Mua hàng không trả tiền có cấu thành tội lợi dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản?

1. Luật sư tư vấn về pháp luật hình sự

Trong những năm gần đây, tình hình tội phạm lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xảy ra phổ biến, diễn biến ngày càng phức tạp, tính chất, mức độ ngày càng tinh vi, nguy hiểm hơn. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người không xác định được hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản và hành vi vi phạm nghĩa vụ trong giao dịch dân sự và hành vi lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản. Do đó, để hiểu biết được chính xác về hành vi phạm tội của người phạm tội, bạn nên tìm hiểu sâu các yếu tố cấu thành loại tội phạm này.  

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về lĩnh vực hình sự, bạn có thể liên hệ với chúng tôi thông qua hình thức gửi Email tư vấn hoặc liên hệ qua tổng đài 1900.6169 để được hỗ trợ tư vấn.

2. Tư vấn về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản

Câu hỏi: Xin chào luật sư! Cho em hỏi trường hợp của em như sau:  Em có bán vé máy bay cho 1 người. Tổng cộng tiền vé gần 5 triệu đồng. Khi mua vé người này nói do cơ quan thanh toán nên khoảng 2, 3 ngày sau thì em lên cơ quan thu tiền. Nhưng đến nay đã 2 tháng mà người này vẫn không trả tiền cho em. Vé thì họ đã sử dụng rồi. Kế toán của họ trong văn phòng miền nam cũng yêu cầu xuất hóa đơn về cho cơ quan. Em có gọi ra cơ quan chủ quản ngoài Hà Nội hỏi thăm thì họ nói vé này là do người đó mua cá nhân và tự chi trả, cơ quan không liên quan. Em có gọi điện đòi thì người này chỉ hẹn mà không thanh toán và trong khoảng 1 tuần nay thì không bắt máy luôn. Sau khi nhờ người quen tìm hiểu thì em được biết anh này cũng đi lừa rất nhiều người. Em không có hợp đồng mua bán, chỉ có tin nhắn, những đoạn ghi âm trong điện thoại, vé và hóa đơn. Như vậy em có kiện hay khiếu nại người này được không? Và gửi đơn ở đâu ạ? Rất mong nhận được sự tư vấn của luật sư ạ. Em xin cám ơn!

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng lựa chọn tư vấn bởi Công ty Luật Minh Gia, chúng tôi xin tư vấn cho trường hợp của bạn như sau:

Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017  quy định về Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản tại Điều 175 như sau:

“Điều 175. Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 4.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 4.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm hoặc tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả;

b) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng và đã sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản.

...”

Do vậy để xác định người này có phạm tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản hay không cần xác định dựa trên nhưng yếu tố như giá trị tài sản bị chiếm đoạt, có tình tiết nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng đồng thời dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó.

Trong trường hợp của bạn, tuy không có hợp đồng mua bán, nhưng dựa trên những tin nhắn và ghi âm điện thoại, cùng một số hóa đơn… nếu chứng minh được giữa hai bên thực sự đã có giao kết về việc mua bán vé máy bay thì vẫn có thể xác định người kia nhận được tài sản của bạn dưới hình thức hợp đồng.

Về vấn đề người này có hành vi tắt máy điện thoại để ngắt liên lạc với bạn, cần cung cấp thêm thông tin để có thể xác định đây có phải hành vi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản hay không. Người này đã tắt điện thoại được một tuần khiến bạn không cách nào liên lạc được, nhưng chưa thể xác định vấn đề ngắt liên lạc là nhằm trốn tránh để chiếm đoạt số tiền mua vé máy bay kia. Chính vì cần nhiều yếu tố hơn để xác minh hành vi của người này có phạm tội lợi dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản hay không, bạn có thể tố giác hành vi của người này đến cơ quan có thẩm quyền để tiến hành điều tra thêm, nếu nhận thấy có đủ các yếu tố cấu thành tội phạm, thì người này sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự và phải hoàn trả số tiền 5 triệu cho bạn.

Điều 144 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy đinh về việc tố giác tội phạm như sau:

“Điều 144. Tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố

1. Tố giác về tội phạm là việc cá nhân phát hiện và tố cáo hành vi có dấu hiệu tội phạm với cơ quan có thẩm quyền.

...”

Do đó, khi phát hiện có hành vi lợi dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, bạn có thể đến UBND, cơ quan điều tra, Tòa án hoặc viện kiểm sát để tố giác tội phạm.