Lính đánh thuê là gì? Thuê lính đánh thuê có vi phạm không?

1. Lính đánh thuê là gì?

Lính đánh thuê là những người tham gia vào một cuộc xung đột vũ trang nhưng không phải phục vụ cho một quốc gia hoặc một bên trong cuộc xung đột mà là những người hành nghề tự do không bị bó buộc và tham gia cho một bên để nhận lấy những lợi ích vật chất khi tham chiến. Một số lính đánh thuê thường là các loại cựu quân nhân, quân nhân không chính thức làm thuê dưới danh nghĩa của các công ty chuyên cung cấp lính đánh thuê. Lính đánh thuê không phải là quân nhân thuộc biên chế chính thức. Điều 1 Công ước chống lại việc tuyển mộ, sử dụng, tài trợ và đào tạo lính đánh thuê năm 1989 quy định về lính đánh thuê như sau:

* Một lính đánh thuê là bất kì người nào:

- Được tuyến mộ đặc biệt tại địa phương hoặc ở nước ngoài để chiến đấu trong một cuộc xung đột vũ trang;

- Động cơ tham gia chiến sự chủ yếu bởi mong muốn cá nhân và, trên thực tế, được hứa hẹn, bởi hoặc thay mặt một bên trong một cuộc xung đột, về những chi trả vật chất cơ bản vượt quá mức hứa hẹn hoặc trả tiền cho các chiến binh cùng cấp bậc và chức năng tương tự như trong lực lượng vũ trang của bên đó;

- Không phải là công dân của một quốc gia của các bên trong cuộc xung đột cũng không phải là cư dân của lành thổ được kiểm soát bởi một bên trong cuộc xung đột;

- Không được gửi bởi một quốc gia không là một bên trong cuộc xung đột với nhiệm vụ chính thức như là một thành viên của lực lượng vũ trang của quốc gia đó.

* Một lính đánh thuê cũng là bất kỳ người nào, trong bất kỳ tình huống nào khác mà:

- Được tuyển mộ đặc biệt tại địa phương hoặc ở nước ngoài với mục đích tham gia vào một hành động bạo lực phối hợp nhằm:

+ Lật đổ một Chính phủ, hay phá hoại trật tự hiến pháp của một quốc gia; hoặc

+ Phá hoại sự toàn vẹn lãnh thổ của một quốc gia;

- Động cơ để tham gia chủ yếu bởi mong muốn có được thông tin quan trọng hoặc thanh toán bồi thường vật chất;

- Không là công dân của một quốc gia và cũng không phải là một cư dân của quốc gia dựa vào đó như một hành động là đạo diễn;

- Không được gửi bởi một quốc gia thi hành công vụ;

- Không phải là thành viên của lực lượng vũ trang của quốc gia trên lãnh thổ có các hành động được thực hiện

2. Thuê lính đánh thuê có vi phạm không?

Năm 1989, Liên Hợp Quốc đã thông qua Công ước quốc tế chống lại việc tuyển mộ, sử dụng, tài trợ và đào tạo lính đánh thuê năm 1989. Tuy nhiên chỉ có 30 quốc gia đã ký và thông qua. Một số quốc gia như các nước như Mỹ và Iraq đã không ký kết hiệp định. Việc ký kết phụ thuộc vào ý chí của mỗi nước. Cũng theo quy định tại điều 2, điều 5 của công ước này khẳng định rằng:  

Điều 2

Bất kỳ người nào thực hiện việc tuyển mộ, sử dụng, tài trợ hoặc đào tạo lính đánh thuê, theo quy định tại Điều 1 của Công ước này là vi phạm các mục đích của Công ước.

 Điều 5

- Các quốc gia không được tuyển mộ, sử dụng, tài trợ hoặc đào tạo lính đánh thuê và sẽ cấm các hoạt động đó theo quy định của Công ước này.

- Các Quốc gia thành viên có trách nhiệm không tuyển mộ, sử dụng, tài trợ hoặc đào tạo lính đánh thuê với mục đích chống lại việc thực hiện một cách hợp pháp sự bất khả xâm phạm của quyền dân tộc tự quyết, như đã được công nhận bởi luật pháp quốc tế, và phải thực hiện các biện pháp phù hợp với pháp luật quốc tế để ngăn chặn việc tuyển mộ, sử dụng, tài trợ hoặc đào tạo lính đánh thuê cho mục đích đó.

- Các quốc gia sẽ phải làm cho các tội phạm được quy định trong Công ước này chịu hình phạt thích đáng, trong đó có tính đến tính chất nghiêm trọng của các tội phạm.

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, tại Chương XXVI Bộ luật hình sự năm 2015 – chương các tội phạm phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh có quy định về Tội làm lính đánh thuê và Tội tuyển mộ, huấn luyện hoặc sử dụng lính đánh thuê:

Điều 425. Tội làm lính đánh thuê

Người nào làm lính đánh thuê nhằm chống một quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ độc lập, có chủ quyền, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 15 năm.

Tội tuyển mộ, huấn luyện hoặc sử dụng lính đánh thuê là một loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng và có tính nguy hại cực lớn cho xã hội. Hành vi phạm tội của các chủ thể được thể hiện thông qua việc tuyển mộ, huấn luyện hoặc sử dụng lính đánh thuê nhằm mục đích chính là để chống lại một đát nước khác hoặc một phong trào giải phóng dân tộc.

Tội tuyển mộ, huấn luyện hoặc sử dụng lính đánh thuê là một loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng và được quy định cụ thể tại điều 424

Điều 424. Tội tuyển mộ, huấn luyện hoặc sử dụng lính đánh thuê

Người nào tuyển mộ, huấn luyện hoặc sử dụng lính đánh thuê nhằm chống lại một quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ độc lập, có chủ quyền, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân