Trình tự, thủ tục bồi thường, giải phóng mặt bằng và nguyên tắc bồi thường về việc thu hồi đất ở

Bây giờ bên nhà hàng xóm họ chỉ mở 6 tấc( được chính quyền đền bù 1 căn nhà gạch kiên cố  đang trong quá trình xây dựng), đất nhà tôi họ lại bắt mở 1.5m và chối bỏ những lời hứa xây rào,cấp giấy phép xây nhà trọ lúc trước, đồng thời đe dọa gia đình tôi không đồng ý thì sau này gia đình tôi xin làm giấy tờ, giấy phép xây dựng,... sẽ bị họ làm khó dễ. Cán bộ xã giải thích là: "Nhà hàng xóm đã mở 6 tấc, nhà em phải mở 1.5m mới đúng lộ giới là 8m. Vì không có con đường nào cong, đường nào cũng phải thẳng nên nhà em phải mở vào nhiều hơn nhà người ta". Còn rất nhiều hộ gia đình trong con đường này, nhà thì mở vào 2m, nhà thì 1m,...Gia đình em không có chứng cứ xác minh lời hứa của họ, các cán bộ có mặt trong buổi vận động đó cũng chối bỏ không làm chứng cho gia đình em. Vậy cho em hỏi gia đình em có quyền yêu cầu đền bù tường rào, giấy phép xây phòng trọ không? Và lời giải thích của cán bộ xã như vậy có đúng không? Quy định pháp luật thế nào?  Mong sớm nhận được hồi âm của luật sư. Xin chân thành cám ơn!

Nội dung trả lời tư vấn: Cảm ơn chị đã tin tưởng và gửi yêu cầu tới công ty Luật Minh Gia! Sau đây, chúng tôi xin tư vấn yêu cầu của chị như sau:

Trước tiên, chúng tôi sẽ tư vấn cho chị trình tự, thủ tục để tiến hành bồi thường, giải phóng mặt bằng theo quy định của pháp luật đất đai.

Về trình tự, thủ tục bồi thường, giải phóng mặt bằng mời chị tham khảo bài viết chúng tôi đã tư vấn : “Trình tự, thủ tục khi nhà nước thu hồi, bồi thường, giải phóng mặt bằng và đất đủ điều kiện được bồi thường”.

Tiếp theo, khoản 2 điều 74 Luật đất đai 2013 về nguyên tắc bồi thường đất khi Nhà nước thu hồi đất như sau:

"1. Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất nếu có đủ điều kiện được bồi thường quy định tại Điều 75 của Luật này thì được bồi thường.

2. Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất”.

Phương thức bồi thường được quy định cụ thể tại điểm a, điểm b khoản 1 Điều 79 Luật đất đai 2013 như sau:

"1. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ở, người Việt Nam định cư ở nước ngoài đang sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam mà có đủ điều kiện được bồi thường quy định tại Điều 75 của Luật này khi Nhà nước thu hồi đất thì được bồi thường như sau:

a) Trường hợp không còn đất ở, nhà ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi thì được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở; trường hợp không có nhu cầu bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở thì Nhà nước bồi thường bằng tiền;

b) Trường hợp còn đất ở, nhà ở trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi thì được bồi thường bằng tiền. Đối với địa phương có điều kiện về quỹ đất ở thì được xem xét để bồi thường bằng đất ở”.

Trong trường hợp bồi thường, giải phóng mặt bằng thì phương thức bồi thường sẽ như chúng tôi trình bày ở trên, còn theo chị trình bày “Cán bộ xã hứa sẽ xây lại tường rào và cấp giấy phép xây nhà trọ cho gia đình tôi” đó không phải là phương thức bồi thường theo như quy định của pháp luật. Nếu đất nhà chị bị thu hồi, thì chị sẽ được bồi thường bằng tiền (vì như lời trình bày thì gia đình chị vẫn còn đất  ở).

Tuy nhiên, vấn đề thu hồi bao nhiêu sẽ phải được cụ thể hóa trong phương án bồi thường, hỗ trơ, tái định cư đối với từng tổ chức, cá nhân, hộ gia đình có đất thu hổi do ban bồi thường, giải phóng mặt bằng có trách nhiệm lập dựa trên quyết định thu hồi của UBND cấp có thẩm quyền.

Gia đình yêu cầu phía UBND xã hoặc ban bồi thường, giải phóng mặt bằng cung cấp phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được lập để biết được trường hợp của gia đình chị sẽ thu hồi bao nhiêu mét đất, được bồi thường cụ thể như thế nào.

Cuối cùng, về cấp giấy phép xây nhà trọ cho gia đình của chị. Theo quy định của pháp luật, đó là trách nhiệm của phía UBND xã. Việc UBND xã làm khó khi thực hiện công vụ sẽ là hành vi vi phạm pháp luật, nếu có căn cứ chị có thể tố cáo hành vi của cán bộ trên để kịp thời ngăn chặn hành vi trên.

Trân trọng!