Tội phạm ít nghiêm trọng là gì? Quy định hình phạt thế nào?

1. Khái niệm, đặc điểm tội phạm ít nghiệm trọng

Tội phạm ít nghiêm trọng được quy định tại Khoản 1 Điều 9 Bộ Luật Hình sự 2015 sửa đổi và bổ sung năm 2017 theo đó tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm.

Theo quy định về khái niệm của tội phạm ít nghiêm trọng có thể dễ dàng nhận thấy những đặc điểm chung của tội phạm, vẫn là những hành vi gây nguy hiểm cho xã hội nhưng mức độ của loại tội phạm này so với các loại tội phạm khác là ít hơn.

Cơ sở xác định tội phạm ít nghiêm trọng trong Bộ Luật Hình sự 2015 là dựa vào mức hình phạt để xác định. Theo đó, nếu như một người phạm tội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm thì người đó phạm tội ít nghiêm trọng.

Tội phạm ít nghiêm trọng có một số đặc điểm nổi bật như sau:

- Mức độ của tính nguy hiểm cho xã hội được cụ thể hóa ở tội ít nghiêm trọng là không lớn.

- Mức cao nhất của khung hình phạt là đến 03 năm tù.

2. Tội phạm ít nghiêm trọng qua các Bộ luật hình sự

Các bộ luật hình sự trước bộ luật hình sự 2015 đã có quy định về tội phạm ít nghiêm trọng, ví dụ như tại Bộ luật hình sự năm 1985 có quy định về phân loại tội phạm, theo đó phân tội phạm thành 2 loại, tội phạm nghiêm trọng và tội phạm ít nghiêm trọng. Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là trên năm năm tù, tù chung thân hoặc tử hình. Những tội phạm khác là tội phạm ít nghiêm trọng.

Bộ luật hình sự năm 1999 cũng chia tội phạm thành 4 loại như Bộ luật hình sự năm 2015 nhưng nội dung có sự khác biệt. Cụ thể, trong Bộ luật Hình sự năm 1999 có một số điều luật có quy định mức án cao nhất của khung hình phạt đối với các tội phạm ấy cũng không đến 03 năm tù nhưng tất cả đều thống nhất hiểu là tội phạm ít nghiêm trọng bởi lẽ đó là loại tội phạm nhẹ nhất trong 04 loại tội phạm của pháp luật hình sự Việt Nam (tức là không thể thuộc loại tội phạm khác).

3. Quy định hình phạt tội ít nghiêm trọng

Từ khái niệm của tội phạm ít nghiêm trọng, có thể thấy các tội phạm thuộc loại tội ít nghiêm trọng thường có mức hình phạt cao nhất như sau:

- Phạt tiền;

- Phạt cải tạo không giam giữ;

- Phạt tù đến 03 năm.

Một số tội phạm ít nghiêm trọng được quy định tại Bộ luật hình sự 2015 như: Tội làm sai lệch kết quả bầu cử, kết quả trưng cầu ý dân theo quy định tại Điều 161 Bộ luật hình sự 2015:

“1. Người nào có trách nhiệm trong việc tổ chức, giám sát việc bầu cử, tổ chức trưng cầu ý dân mà giả mạo giấy tờ, gian lận phiếu hoặc dùng thủ đoạn khác để làm sai lệch kết quả bầu cử, kết quả trưng cầu ý dân, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:

a) Có tổ chức;

b) Dẫn đến phải tổ chức lại việc bầu cử hoặc trưng cầu ý dân.

3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

Hoặc Tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng theo quy định tại Điều 182 Bộ luật hình sự 2015:

“1. Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:

a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;

b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;

b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó.”

Trên đây là một số nội dung liên quan đến loại tội phạm ít nghiêm trọng theo quy định pháp luật. Quý khách có thể tham khảo.