Người dưới 16 tuổi quan hệ với người dưới 13 tuổi có phạm tội?

Bạn trai đó 15 tuổi 4 tháng. Như vậy được quy vào tội như thế nào cho đúng. Gia đình nên làm gì để bảo vệ quyền lợi cháu gái. Khi phát hiện có báo công an nhưng công an chỉ nhắc nhở rồi cho về. Vậy có đúng không? Mong luật sư tư vấn cho tôi. Tôi xin chân thành cảm ơn!

Trả lời tư vấn:

Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau.

- Đối với hành vi giao cấu với người dưới 13 tuổi

Bộ Luật Hình sự 2015 quy định về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi:

“Điều 142. Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trái với ý muốn của họ;

b) Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 13 tuổi.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:

a) Có tính chất loạn luân;

b) Làm nạn nhân có thai;

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

d) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%;

đ) Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;

e) Phạm tội 02 lần trở lên; g) Đối với 02 người trở lên; h) Tái phạm nguy hiểm.

…”

Trường hợp của cháu gái bạn được quy về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, được pháp luật quy định như là một trường hợp đặc biệt nghiêm trọng.

Đối với nạn nhân từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi thì phải xác định việc giao cấu trái với ý muốn của nạn nhân, còn đối với nạn nhân dưới 13 tuổi thì dù nạn nhân có đồng ý hay không đồng ý giao cấu thì người phạm tội vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội hiếp dâm trẻ em. Ở đây là có sự đồng tình của nạn nhân (cháu gái rủ bạn trai về phòng, tự mở cửa cho bạn trai vào, có quan hệ tình dục như vợ chồng với bạn trai, không hề chống đối), cả hai bên đều có ý chí mong muốn được giao cấu với nhau nhưng không vì bất kỳ mục đích có tính chất nào khác. Về mức hình phạt theo khoản 1 hay khoản 2 còn tùy thuộc vào trên thực tế hành vi hiếp dâm có thêm tình tiết tăng nặng tại khoản 2 điều 142 hay không.

- Về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự

Về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, điều 12 Bộ luật hình sự 2015 quy định như sau:

"1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.

2. Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người, tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, tội hiếp dâm, tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, tội cướp tài sản, tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng..."

Người bạn trai phạm tội đã trên 14 tuổi nhưng chưa đủ 16 tuổi (15 tuổi 4 tháng) phải chịu trách nhiệm hình sự về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi.

Khoản 2 điều 101 Bộ luật hình sự 2015 quy định như sau:

"Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 12 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá một phần hai mức phạt tù mà điều luật quy định".

Trường hợp này, người bạn trai dưới 16 tuổi sẽ không phải chịu mức hình phạt đã nêu trên, mức cao nhất phải chịu chỉ là một nửa mức hình phạt tù.

Để tiến hành tố cáo về hành vi của người bạn trai thì gia đình cháu gái có thể gửi đơn hoặc đến trực tiếp Cơ quan điều tra cấp quận, huyện theo quy định của Bộ Luật tố tụng hình sự. Sau khi tiến hành xác minh có dấu hiệu của tội phạm, cơ quan điều tra sẽ tiến hành khởi tố theo quy định của pháp luật. Về thủ tục tố giác hành vi hiếp dâm tương tự trong bài viết Tư vấn hướng dẫn người bị hại tố cáo hành vi cưỡng dâm​.

Trân trọng.