Xây nhà trái phép nhà ở trên đất của người khác

Nội dung đề nghị tư vấn : Con có vấn đề muốn nhờ luật sư tư vấn, số là 07 năm trước cha con có 1 miếng đất do không canh tác nên cho A (người thân) mượn để sử dụng nhưng chỉ  nói bằng miệng không có giấy tờ thỏa thuận gì cả. Sau đó A tiến hành xây nhà trên miếng đất đó, nhưng cha con không đồng ý, A bảo để A xây khi nào cần A sẽ dỡ đi. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì là của cha con.

Hiện nay, cha con muốn lấy lại để sử dụng nhưng không biết có cần báo trước cho A biết không? Nếu có là thời hạn bao lâu? Với lại con không biết là cha con có cần bồi thường tiền xây nhà cho A không? Sau khi lấy lại đất cha con không có ý định sử dụng ngôi nhà đó.

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi đề nghị tư vấn đến cho Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi xin được tư vấn như sau:

Thứ nhất, về việc xây nhà trên mảnh đất

Theo thông tin bạn cung cấp, A mượn cha bạn mảnh đất để canh tác và xây dựng nhà trên mảnh đất không có sự đồng ý của cha bạn. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vẫn đứng tên cha. Như vậy, người có quyền sử dụng được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thừa nhận đối với mảnh đất này là cha bạn.

Hành vi tự ý xây dựng nhà trên mảnh đất của người khác thuộc một trong những hành vi “Cản trở, gây khó khăn đối với việc thực hiện quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật” bị nghiêm cấm theo quy định tại khoản 10 Điều 12 Luật Đất đai 2013. Theo đó các quyền người sử dụng đất bao gồm: chiếm hữu, sử dụng, định đoạt. Đây là những quyền được pháp luật ghi nhận, tôn trọng và bảo vệ.

Như vậy, hành vi của A vi phạm pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền sở hữu tài sản của cha bạn.

Thứ hai, về việc lấy lại mảnh đất

Theo quy định tại Điều 164 BLDS 2015 về biện pháp bảo vệ quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản như sau:

“Điều 164. Biện pháp bảo vệ quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản

1. Chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản có quyền tự bảo vệ, ngăn chặn bất kỳ người nào có hành vi xâm phạm quyền của mình bằng những biện pháp không trái với quy định của pháp luật.

2. Chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác buộc người có hành vi xâm phạm quyền phải trả lại tài sản, chấm dứt hành vi cản trở trái pháp luật việc thực hiện quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại.”

Căn cứ theo quy định trên đối chiếu với trường hợp của bạn, cha bạn hoàn toàn có quyền đòi lại mảnh đất mà A đã xây dựng trái phép, xâm phạm đến quyền sử dụng đất của chủ sở hữu. Theo đó, cha bạn có thể yêu cầu A tháo dỡ ngôi nhà và hai bên thoả thuận về thời gian tháo dỡ.

Nếu hai bên tự thoả thuận được và A nhất quyết không tháo dỡ công trình, cha bạn có thể làm đơn gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải. Trường hợp tranh chấp có giấy chứng nhận và tài sản gắn liền với đất đã được hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã mà không thành thì Tòa án nhân dân giải quyết theo quy định tại Điều 203 Luật Đất đai 2013.

Về vấn đề bồi thường cho A phải căn cứ vào việc hai bên có thoả thuận nào A tiến hành xây dựng công trình nhà ở không hoặc trong quá trình xây dựng cha bạn có yêu cầu cơ quan chức năng tiến hành các biện pháp ngăn chặn, tháo dỡ công trình hay không..Nếu cha bạn không tiến hành ngăn chặn mà mặc nhiên cho A xây dưng trên mảnh đất đó thì vẫn có căn cứ bồi thường thiệt hại. Mức bồi thường dựa trên mức thực tế do hai bên thoả thuận.

Trân trọng!