thì người tổ chức mai táng được nhận mai táng phí, thân nhân được hưởng một khoản trợ cấp;

h) Con liệt sĩ được hưởng chế độ ưu tiên, hỗ trợ quy định tại khoản 5 Điều 4 của Pháp lệnh này" 

Bên cạnh đó,tùy vào điều kiện kinh tế- xã hội mà mỗi địa phương sẽ có những chính sách đối với thân nhân của người có công với cách mạng. Việc mẹ bạn được hưởng quà vào ngày tết, ngày 27/7 có thể là những chính sách riêng của địa phương nên mẹ bạn cần liên lạc trực tiếp đến phòng lao động thường binh và xã hội của Hải Phòng để được hướng dẫn hỗ trợ trong trường hợp này.

2. Ai là người thờ cúng liệt sĩ?

Câu hỏi: Luật sư cho tôi hỏi. Bố tôi là liệt sĩ, chúng tôi nhà có 3 anh chị e một a trai một chị gái và tôi. Hiện nay a tôi được hưởng chế độ trợ cấp của nhà nước về bằng tổ quốc ghi công và một số quyền lợi khác. Nhưng sau này nếu a tôi mất thì tôi và chị tôi có được hưởng chế độ thờ cúng và trợ cấp liệt sĩ của bố tôi không. Thứ 2 nếu a tôi muốn ủy quyền cho con trai của anh tôi trong khi chúng tôi là con của liệt sĩ (bố tôi) và chúng tôi còn sống thì có đúng pháp luật không?

Trả lời tư vấn: Chào chị! Cảm ơn chị đã tin tưởng và gửi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, Đối với yêu cầu hỗ trợ của chị chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, về trợ cấp thờ cúng liệt sỹ khi anh chị mất

Khoản 4 Điều 4 Nghị định 31/2013/NĐ-CP quy định: “Người thờ cúng liệt sĩ là người con hưởng chế độ thờ cúng liệt sĩ; trường hợp không có hoặc không còn con thì là người được ủy quyền theo quy định của pháp luật.”

Bên cạnh đó, tại Điều 2 Thông tư 16/2014/TT-BLĐTBXH có quy định về hướng dẫn điều 21 Nghị định 31/2013/NĐ-CP về trợ cấp thờ cúng liệt sỹ như sau:

“1. Trường hợp liệt sĩ có nhiều con thì người thờ cúng liệt sĩ là một người con được những người con còn lại ủy quyền; nếu liệt sĩ chỉ có một con hoặc chỉ còn một con còn sống thì không phải lập biên bản ủy quyền.”

Như vậy, căn cứ theo quy định này có thể thấy trường hợp của gia đình chị là trường hợp liệt sĩ có nhiều con. Nếu trong trường hợp anh chị mất thì chị và chị gái chị vẫn được xác định là con liệt sĩ và hai người sẽ ủy quyền cho nhau để tiếp tục thờ cúng liệt sĩ và hưởng các chế độ thờ cúng liệt sĩ.

Người thờ cúng liệt sĩ sẽ được hưởng trợ cấp theo quy định tại Khoản 1 Điều 21 Nghị định 31/2013/NĐ-CP:

“Điều 21. Trợ cấp thờ cúng liệt sĩ

1. Liệt sĩ không còn người hưởng trợ cấp tiền tuất hàng tháng thì người thờ cúng được hưởng trợ cấp thờ cúng mỗi năm một lần, mức trợ cấp 500.000 đồng.”

Thứ hai, về vấn đề ủy quyền

Tại đoạn 2 Khoản 2 Điều 2 Thông tư 16/2014/TT-BLĐTBXH có quy định về hướng dẫn điều 21 Nghị định 31/2013/NĐ-CP về trợ cấp thờ cúng liệt sỹ như sau:

“Trường hợp con liệt sĩ có nguyện vọng giao người khác thực hiện thờ cúng liệt sĩ thì người thờ cúng là người được con liệt sĩ thống nhất ủy quyền.”

Như vậy, căn cứ theo quy định này thì nếu anh chị muốn ủy quyền cho người khác thờ cũng liệt sĩ thì phải được sự thống nhất ủy quyền của chị và chị gái.

Chị tham khảo để giải đáp thắc mắc của mình!