Trường hợp nào phải trả sổ bảo hiểm cho người lao động?

1. Sổ bảo hiểm là gì?

Sổ bảo hiểm là cách gọi tắt của người lao động về sổ bảo hiểm xã hội. Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội, sổ bảo hiểm xã hội được cấp cho từng đối tượng người lao động để theo dõi việc đóng và hưởng chế độ Bảo hiểm xã hội. Đây là căn cứ pháp lý để giải quyết chế độ và quyền lợi cho người tham gia. Trong sổ Bảo hiểm xã hội sẽ chứa các thông tin quan trọng như: số sổ bảo hiểm, quá trình đóng, thời gian làm việc và các chế độ đã hưởng. Khi không có sổ bảo hiểm sẽ làm ảnh hưởng đến việc hưởng chế độ và quyền lợi của người lao động. Về nguyên tắc, người lao động có quyền giữ và bảo quản sổ bảo hiểm.

Tuy nhiên, trên thực tế, phần lớn người sử dụng lao động đang nắm giữ sổ Bảo hiểm xã hội của người lao động do lo sợ sổ bảo hiểm có thể bị hư hỏng, thất lạc. Do đó, trong nhiều trường hợp khi kết thúc hợp đồng lao động, người lao động muốn lấy lại sổ bảo hiểm của mình để hưởng các chế độ của bảo hiểm hoặc để tham gia bảo hiểm tại một đơn vị khác nhưng không được công ty nơi đang giữ sổ trả lại hoặc chậm chễ trả lại sổ gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.

Việc công ty không trả lại sổ bảo hiểm cho người lao động khi người lao động nghỉ việc là một trong những hành vi vi phạm pháp luật lao động. Người lao động hoàn toàn có quyền yêu cầu công ty hoàn trả hoặc yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết trong trường hợp quyền lợi của mình bị ảnh hưởng.

2. Trường hợp nào phải trả sổ bảo hiểm cho người lao động?

Câu hỏi đề nghị tư vấn thứ 1: Em xin hỏi quý công ty. Em nghỉ việc công ty cũ được gần 2 tháng rồi đến hiện giờ mà công ty cũ vẫn chưa trả số bảo hiểm cho em. Em gọi điện nên công ty cũ họ cứ bảo là bên bảo hiểm họ trả về theo đường bưu điện. Em hỏi quý công ty luật gia bây giờ em phải làm sao để lấy sổ bảo hiểm, vì em đang cần sổ bảo hiểm.

Câu hỏi đề nghị tư vấn thứ 2: Luật sư cho em hỏi là. Em tham gia đóng bảo hiểm tại Công ty CNHH T được gần 3 năm. Và đến ngày 15/02/20xx, có đơn xin nghỉ và Công ty chấm dứt hợp đồng cho em vào cuối tháng 2/20xx. Nhưng cho đến thời điểm này Công ty chưa trả sổ BH cho em. Như vậy có đúng với luật Bảo hiểm không ạ. Luật sư tư vấn giúp em với. Em cảm ơn luật sư.

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi yêu cầu tư vấn cho chúng tôi, Công ty Luật Minh Gia đưa ra tư vấn cho bạn như sau:

Điều 48 Bộ luật lao động 2019 quy định về trách nhiệm khi chấm dứt hợp đồng lao động

“1. Trong thời hạn 14 ngày làm việc kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản tiền có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên, trừ trường hợp sau đây có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày:

a) Người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động;

b) Người sử dụng lao động thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế;

c) Chia, tách, hợp nhất, sáp nhập; bán, cho thuê, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp; chuyển nhượng quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã;

d) Do thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm.

2. Tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trợ cấp thôi việc và các quyền lợi khác của người lao động theo thỏa ước lao động tập thể, hợp đồng lao động được ưu tiên thanh toán trong trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã bị chấm dứt hoạt động, bị giải thể, phá sản.

3. Người sử dụng lao động có trách nhiệm sau đây:

a) Hoàn thành thủ tục xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp và trả lại cùng với bản chính giấy tờ khác nếu người sử dụng lao động đã giữ của người lao động;

b) Cung cấp bản sao các tài liệu liên quan đến quá trình làm việc của người lao động nếu người lao động có yêu cầu. Chi phí sao, gửi tài liệu do người sử dụng lao động trả.”

Theo quy định này, nhiều nhất là sau 30 ngày từ khi chấp dứt hợp đồng lao động, người sử dụng lao động phải có trách nhiệm thanh toán tất cả các khoản tiền và trả lại các giấy tờ đã giữ của người lao động. Những nghĩa vụ với người lao động phải được ưu tiên thực hiện khi doanh nghiệp bị chấm dứt hoạt động, giải thể hoặc phá sản. Qua quy định này có thể thấy rằng, pháp luật nước ta luôn ưu tiên bảo vệ, bảo đảm những quyền lợi cho người lao động.

Trong hai trường hợp trên, sau khi chấm dứt hợp đồng lao động, Công ty phải có nghĩa vụ trả lại sổ bảo hiểm đã giữ cho người lao động. Nhưng Công ty lại trì hoãn việc thực hiện nghĩa vụ này. Đây rõ ràng là hành vi vi phạm quy định pháp luật về lao động làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của người lao động. Để lấy lại sổ bảo hiểm, người lao động có thể làm đơn kiến nghị tới công ty, đề nghị công ty trả lời bằng văn bản về lý do chưa trả lại sổ bảo hiểm. Hoặc người lao động có thể làm đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động tới cơ quan quản lý lao động cấp quận (huyện) nơi công ty có trụ sở. Cơ quan tiếp nhận có trách nhiệm chuyển yêu cầu của bạn đến hòa giải viên lao động. Nếu hòa giải không thành, người lao động vẫn không trả lại sổ bảo hiểm, người lao động có thể yêu cầu Tòa án giải quyết, buộc Công ty phải trả lại sổ bảo hiểm theo đúng quy định pháp luật.