Đóng bảo hiểm 15 năm có được hưởng lương hưu?

Câu hỏi 1: Tôi là nữ sinh năm 1965 tham gia đóng BHXH bắt buộc từ năm 2007, Luật gia cho tôi hỏi: Đến năm 2022 tôi đủ 57 tuổi, thời gian đóng BHXH bắt buộc là 15 năm. Như vậy tôi có được hưởng lương hưu hàng tháng không? Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi yêu cầu tư vấn đến Luật Minh Gia, sau khi nghiên cứu trường hợp của bạn chúng tôi đưa ra yêu cầu tư vấn như sau:

Về điều kiện hưởng lương hưu theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 219 BLLĐ 2019 thì điều kiện hưởng lương hưu được xác định như sau:

"Điều 219. Sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật có liên quan đến lao động

1. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 đã được sửa đổi, bổ sung theo Luật số 84/2015/QH13 và Luật số 35/2018/QH14:

a) Sửa đổi, bổ sung Điều 54 như sau:

“Điều 54. Điều kiện hưởng lương hưu

1. Người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d, g, h và i khoản 1 Điều 2 của Luật này, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên thì được hưởng lương hưu nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Đủ tuổi theo quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động;

b) Đủ tuổi theo quy định tại khoản 3 Điều 169 của Bộ luật Lao động và có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành hoặc có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01 tháng 01 năm 2021;

c) Người lao động có tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu của người lao động quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động và có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò;

d) Người bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao.

...”

Theo đó, điều kiện hưởng lương hưu là bạn phải đủ tuổi nghỉ hưu và có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội từ đủ 20 năm trở lên. Tuổi nghỉ hưu đối với người lao động làm việc trong điều kiện bình thường được quy định tại Khoản 2 Điều 169 BLLĐ 2019: “2. Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ.”

Mà theo những thông tin mà chị cung cấp thì chị sinh năm 1965 và đến năm 2022 thì được 57 tuổi, ngoài ra chị đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc kể từ thời điểm năm 2007 và đến năm 2022 thì sẽ được 15 năm tham gia bảo hiểm xã hội. Chiều theo các quy định về điều kiện hưởng lương hưu phía trên thì chị đủ tuổi để nghỉ hưu nhưng lại chưa có đủ số năm tham gia bảo hiểm xã hội là từ đủ 20 năm trở lên. Vì vậy, chị sẽ không đủ điều kiện để hưởng lương hưu hàng tháng. Nếu muốn đủ điều kiện thì chị có thể tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thêm thời gian 05 năm nữa để tròn 20 năm tham gia bảo hiểm xã hội để xét hưởng chế độ hưu trí.

***************************************************************************

Câu hỏi tư vấn số 2. Xin chào luật sư Nhờ luật sư tư vấn cho trường hợp như sau: Tôi là nữ sinh tháng 10/1966. Tôi đóng BHXH hết năm 2016 là 20 năm. Nếu đúng luật thì năm 2022 tôi được nghỉ hưu. Tôi  xin luật sư tư vấn dùm; Trường hợp của tôi nghỉ hưu trước 1 năm vào năm 2021 vì suy giảm khả năng lao động theo luật cũ thì có lợi hơn, hay đến năm 2022 có lợi hơn. Xin chân thành cám ơn luật sư.

Trả lời câu hỏi yêu cầu tư vấn: Cảm ơn bạn đã gửi yêu cầu tư vấn, dựa trên những thông tin bạn cung cấp thì chúng tôi đưa ra nội dung yêu cầu tư vấn như sau:

Theo quy định tại Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 thì mức hưởng chế độ hưu trí được xác định như sau:

Điều 56. Mức lương hưu hằng tháng

“1. Từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành cho đến trước ngày 01 tháng 01 năm 2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 62 của Luật này tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ; mức tối đa bằng 75%.

2. Từ ngày 01 tháng 01 năm 2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 62 của Luật này và tương ứng với số năm đóng bảo hiểm xã hội như sau:

a) Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm, từ năm 2022 trở đi là 20 năm;

b) Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm. Sau đó cứ thêm mỗi năm, người lao động quy định tại điểm a và điểm b khoản này được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.

3. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 55 của Luật này được tính như quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này, sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%. Trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 06 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 06 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi.

…”

Theo những thông tin chị cung cấp thì chị sinh tháng 10/1966, đến năm 2016 thì có 20 năm tham gia bảo hiểm xã hội. Đến thời điểm năm 2022 chị 55 tuổi 8 tháng và đủ tuổi nghỉ hưu (tuổi nghỉ hưu với nữ năm 2022 là 55 tuổi 8 tháng). Dựa vào thông tin chị yêu cầu chúng tôi sẽ xác định mức hưởng lương hưu của chị trong trường hợp chị nghỉ hưu vào thời điểm 2022 và nghỉ hưu trước tuổi vào năm 2021, qua đó chị có thể xem xét về mức hưởng của mình tại từng trường hợp để xác định phương án đảm bảo tốt nhất quyền và nghĩa vụ hợp pháp của mình:

TH1: Nếu chị nghỉ hưu vào thời điểm năm 2022

Vào thời điểm năm 2022 thì chị sẽ 55 tuổi 8 tháng và đủ tuổi nghỉ hưu đối với lao động nữ vào năm 2022 là 55 tuổi 8 tháng, số năm đóng bảo hiểm xã hội của chị là 25 năm đóng bảo hiểm xã hội.

• 15 năm đầu được tính bằng 45%
• Từ năm thứ 16 đến 25 là 9 năm, tính thêm 9 * 2% = 18%
• Tổng hai tỷ lệ trên: 45% + 18% = 63%

TH2: Nếu chị nghỉ hưu vào thời điểm năm 2021

Vào thời điểm năm 2021 thì chị sẽ 55 tuổi 2 tháng và chưa đủ điểu kiện về tuổi để hưởng lương hưu. Tuy nhiên, theo những thông tin chị cung cấp thì chị bị suy giảm khả năng lao động và đủ điều kiện nghỉ hưu trước tuổi. Vậy chị đủ điều kiện được nghỉ hưu trước tuổi và có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội là 24 năm. Mức hưởng được xác định như sau:

• 15 năm đầu được tính bằng 45%
• Từ năm thứ 16 đến 24 là 8 năm, tính thêm 8 * 2% = 16%
• Tổng hai tỷ lệ trên 45% + 16% = 61%
• Thời gian nghỉ hưu trước tuổi 6 tháng (do chị sinh t10/1966 và đến năm 2021 chị 55 tuổi 2 tháng mà độ tuổi nghỉ hưu của chị là 55 tuổi 8 tháng) được làm tròn là nửa năm => tỷ lệ hưởng lương hưu bị giảm là 1%
• Tóm lại, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng là 61%-1%=60%

Mức hưởng lương hưu hàng tháng xác định trên mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của chị.