Nghị quyết là gì theo quy định pháp luật?

1. Nghị quyết là gì?

Nghị quyết là một trong những văn bản quy phạm pháp luật hiện nay, được quy định tại luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Nghị quyết là một hình thức văn bản được quyết định tại những cuộc họp, hội nghị về những vấn đề cơ bản được thông qua bằng biểu quyết, biểu thị ý kiến hay ý định của một cơ quan tổ chức về một vấn đề nhất định.

2. Cơ quan ban hành Nghị quyết

Theo Điều 4 Luật Ban hành văn bản pháp luật năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2020, các cơ quan ban hành nghị quyết bao gồm: 1) Quốc hội; 2) Ủy ban thường vụ Quốc hội; 3) Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; 4) Hội đồng nhân dân các cấp; 5) Nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

* Quốc hội

Theo khoản 2 Điều 15 Luật Ban hành văn bản pháp luật năm 2015, Quốc hội ban hành nghị quyết để quy định:

- Tỷ lệ phân chia các khoản thu và nhiệm vụ chi giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương;

- Thực hiện thí điểm một số chính sách mới thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội nhưng chưa có luật điều chỉnh hoặc khác với quy định của luật hiện hành;

- Tạm ngưng hoặc kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ hoặc một phần luật, nghị quyết của Quốc hội đáp ứng các yêu cầu cấp bách về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quyền con người, quyền công dân;

- Quy định về tình trạng khẩn cấp, các biện pháp đặc biệt khác bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia;

- Đại xá;

- Vấn đề khác thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

* Ủy ban thường vụ Quốc hội

Theo khoản 2 Điều 16 Luật Ban hành văn bản pháp luật năm 2015, Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết để quy định:

- Giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh;

- Tạm ngưng hoặc kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ hoặc một phần pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội đáp ứng các yêu cầu cấp bách về phát triển kinh tế - xã hội;

- Bãi bỏ pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội; trường hợp bãi bỏ pháp lệnh thì Ủy ban thường vụ Quốc hội có trách nhiệm báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất;

- Tổng động viên hoặc động viên cục bộ; ban bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương;

- Hướng dẫn hoạt động của Hội đồng nhân dân;

- Vấn đề khác thuộc thẩm quyền của Ủy ban thường vụ Quốc hội.

* Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao

Theo Điều 21 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành nghị quyết để hướng dẫn việc áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử thông qua tổng kết việc áp dụng pháp luật, giám đốc việc xét xử.

* Hội đồng nhân cấp các cấp

Theo Điều 27 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành nghị quyết để quy định:

- Chi tiết điều, khoản, điểm được giao trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên.

- Chính sách, biện pháp nhằm bảo đảm thi hành Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên.

- Biện pháp nhằm phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh ở địa phương.

- Biện pháp có tính chất đặc thù phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Theo Điều 30 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017:

- Hội đồng nhân dân cấp huyện ban hành nghị quyết để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao hoặc để thực hiện việc phân cấp cho chính quyền địa phương, cơ quan nhà nước cấp dưới theo quy định của Luật tổ chức chính quyền địa phương.

- Hội đồng nhân dân cấp xã ban hành nghị quyết để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao.

* Nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ban hành nghị quyết liên tịch để quy định chi tiết những vấn đề được luật giao hoặc hướng dẫn một số vấn đề cần thiết trong công tác bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân.