Truy cứu trách nhiệm hình sự với hành vi cố ý gây thương tích

Nội dung câu hỏi: Kính chào luật sư! Tôi có chuyện muốn nhờ Luật sư giải đáp và tư vấn. Tôi có một chị bạn, chị ấy và chồng đang trong thời gian làm giấy tờ ly hôn, anh chồng là người bất tài vô dụng, chỉ kiếm đủ tiền nuôi mồm mình, trong khi nhà cửa, tiền học cho 2 con, mọi thứ đều do tay chị bạn tôi làm ra, đến cả gia đình anh ta cũng biết điều đó và còn bênh chị bạn tôi, chị ấy có mua lại một con xe ô tô , tôi không rõ là đứng tên ai, nhưng là tiền của chị, hiện tại chị đã tạm giấu nó, hôm nay anh chồng đến chỗ làm của chị hỏi xe sau đó lời qua tiếng lại anh ta đấm vào mặt chị ấy (trước đấy có doạ đánh, e trai chị ấy cứ phải rình quanh chị ấy để bảo vệ chị gái), em trai chị ấy thấy vậy xông vào đáp trả, tôi dùng từ đáp trả ở đây vì theo như video (chúng tôi có video quay lại) thì em trai chị ấy dùng cẳng tay hất vào chứ không phải đấm. Chỉ duy nhất một đòn. Sau đó anh chồng vẫn bám theo, cà khịa kích bác hai chị em chị bạn tôi, chúng tôi vẫn quay clip tiếp, ý nói anh ta không ra gì vì đánh phụ nữ, anh ta bảo tao thích thì tao đánh, rồi em trai chị bạn tôi chửi lại thì hắn bảo m chửi ai rồi lao vào đánh nên e trai chị ấy mới đánh lại để tự vệ, về nhà hắn đòi kiện e trai bạn tôi, bảo bị sưng mồm và dạn tay. Vậy tôi muốn nhờ Luật sư tư vấn trong trường hợp này nếu hắn có ý định kiện thì em trai chị bạn tôi bị sao và có biện pháp nào để không bị sao không? Tôi xin cảm ơn!

Trả lời: Chào bạn! Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi cần tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia, với vấn đề của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Điều 134 Bộ luật hình sự 2015 (được sửa đổi bổ sung bởi Bộ luật hình sự 2017) quy định về tội cố ý gây thương tích như sau:

“1. Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Dùng vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn có khả năng gây nguy hại cho nhiều người;

b) Dùng a-xít nguy hiểm hoặc hóa chất nguy hiểm;

c) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;

d) Đối với ông, bà, cha, mẹ, thầy giáo, cô giáo của mình, người nuôi dưỡng, chữa bệnh cho mình;

đ) Có tổ chức;

e) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

g) Trong thời gian đang bị giữ, tạm giữ, tạm giam, đang chấp hành án phạt tù, đang chấp hành biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng hoặc đang chấp hành biện pháp xử lý vi phạm hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng hoặc đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc;

h) Thuê gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do được thuê;

i) Có tính chất côn đồ;

k) Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân.

….”

Điều 22 Bộ luật hình sự 2015 có quy định về phòng vệ chính đáng như sau:

“1. Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.

Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.

2. Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.

Người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật này.”

Điều 136 Bộ Luật Hình sự 2015  quy định về Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội như sau:

"1. Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:

a) Đối với 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.

3. Phạm tội dẫn đến chết người hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm."

Do thông tin bạn cung cấp chưa đầy đủ do đó chúng tôi chưa thể xác định cụ thể trường hợp này em trai của bạn bạn có bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 134 Bộ luật hình sự hay không do đó chúng tôi chia thành các trường hợp sau:

Trường hợp thứ nhất, nếu tỉ lệ thương tích của người anh ở mức độ nhẹ không đến 11% và khi xảy ra xô xát người em trai cũng không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 134 đã nêu trên mà do người anh rể có hành vi đánh người em trước và người em chỉ có hành vi phòng vệ, chống trả lại một cách phù hợp thì thì hành vi này của người em không cấu thành tội cố ý gây thương tích và người em cũng sẽ không phải chịu trách nhiệm về hành vi này.

Trường hợp thứ hai, nếu khi người anh có hành vi đánh người em trước nhưng ở mức độ nhẹ, người em đã đánh lại gây tỉ lệ thương tích gây ra cho người anh từ 11% đến 30% thì người em có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về tội cố ý gây thương tích. Nếu em trai của bạn bạn bị truy cứu trách nhiệm theo trường hợp này thì có thể bồi thường thiệt hại cho người anh rể và thỏa thuận với người anh rể về việc rút đơn yêu cầu khởi tố hình sự. Khi người bị hại rút đơn khởi tố trong trường hợp này thì người em sẽ không bị truy cứu trách nhiệm với hành vi cố ý gây thương tích.

Trường hợp thứ ba, nếu khi người anh có hành vi đánh người em trước, người em đã có hành vi chống trả lại rõ ràng quá mức cần thiết và gây thương tích cho người anh nhưng tỷ lệ thương tích chưa đến 31% thì hành vi của người em chưa đủ yếu tố cấu thành tội cố ý gây thương tích do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng theo Điều 136.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi - Số điện thoại liên hệ: 1900.6169 để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng.
CV tư vấn: Nguyễn Nhàn - Luật Minh Gia