Sử dụng đất chưa chuyển mục đích sử dụng đất bị xử lý như thế nào?

Nội dung câu hỏi: Xin luật sư tư vấn giúp tôi, đất của gia đình tôi đã cất nhà được 20 năm. Sổ đỏ đã có, mọi thủ tục hành chính đều do chính quyền tại đại phương hướng dẫn thực hiện. Gia đình của chúng tôi không hề nghe chính quyền nói đến việc chuyển mục đích sử dụng từ đất ruộng sang đất thổ cư kể từ lúc có giấy tờ đất đai và đã qua mấy lần chính quyền có xuống để khảo sát lại đất, chuyển từ sổ đỏ sang sổ hồng. Tuy nhiên, đến nay là năm 2017. Chính quyền Thị xã lại mời gia đình tôi lên làm việc về vấn đề ' xử lí việc sử dụng đất sai mục đích.' là đất ruộng mà lại cất nhà thành đất thổ cư. Họ yêu cầu gia đình chúng tôi nộp hơn 30 triệu đồng cho 100m2 đất. Thời hạn là trong vòng 5 năm, mỗi năm phải nộp hơn 6 triệu.Xin hỏi luật sư có văn bản pháp luật nào quy định việc đóng phạt như vậy hay không? Và lỗi trong vụ việc này thuộc về cấp lãnh đạo địa phương đã không khảo sát yêu cầu gia đình tôi chuyển mục đích đất sử dụng từ 20 năm trước hay là do gia đình chúng tôi không hiểu biết về pháp luật nên không đi làm giấy tờ phù hợp. Xin cảm ơn.

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi tới công ty Luật Minh Gia, với thắc mắc của bạn Luật Minh Gia tư vấn như sau:

Thứ nhất, quy định về việc nộp phạt do sử dụng đất sai mục đích.

Khoản 1 Điều 170 Luật Đất Đai 2013 có quy định về nghĩa vụ của người sử dụng đất như sau: "Sử dụng đất đúng mục đích, đúng ranh giới thửa đất, đúng quy định về sử dụng độ sâu trong lòng đất và chiều cao trên không, bảo vệ các công trình công cộng trong lòng đất và tuân theo các quy định khác của pháp luật có liên quan".

Khoản 3 Điều 12 Luật Đất đai 2013 có quy định hành vi "Không sử dụng đất, sủ dụng đất không đúng mục đích" là một hành vi bị nghiêm cấm. 

Tại điểm d Khoản 1 Điều 57 Luật Đất Đai 2013 có quy định về các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất phải được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền "Chuyển đất nông nghệp sang đất phi nông nghiệp".

Như vậy, với trường hợp này của bạn, bạn đã xây dựng nhà trên đất chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất hay nói cách khác bạn đã sử dụng đất sai mục đích. Căn cứ theo quy định tại Khoản 3,4 Điều 6 nghị định số 102/2014/NĐ-CP về chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép: 

"3. Chuyển mục đích sử dụng sang đất phi nông nghiệp thì hình thức và mức xử phạt như sau:

a) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép dưới 0,5 héc ta;

...

4. Biện pháp khắc phục hậu quả.

a) Buộc khôi phục lại tình trạng của đất trước khi vi phạm đối với hành vi quy định tại các Khoản 1,2 và 3 Điều này;

b) Buộc nộp lại số nợ bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các Khoản 1,2 và 3 Điều này."

Trong trường hợp này, bạn đã sử dụng đất sai mục đích nên bạn phải nộp phạt theo quy định của pháp luật, tùy thuộc vào diện tích đất để xác định mức phạt. Mảnh đất của gia đình bạn là 100m2 thuộc và điểm a nên bạn sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng chứ không phải hơn 30 triệu như thông tin bạn cũng cấp. Tuy nhiên, tính đến nay gia đình bạn đã sử dụng đất được hơn 20 năm nên thời hiệu xử phạt đối với hành vi này đã hết, căn cứ theo quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều 65 Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 thì trường hợp của bạn sẽ không bị xử phạt vi phạm hành chính nữa mà chỉ phải thực hiện các biện pháp khắc phục hiệu quả khôi phục lại tình trạng của đất trước khi vi phạm.

Bên cạnh đó, pháp luật cũng không quy định cụ thể về thời hạn nộp phạt như những gì chính quyền xã đã thông báo cho gia đình bạn. Về nguyên tắc thì việc nộp phạt sẽ được thực hiện trong thời hạn sớm nhất sau khi có thông báo.

Thứ hai, về vấn đề xác định lỗi

Khoản 2 Điều 59 Luật Đất Đai 2013 quy định về thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất có quy định như sau: 

"2. Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trong các trường hợp sau đây: 

a) Giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân. Trong trường hợp cho hộ gia đình, cá nhân thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp để sử dụng vào mục đích thương mại, dịch vụ với diện tích từ 0,5 héc ta trở lên thì phải có văn bản chấp thuận của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trước khi quyết định;"

Căn cứ theo quy định này thì Ủy ban nhân dân có thẩm quyền trong việc ra quyết định trong việc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất. 

Theo quy định của pháp luật, trên đất nông nghiệp không được phép xây dựng các công trình, do đó, trước khi xây nhà trên diện tích đó, bạn phải làm đơn xin chuyển mục đích sử dụng đất và được cơ quan có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng thì bạn mới được phép xây nhà trên đó. Như vậy, trong trường hợp này có thể thấy, do gia đình bạn không hiểu rõ về các quy định của pháp luật nên không làm đơn xin chuyển mục đích sử dụng đất, từ đó dẫn đến tình trạng sử dụng đất không đúng mục đích.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi - Số điện thoại liên hệ: 1900.6169 để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng !
CV tư vấn: Nguyễn Nhàn - Luật Minh Gia