Phân chia di sản thừa kế khi có di chúc miệng

Một thời gian sau mảnh đất do anh tôi đứng tên được cấp sổ đỏ, anh họ tôi cũng trả lại phần đất đứng tên hộ. Hiện nay mảnh đất này do anh tôi một mình đứng tên. Xin hỏi: Việc anh của tôi đơn phương làm đơn để nhận một nửa diện tích đất qua sổ đỏ mà không có sự đồng ý của các thành viên khác có đúng pháp luật về thừa kế hay không?

>> Giải đáp thắc mắc về Di chúc miệng qua tổng đài 19006169 

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng lựa chọn tư vấn bởi công ty Luật Minh Gia, chúng tôi tư vấn cho trường hợp của bạn như sau:

Theo thông tin bạn cung cấp thì trước khi ba bạn qua đời năm 2001 thì có để lại di chúc miệng dặn dò anh trai bạn chia đều tài sản cho các anh chị em.
 

Theo quy định của pháp luật tại Điều 629 Bộ luật dân sự 2015 có quy định như sau:
 

Điều 629. Di chúc miệng

1. Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng.

2. Sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng

suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.

Tuy nhiên di chúc được coi là hợp pháp được quy định tại Khoản 5 Điều 630 Bộ luật dân sự 2015 như sau:
 

"Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.”

Như vậy sau khi ba bạn để lại di chúc bằng miệng thì những người làm chứng phải ghi chép lại và cùng nhau ký tên. Trong thời hạn năm ngày ba bạn để lại di chúc bằng miệng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực.
 

Trong trường hợp di chúc ba bạn để lại hợp pháp mà anh trai bạn đơn phương làm đơn để nhận một nửa diện tích đất qua sổ đỏ mà không có sự đồng ý của các thành viên khác là không đúng theo quy định của  pháp luật.
 

Trường hợp di chúc ba bạn để lại không hợp pháp theo quy định của pháp luật, trường hợp này thì di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật. Theo Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 thì:
 

"1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
 

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
 

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
 

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
 

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau"
 

Như vậy, những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất sẽ bao gồm tất cả các anh chị em ruột của bạn và những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất khác (nếu có). Mỗi người sẽ được hưởng một phần bằng nhau.

Do đó mà anh trai bạn tự ý khai nhận một nửa di sản thừa kế là không đúng theo quy định của pháp luật. Như vậy, dù ba bạn mất có để lại di chúc và di chúc đó có hiệu lực hay không thì việc anh trai bạn đơn phương làm đơn để nhận một nửa diện tích đất qua sổ đỏ mà không có sự đồng ý của các đồng thừa kế khác là không đúng theo quy định của  pháp luật. Để đảm bảo quyền lợi của mình, những người thừa kế khác có thể khởi kiện để yêu cầu chia thừa kế.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Phân chia di sản thừa kế khi có di chúc miệng. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng

P. Tư vấn - Công ty Luật Minh Gia