Thời hiệu khởi kiện phân chia di sản thừa kế khi không có di chúc.

Ba và mẹ em kết hôn hợp pháp tại N và có được hai người con là em tên M và em trai H) và ba mẹ em có một ngôi nhà chung ở B, đứng tên ba em và giá mua lúc đó là 540 triệu.

Năm 1985, ba em có vợ khác tên X và có với bà X 2 người con T (1988), V (1990). Ba và bà X mua 1 ngôi nhà ở với giá 190 triệu trong đó ba để bỏ ra 100 triệu và bà X bỏ ra 90 triệu để mua vào năm 1991 để 3 mẹ con bà X ở.

Năm 2008, ba em chết và không để lại di chúc. Tháng 8/2012, do tranh chấp tài sản nên mẹ em đã khởi kiện ra tòa xin hủy việc chung sống trái pháp luật giữa ba em và bà X và chia di sản thừa kế của ba em. Cho em hỏi:

- Mẹ em khởi kiện có còn thời hạn để kiện chia di sản hay không và nếu được mình sẽ làm thế nào ạ?

- Khi tòa thụ lý thì có những ai liên quan ạ? Gia đình em và bà X thuộc diện nào và hàng thừa kế sẽ tính thế nào ạ?

- Sau khi Tòa thụ lý bà X có đơn yêu cầu thanh toán chi phí tu sửa, cải tạo nhà sau khi ba em chết là 20 triệu đồng bằng tài sản riêng và có hóa đơn chứng từ hợp lệ. Nếu vậy thì di sản và chia di sản sẽ được tính thế nào ạ?

Em xin cảm ơn!

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia của chúng tôi, trường hợp của bạn được tư vấn như sau:

Thời điểm bạn hỏi thực hiện việc khởi kiện tháng 8/2012, do vậy thời điểm này áp dụng Bộ Luật Dân sự 2005, cụ thể:

1. Thời hiệu khởi kiện tranh chấp di sản thừa kế.

Theo quy định tại điều 645 Bộ Luật dân sự, thời hiệu khởi kiện về thừa kế được quy định như sau:

“Thời hiệu khởi kiện để người thừa kế yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế”.

Căn cứ vào quy định trên, thời hiệu khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế là 10 năm kể từ thời điểm mở thừa kế (tức là thời điểm người có di sản chết); Hết thời hạn này, người được thừa kế không có quyền khởi kiện nữa. Như vậy thì thời hiệu khởi kiện để chia di sản thừa kế đối với gia đình bạn vẫn còn.

Thủ tục khởi kiện tiến hành như sau:

- Hồ sơ bao gồm:

+ Đơn khởi kiện theo mẫu

+ Các giấy tờ về quan hệ giữa người khởi kiện và người để lại tài sản: Giây khai sinh Chứng minh thư nhân dân, giấy chứng nhận kết hôn,sổ hộ khẩu...

+ Giây chứng tử của người để lại di sản thừa kế;

+ Bản kê khai các di sản;

+ Các giấy tờ, tài liệu chứng minh sở hữu của người để lại di sản và nguồn gốc di sản của người để lại di sản;

+ Các giấy tờ khác: Biên bản giải quyết trong hộ tộc, biên bản giải quyết tại UBND xã, phường, thị trấn (nếu có), tờ khai từ chối nhận di sản (Nếu có).

Sau khi nhận đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo, nếu xét thấy vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án thì Toà án phải thông báo ngay cho người khởi kiện biết để họ đến Toà án làm thủ tục nộp tiền tạm ứng án phí trong trường hợp họ phải nộp tiền tạm ứng án phí.

Những người liên quan bao gồm: Mẹ đẻ của bạn, bạn, em trai bạn, 2 người con riêng của bố bạn với bà X, Bà X, và những người liên quan khác (nếu có).

2. Vấn đề xác định người thừa kế.

Bố bạn và người vợ thứ hai (bà X) sống với nhau từ năm 1985 nhưng không đăng ký kết hôn, trường hợp này được coi là chung sống với nhau như vợ chồng. Dựa trên tinh thần tại Khoản 3 Nghị quyết số 35/2000/QH10 quy định chi tiết về Các trường hợp chung sống với nhau như vợ chồng được xác định như sau:

a,Trong trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03 tháng 01 năm 1987, ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực mà chưa đăng ký kết hôn thì được khuyến khích đăng ký kết hôn; trong trường hợp có yêu cầu ly hôn thì được Toà án thụ lý giải quyết theo quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000;

Từ sau ngày 01 tháng 01 năm 2003 mà họ không đăng ký kết hôn thì pháp luật không công nhận họ là vợ chồng;

…”.

Như vậy bố bạn và bà X không có đăng ký kết hôn.Trong trường hợp này, pháp luật không công nhận họ là vợ chồng. ½ Tài sản là nhà đất bố bạn mua chung với bà X sẽ là tài sản riêng của bố bạn. Do đó Bà X không phải là người thừa kế theo pháp luật di sản của bố bạn. Những người thừa kế theo quy định của pháp luật bao gồm những người sau:

“Điều 676. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.”

Di sản thừa kế của bố bạn sẽ chia đều cho những người thừa kế sau: Mẹ đẻ bạn, bạn, em trai bạn và hai người con riêng của Bố bạn với bà X.

3. Khi có tranh chấp xảy ra, Bà X có quyền yêu cầu thanh toán các chi phí sửa chữa nhà ở bằng tài sản riêng.

Khi có tranh chấp, Bà X có quyền yêu cầu tòa án xác định quyền lợi của Bà đối với nhà đất mua chung với bố bạn. Khi giải quyết tranh chấp, tòa án có thể tính đến công sức, tiền bạc do Bà X đóng góp vào việc hình thành tài sản (ví dụ: tiền góp mua chung đất, tiền xây nhà, tiền và công sức cải tạo nhà đất trong thời gian chung sống...).Như vậy tiền góp chung mua đất với bố của bạn và tiền bà X bỏ ra để sửa chữa ngôi nhà thì gia đình bạn phải tri trả lại cho bà X số tiền trên.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Thời hiệu khởi kiện phân chia di sản thừa kế khi không có di chúc.. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận luật sư tư vấn pháp luật Dân sự trực tuyến - Số điện thoại: 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng

CV. Nguyễn Thúy – Công ty Luật Minh Gia.