Mức bồi thường khi nhà nước thu hồi đất?

Câu hỏi tư vấn: Gia đình chúng tôi và 8 hộ gia đình nữa có một khu đất mà nhà nước trước đây (thời điểm chúng tôi mua) có quy hoạch là đất thổ cư, có một số người có nhu cầu làm nhà ngay thì vẫn được cấp là đất thổ cư, còn một số người chưa có khả năng làm nhà thì vẫn để nguyên trạng là đất lúa.

Đến ngày 14/3/2014 có 11 hộ  gia đình nhận được thông báo là khu đất này nhà nước sẽ lấy để làm nhà văn hóa xã. Thưa luật sư, có phải đất đai hiện nay là bất cứ khi nào nhà nước cần là có thể lấy đi hay không? Khi chúng tôi mua thì phải mua với giá rất cao, còn khi nhà nước lấy thì lại chỉ trả theo đất lúa, chúng tôi thật sự rất bối rối, kính nhờ luật sư có cách nào giúp chúng tôi không bị cướp trắng trợn như vậy không? Chúng tôi xin cám ơn!

Nội dung tư vấn: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, về vấn đề Nhà nước thu hồi đất

Mặc dù đất đai cho Nhà nước làm đại diện chủ sở hữu, Nhà nước có thẩm quyền giao đất, cho thuế đất, công nhận quyền sử dụng đất và thu hồi đất. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất, Nhà nước chỉ có quyền thu hồi, trưng dụng đất khi có căn cứ thuộc một trong những trường hợp được quy định tại Điều 16 Luật Đất đai 2013 như sau: 

“1. Nhà nước quyết định thu hồi đất trong các trường hợp sau đây:

a) Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh;phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng;

b) Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai;

c) Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.

2. Nhà nước quyết định trưng dụng đất trong trường hợp thật cần thiết để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh hoặc trong tình trạng chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, phòng, chống thiên tai”

Thứ hai, mức bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất

Tại Khoản 2 Điều 74 Luật Đất đai 2013 quy định về nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất có đề cập đến mức bồi thường về đất như sau: 

“2. Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất.”

Như vậy, mức bồi thường về đất sẽ được xác định dựa trên giá đất cụ thể của từng loại đất theo bảng giá đất của do UBND cấp tỉnh ban hành được áp dụng trên phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. 

Đối chiếu theo thông tin bạn cung cấp, khu đất nơi bạn sinh sống, khi bị thu hồi, tùy vào từng mảnh đất mà từng hộ gia đình sở hữu, nếu có giấy tờ chứng minh là đất ở (đất thổ cư) thì sẽ được Nhà nước bồi thường theo mức giá đất thổ cư mà pháp luật quy định, bên cạnh đó có thể được Nhà nước hỗ trợ, tái định cư cho nơi ở mới. Ngược lại, nếu không chứng minh được là đất ở, thì Nhà nước sẽ căn cứ vào nguyên trạng của đất là đất nông nghiệp (đất lúa) để bồi thường và hỗ trợ theo quy định của pháp luật.

Việc khu vực của bạn đã được quy hoạch là đất thổ cư không được coi là căn cứ xác định các thửa đất trong khu vực đó đều là đất thổ cư nếu người dân chưa chuyển mục đích sử dụng đất theo quy định. 

Trân trọng!