Tư vấn về trường hợp hộ gia đình xây dựng công trình trên đất đã bị thu hồi

Chào luật sư ! Trên địa bàn xã tôi đang sinh sống có một trường hợp như sau : Năm 2004 đường nội thị huyện lỵ được nâng Cấp, các hộ dân có phần đất của mình đã được nhận tiền hỗ trợ đền bù đất (Đã có giấy tờ, biên lai ký nhận tiền của các hộ dân được hỗ trợ tiền đền bù về đất). Tuy nhiên, công trình nâng cấp lại không thực hiện, dẫn tới một số hộ dân đã xây dựng công trình nhà ở trên phần đất đã được đền bù, thời điền xác định các hộ xây dựng nhà ở trên lại không xác định được thời điểm cụ thể là xây vào năm nào. Năm 2013 tiến hành đo đạc để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đai, thì những phần đất mà các hộ dân trên tái lẫn chiếm cũng đã được các hộ dân kê khai và được cấp giấy chứng nhận quyền sử đụng đất đai, tuy nhiên chưa cấp phát tới các hộ dân trên. Năm 2017, UBND huyện tiến hành dự án xây dựng mương nội thị nằm trong phần đất đã được hộ trợ đền bù thuộc dự án năm 2004. Tuy nhiên, khi tuyến mương được xây dựng đi qua các hộ trên, các hộ không cho thi công và cho rằng diện tích trên không phải là phần đất đã được đền bù. UBND cấp Xã đã lập biên bản xử lý vi phạt hành chính đối với các hộ trên, đã vận động và giải thích các hộ dân trên nhưng các hộ trên không chấp hành. Để cưỡng chế các hộ trên có thành lập hội đồng cưỡng chế không? UBND xã có thẩm quyền ra quyết định thành lập hội đồng cưỡng chế không? Thẩm quyền và trình tự xử lý như thế nào? Quyết định cưỡng chế hộ gia đình trên trả lại mặt bằng và đất đã vi phạm thì trình tự thủ tục ra QĐ cưỡng chế thuộc UBND xã hay của Huyện. Nếu của Xã thì trình tự ra sao, nếu của huyện thì UBND xã cần làm thủ tục gì cho UBND huyện ra QĐ? Rất mong sớm nhận được câu trả lời của luật sư ! xin cảm ơn

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi câu hỏi tới Công ty Luật Minh Gia, với tình huống của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, về hành vi xây dựng công trình trên đất

Theo như tình huống thì địa phương bạn có kế hoạch tiến hành xây dựng tuyến mương vào thời điểm 2004. Như vậy việc xây dựng mương này nhằm mục đích phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng nên hòa toàn hợp pháp.

Các hộ dân có tuyến mương này đi qua đã được nhận tiền đền bù và hỗ trợ đất.

Tuy nhiên, dự án này không xác định thời gian khởi công cụ thể dẫn đến những hộ dân đã được đền bù có hành vi tự ý xây dựng công trình trên phần đất đã bị thu hồi và đền bù này.

Căn cứ theo khoản 2 Điều 29 Luật Đất đai 2003 (có hiệu lực tại thời điểm tiến hành xây dựng công trình) quy định:

“2.Trường hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được công bố có diện tích đất phải thu hồi mà Nhà nước chưa thực hiện việc thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng thì người sử dụng đất được tiếp tục sử dụng theo mục đích đã xác định trước khi công bố quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; nếu người sử dụng đất không còn nhu cầu sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất và bồi thường hoặc hỗ trợ theo quy định của pháp luật.

Nhà nước nghiêm cấm mọi hoạt động tự ý xây dựng, đầu tư bất động sản trong khu vực đất phải thu hồi để thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Trường hợp có nhu cầu cải tạo, sửa chữa nhà ở, công trình gắn liền với đất phải thu hồi mà làm thay đổi quy mô, cấp công trình hiện có thì phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.”

Như vậy nếu nhà nước đã có quy hoạch, kế hoạch xây dựng mương nhưng chưa tiến hành thu hồi, bồi thường, giải phóng mặt bằng thì những hộ gia đình đó có thể  xây dựng các công trình trên đất này với điều kiện là phải phù hợp với mục đích của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Nhưng ở trường hợp trên, thì phía cơ quan nhà nước đã tiến hành việc thu hồi và hỗ trợ bồi thường cho nhưng hộ dân này nên việc tự ý xây dựng các công trình trên là trái quy định của pháp luật

Thứ hai, thẩm quyền cưỡng chế thi hành bàn giao lại đất:

Theo quy định tại Điều 71 Luật Đất đai 2013 (có hiệu lực từ ngày 01/7/2014) thì việc cưỡng chế khi không thực hiện quyết định thu hồi đất được thực hiện như sau:

"2. Cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất được thực hiện khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người có đất thu hồi không chấp hành quyết định thu hồi đất sau khi Ủy ban nhân dân cấp xã, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã nơi có đất thu hồi và tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng đã vận động, thuyết phục;

b) Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã được niêm yết công khai tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi;

c) Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã có hiệu lực thi hành;

d) Người bị cưỡng chế đã nhận được quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất có hiệu lực thi hành. Trường hợp người bị cưỡng chế từ chối không nhận quyết định cưỡng chế hoặc vắng mặt khi giao quyết định cưỡng chế thì Ủy ban nhân dân cấp xã lập biên bản.

3. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện ban hành quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất và tổ chức thực hiện quyết định cưỡng chế.

4. Trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất:

a) Trước khi tiến hành cưỡng chế, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thành lập Ban thực hiện cưỡng chế;

b) Ban thực hiện cưỡng chế vận động, thuyết phục, đối thoại với người bị cưỡng chế; nếu người bị cưỡng chế chấp hành thì Ban thực hiện cưỡng chế lập biên bản ghi nhận sự chấp hành. Việc bàn giao đất được thực hiện chậm nhất sau 30 ngày kể từ ngày lập biên bản. Trường hợp người bị cưỡng chế không chấp hành quyết định cưỡng chế thì Ban thực hiện cưỡng chế tổ chức thực hiện cưỡng chế;

c) Ban thực hiện cưỡng chế có quyền buộc người bị cưỡng chế và những người có liên quan phải ra khỏi khu đất cưỡng chế, tự chuyển tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế; nếu không thực hiện thì Ban thực hiện cưỡng chế có trách nhiệm di chuyển người bị cưỡng chế và người có liên quan cùng tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế. Trường hợp người bị cưỡng chế từ chối nhận tài sản thì Ban thực hiện cưỡng chế phải lập biên bản, tổ chức thực hiện bảo quản tài sản theo quy định của pháp luật và thông báo cho người có tài sản nhận lại tài sản."

Theo như quy định trên thì UBND huyện có thẩm quyền quyết định cưỡng chế và tổ chức thực hiện vấn đề cưỡng chế yêu cầu các hộ gia đình trên trả lại mặt bằng. Về trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất được quy định cụ thể tại khoản 4 Điều này.

Nếu người có đất không tự nguyện giao đất sẽ bị cưỡng chế thu hồi.Trong quá trình cưỡng chế thu hồi mà hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất phản kháng, chống đối nhằm làm khó việc thực hiện công vụ thì có thể bị xử lý đối với hành vi chống người thi hành công vụ.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi - Số điện thoại liên hệ: 1900.6169 để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng.
CV tư vấn: Đào Thị Trà - Luật Minh Gia