Ba mẹ không nuôi dưỡng con thì ai có quyền nuôi dưỡng?

Hỏi: Xin chào Luật sư, xin Luật sư tư vấn giúp em một vấn đề. Hiện nay, ba mẹ em đã ly hôn, mỗi người đều có gia đình riêng. Họ không muốn nuôi dưỡng đứa em của em ( nó học lớp 5), vậy em có quyền giành nuôi em trai em được không Luật sư. Hiện nay, em 26 tuổi, làm công nhân, sống riêng gia đình.

Trả lời: Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, đối với trường hợp trên chúng tôi tư vấn như sau:

Khi bố mẹ bạn ly hôn có thể đã thỏa thuận được với nhau về việc nuôi con thì việc xác định người trực tiếp nuôi con sẽ được thực hiện theo thỏa thuận này. Trường hợp không thỏa thuận được về người trực tiếp nuôi con thì dựa trên các yếu tố khác nhau để đảm bảo điều kiện phát triển tốt nhất cho trẻ, Tòa án sẽ ra quyết định ai có quyền nuôi con. Theo thông tin bạn cung cấp thì bố mẹ bạn đã ly hôn và cả hai đã có gia đình riêng thì như vậy em bạn đã được giao cho bố hoặc mẹ bạn chăm sóc (vì bạn không nói rõ ai là người đang trực tiếp nuôi dưỡng em bạn) theo quyết định của Tòa và người còn lại có nghĩa vụ cấp dưỡng.

Căn cứ quy định tại các Điều 69, 71, 72 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về việc chăm nom, nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục con là quyền và nghĩa vụ của cha mẹ. Nếu bố mẹ bạn không thuộc trường hợp quy định tại Điều 85 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, đồng thời không có bản án có hiệu lực pháp luật của tòa án tuyên hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con thì bạn không thể giành quyền nuôi con từ bố, mẹ bạn. Mặc dù bạn có công việc ổn định, có thu nhập ổn định nhưng bạn không có quyền giành nuôi em bạn.

" Điều 85. Hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên

1. Cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên trong các trường hợp sau đây:

a) Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

b) Phá tán tài sản của con;

c) Có lối sống đồi trụy;

d) Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.

2. Căn cứ vào từng trường hợp cụ thể, Tòa án có thể tự mình hoặc theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức quy định tại Điều 86 của Luật này ra quyết định không cho cha, mẹ trông nom, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con hoặc đại diện theo pháp luật cho con trong thời hạn từ 01 năm đến 05 năm. Tòa án có thể xem xét việc rút ngắn thời hạn này."

Trong trường hợp này, nếu bạn có căn cứ người đang trực tiếp nuôi dưỡng em bạn không còn đủ điều kiện trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục em bạn thì bạn có thể yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con theo quy định tại Điều 84 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 và em bạn đã trên 7 tuổi nên Tòa sẽ xem xét nguyện vọng của em bạn về việc thay đổi người trực tiếp nuôi dưỡng:

"1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.

2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:

a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.

4. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.

5. Trong trường hợp có căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này thì trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:

a) Người thân thích;

…”

Như vậy, chỉ khi Tòa án tuyên cha và mẹ không đủ điều kiện nuôi con thì lúc đó bạn mới có quyền nuôi em bạn  theo quy định về giám hộ trong Bộ luật dân sự năm 2015. Cụ thể:         

Điều 52. Người giám hộ đương nhiên của người chưa thành niên

"Người giám hộ đương nhiên của người chưa thành niên quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 47 của Bộ luật này được xác định theo thứ tự sau đây:

1. Anh ruột là anh cả hoặc chị ruột là chị cả là người giám hộ; nếu anh cả hoặc chị cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì anh ruột hoặc chị ruột tiếp theo là người giám hộ, trừ trường hợp có thỏa thuận anh ruột hoặc chị ruột khác làm người giám hộ.

...”

Trên đây là nội dung tư vấn về: Ba mẹ không nuôi dưỡng con thì ai có quyền nuôi dưỡng? Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn dân sự trực tuyến để được giải đáp.