Trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo của người lao động như thế nào?

Điều 43 BLLĐ 2012 quy định về nghĩa vụ của người lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật: "...3. Phải hoàn trả chi phí đào tạo cho người sử dụng lao động theo quy định tại Điều 62 của Bộ luật này".

Điều 62 BLLĐ 2012 quy định về hợp đồng đào tạo nghề giữa người sử dụng lao động, người lao động và chi phí đào tạo nghề:

"1. Hai bên phải ký kết hợp đồng đào tạo nghề trong trường hợp người lao động được đào tạo, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề, đào tạo lại ở trong nước hoặc nước ngoài từ kinh phí của người sử dụng lao động, kể cả kinh phí do đối tác tài trợ cho người sử dụng lao động.

Hợp đồng đào tạo nghề phải làm thành 02 bản, mỗi bên giữ 01 bản.

2. Hợp đồng đào tạo nghề phải có các nội dung chủ yếu sau đây:

a) Nghề đào tạo;

b) Địa điểm đào tạo, thời hạn đào tạo;

c) Chi phí đào tạo;

d) Thời hạn người lao động cam kết phải làm việc cho người sử dụng lao động sau khi được đào tạo;

đ) Trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo;

e) Trách nhiệm của người sử dụng lao động.

3. Chi phí đào tạo bao gồm các khoản chi có chứng từ hợp lệ về chi phí trả cho người dạy, tài liệu học tập, trường, lớp, máy, thiết bị, vật liệu thực hành, các chi phí khác hỗ trợ cho người học và tiền lương, tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người học trong thời gian đi học. Trường hợp người lao động được gửi đi đào tạo ở nước ngoài thì chi phí đào tạo còn bao gồm chi phí đi lại, chi phí sinh hoạt trong thời gian ở nước ngoài".

Điều 302 BLDS 2005 quy định về trách nhiệm dân sự do vi phạm nghĩa vụ dân sự:

"1. Bên có nghĩa vụ mà không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì phải chịu trách nhiệm dân sự đối với bên có quyền.

2. Trong trường hợp bên có nghĩa vụ không thể thực hiện được nghĩa vụ dân sự do sự kiện bất khả kháng thì không phải chịu trách nhiệm dân sự, trừ trường hợp có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

3. Bên có nghĩa vụ không phải chịu trách nhiệm dân sự nếu chứng minh được nghĩa vụ không thực hiện được là hoàn toàn do lỗi của bên có quyền".

Bộ luật lao động hiện chỉ quy định trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo nghề đối với NLĐ khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái luật. Mặc dù vậy, do hợp đồng đào tạo bản chất là quan hệ dân sự nên các bên có quyền và nghĩa vụ thực hiện các điều khoản đã thỏa thuận, trong đó có điều khoản về thời gian NLĐ cam kết phải làm việc cho NSDLĐ sau khi được đào tạo; trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo.

Vậy, trường hợp mặc dù NLĐ không chấm dứt HĐLĐ trái luật; hoặc NSDLĐ đơn phương chấm dứt,... thì NLĐ vẫn phải thực hiện trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo khi có lỗi. Tuy nhiên, nếu có cơ sở chứng minh bên có quyền (NSDLĐ) hoàn toàn có lỗi dẫn tới việc NLĐ không thực hiện được nghĩa vụ của mình thì không phải thực hiện nghĩa vụ hoàn trả. Cụ thể đối với trường hợp trên, NSDLĐ đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật có thể được xác định là trường hợp bên có quyền hoàn toàn có lỗi làm cho bên có nghĩa vụ không thể thực hiện nghĩa vụ thì NLĐ không phải hoàn trả chi phí đào tạo.

Đối với trường hợp còn lại, NLĐ phải hoàn trả chi phí đào tạo nhưng có tính tới yếu tố lỗi, hay thời gian NLĐ đã làm việc cho NSDLĐ, các căn cứ khác trong hoàn cảnh cụ thể,...

Anh/chị tham khảo để giải quyết vướng mắc của mình, nếu còn chưa rõ hoặc cần hộ trợ, tư vấn thêm anh/chị vui lòng liên hệ luật sư tư vấn trực tuyến qua điện thoại, bằng cách gọi 1900.6169 để được giải đáp:

Trân trọng!
P.Luật sư trực tuyến – Công ty Luật Minh Gia