Chia di sản thừa kế khi một bên vợ/chồng chết

Bố mẹ tôi có 7 người con, 6 trai và 1 gái, tôi là con trai út. Sau khi kết hôn, các anh chị đều được bố mẹ tôi chia đất để làm nhà, an cư lạc nghiệp. Đến năm 1994 thì tôi lấy vợ, ở chung với bố tôi được một năm. Năm 1995 thì mẹ tôi qua đời có để lại di chúc bằng lời là sau khi bà mất bố phải chia đất để tôi làm nhà ổn định cuộc sống riêng, có thế thì bà mới yên tâm. Thế nhưng bố tôi không chia. Năm 1996 bố tôi lấy vợ mới, sinh được 1 trai và 1 gái, nhất quyết không chia đất cho tôi dù tôi đã nhiều lần đòi hỏi quyền lợi và các anh chị tôi nhiều lần tham gia với bố và mẹ kế. Giờ đã qua 20 năm, ông muốn để lại quyền thừa kế cho người con trai với mẹ kế. Mà không có phần của tôi. Vậy tôi xin hỏi luật sư là mảnh đất đó tôi có được quyền sử dụng hay không? Tôi xin chân thành cảm ơn!

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi tư vấn đến công ty Luật Minh Gia của chúng tôi, trường hợp của bạn chúng tôi xin được tư vấn như sau:

Do mẹ bạn mất năm 1995 và có để lại di chúc miệng do đó di chúc miệng của mẹ bạn có hợp pháp hay không cần xem xét quy định tại Pháp lệnh thừa kế năm 1990. Điều 18 Pháp lệnh thừa kế 1990 quy định về di chúc miệng như sau:

“1- Trong trường hợp tính mạng bị đe doạ nghiêm trọng mà không thể lập di chúc viết được thì có thể lập di chúc miệng.

2- Di chúc miệng cũng là di chúc hợp pháp nếu đúng là do người để lại di sản tự nguyện lập trong khi minh mẫn, không bị lừa dối và không trái với quy định của pháp luật.

3- Sau ba tháng kể từ ngày lập di chúc miệng, nếu người lập di chúc còn sống và minh mẫn, thì coi như di chúc miệng đó bị huỷ bỏ.”

Như vậy, căn cứ theo quy định này thì nếu trước khi mất mẹ bạn có để lại di chúc miệng thì theo quy định này di chúc của mẹ bạn vẫn được công nhận. Tuy nhiên, do mẹ bạn chỉ để lại di chúc miệng trước các thành viên trong gia đình do đó nếu tất cả các thành viên trong gia đình cùng thừa nhận mẹ bạn có để lại di chúc với nội dung như bạn đã trình bày thì di chúc miệng của mẹ bạn được công nhận. Nếu các thành viên có tranh chấp thì rất khó để chứng minh mẹ bạn có để lại di chúc miệng hay không, nếu không chứng minh được thì phần tài sản của mẹ bạn để lại sẽ được chia theo quy định của pháp luật.

Với những thông tin bạn cung cấp chúng tôi chưa xác định được cụ thể phần tài sản thừa kế là tài sản chung hay là tài sản riêng của bố mẹ bạn do đó chúng tôi chia thành các trường hợp sau:

Nếu phần tài sản mẹ bạn để lại là tài sản riêng của mẹ bạn mà di chúc mẹ bạn để lại không có hiệu lực pháp luật thì tài sản đó sẽ được chia đề cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

…

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.”

Nếu đây là tài sản chung của bố mẹ bạn, thì tài sản chung này sẽ được tính chia đôi khi phân chia di sản (bố bạn một nửa, mẹ bạn một nửa). Nửa của mẹ bạn sẽ được chia đều cho các đồng thừa kế là bố bạn và các con đẻ. Nửa của bố bạn sẽ do bố bạn tự định đoạt.

Do đó, với hai trường hợp này bạn có quyền yêu cầu bố bạn chia phần tài sản tương ứng với phần bạn được hưởng thừa kế.

Nếu đó là tài sản riêng của bố bạn thì tài sản đó sẽ do bố bạn tự định đoạt phân chia cho các con mà không bắt buộc phải phân chia cho bạn.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng 

CV Sơn Tùng -  Công ty Luật Minh Gia.