Không biết địa chỉ của người có hành vi vi phạm thì có khởi kiện được không?

Câu hỏi: Chào luật sư ,xin nhờ luật sư tư vấn giúp em. Năm 2014 gia đình em có mua đất của 1người với giá 350 triệu,có văn bằng kí tên đoàng hoàng , sau khi đặt cọc 50triệu vài ngày sau người này có liên hệ lại nói do đất của ông ta mấy nghìn mét nên làm giấy tờ đất cần nhiều tiền và yêu cầu đặt thêm 200triệu và hẹn 1tháng sau sẽ giao giấy tờ ,nhưng mấy tháng vẫn không thấy, gia đình em vẫn luôn hối thúc,sau đó người này nói không thể làm giấy nên sẽ trả tiền lại,và hẹn cứ 1 tuần sẽ trả 50triệu . Thực hiện được đúng 2 lần, trả được 100 triệu còn lại 150 triệu và sau đó không trả nữa mà bắt đầu đổ qua 1 nhân vật thứ 3,nói người này mới là chủ đất,và nói gia đình em hãy đi đòi người thứ 3 này. Người thứ 3 này ban đầu cũng đồng ý thỏa thuận là sẽ trả nhưng đến hẹn không trả. Gia đình em đã làm đơn kiện lên tòa án quận ,nhưng ở đây họ giải quyết hời hợt . Người bán đất cho gia đình em bỏ trốn , bây giờ mới vỡ lẽ ra nhà ông ta đang ở là nhà thuê ,đất đó cũng không phải của ông ta,ông ta chỉ thuê 1 mảnh đất rộng lớn,rồi chia nhỏ ra bán cho nhiều người ( cũng có vài người bị lừa như gia đình em,nhưng ít hơn ). Bên phía quận yêu cầu cung cấp địa chỉ ,trong khi đã cung cấp ,tòa án gửi giấy triệu tập thì ông ta trốn, gia đình lại phải đi tìm chổ mới và cung cấp lần 2,lại gửi giấy ,lại trốn .Tòa bảo gia đình về đợi , Qua thời gian dài hơn 2 năm không thấy giải quyết dù đã lên gặp yêu cầu tòa nhiều lần. Quá chán nản gia đình em yêu cầu tòa trả hồ sơ để nộp đơn kiện chổ khác ,tòa không trả ( tòa án giữ hồ sơ gốc ) ,đến nay đã 3 năm kể từ khi bị lừa ( hơn 2 năm từ lúc nộp đơn ). Xin hỏi luật sư bây giờ gia đình em nên làm thế nào để kiện người đó,dù không biết ông ta có còn tài sản để thu hồi không nhưng ít nhất phải bị ngồi tù hay tương đương như vậy. Mong được trả lời sớm. em cảm ơn.

Trả lời: Cám ơn bạn đã tin tưởng gửi câu hỏi đến Công ty Luật Minh Gia, với yêu cầu của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Theo thông tin mà bạn cung cấp thì người bán đất cho gia đình bạn không phải là chủ sở hữu của mảnh đất bạn mua, tại thời điểm hai bên thực hiện giao kết hợp đồng không có giấy ủy quyền của người chủ sở hữu mảnh đất, cho nên việc mua bán đất này được coi là không hợp pháp, nếu có xảy ra tranh chấp bạn sẽ không thể kiện đòi lại mảnh đất này.

Tuy nhiên, do tại thời điểm mua bán hai bên có sự thỏa thuận với nhau về việc đặt cọc và giao nhận trước 1 số tiền là 250 triệu (có giấy tờ chứng minh) cho nên trong trường hợp này bạn có thể kiện đòi dân sự (gửi đơn lên tòa án nhân dân quận, huyện nơi người bán đất cư trú) yêu cầu người bán đất hoàn lại số tiền đã nhận. Trong trường hợp hai bên có sự thỏa thuận bên thứ 3 sẽ đứng ra trả nợ cho bên bán đất (ở đây cần xác nhận việc thỏa thuận này có giấy tờ ghi nhận lại hay không? Và điều kiện để bên thứ 3 đứng ra trả nợ thay cho bên bán đất là gì?...) thì bạn có quyền yêu cầu bên thứ 3 trả lại cho bạn số tiền mà bên bán còn nợ bạn.

Nếu bên bán đất tự ý bán đất đi thuê cho gia đình bạn nhằm chiếm đoạt số tiền 250 triệu và có hành vi bỏ trốn thì trường hợp này có căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017:

“Điều 174. Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản

1. Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;

b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ.

...”

Vậy, để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, bạn có quyền tố giác hành vi phạm tội của người đó đến cơ quan điều tra công an quận/huyện nơi bạn hoặc người đó cư trú. Nếu hiện tại bạn không xác định được nơi cư trú hoặc tạm trú của bên bán đất thì tòa án dân sự không thể tiến hành giải quyết đối vụ việc của bạn. Tuy nhiên, nếu bạn tố giác tội phạm đến cơ quan điều tra thì bằng các biện pháp nghiệp vụ, cơ quan điều tra vẫn có thể điều tra, làm rõ hnàh vi phạm tội; nếu đủ căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự thì cơ quan điều ra có thể ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can.

Trân trọng.
CV tư vấn: Thúy Vân - Luật Minh Gia