Công ty giữ lương và không trả sổ BHXH khi NLĐ nghỉ việc làm thế nào?

1. Luật sư tư vấn về tiền lương, và hoàn tất nghĩa vụ trả sổ BHXH

Hiện nay, tình trạng doanh nghiệp không hoàn trả tiền lương cho người lao động sau khi chấm dứt quan hệ lao động ngày càng phổ biến. Bên cạnh các doanh nghiệp thực hiện rất đúng các quy định liên quan đến vấn đề thanh toán tiền lương cho người lao động khi nghỉ việc thì cũng có nhiều doanh nghiệp vi phạm về vấn đề này gây ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người lao động.

Vậy trường hợp doanh nghiệp không trả tiền lương cho người lao động khi chấm dứt quan hệ lao động vi phạm quy định nào của pháp luật? người lao động cần làm gì để bảo đảm quyền lợi của mình? Nếu bạn đang vướng mắc về các vấn đề nêu trên thì có thể liên hệ với công ty Luật Minh Gia để được chúng tôi tư vấn cụ thể về các vấn đề này.

2. Hỏi tư vấn trường hợp công ty giữ lương khi NLĐ nghỉ việc?

Nội dung yêu cầu tư vấn:

Tôi kí kết hợp đồng lao động 1 năm với công ty. Ngày 15/3 tôi viết mail xin thôi việc trước 30 ngày (tức ngày 15/4 tôi chính thức nghỉ việc). Hành chính nhân sự chốt công ngày 25 hàng tháng, trả lương vào ngày 10 của tháng sau đó. Tuy nhiên, đến kì lương tháng 03/2016, tôi không nhận được lương dù vẫn đang làm việc rất tốt, tôi liên hệ phòng hành chính nhân sự thì được biết lương của tôi đang tạm khóa do lệnh từ Leader không rõ lí do. Trong khi đó, tôi không được nhận bất kì email thông báo nào liên quan đến nội dung này trong suốt thời gian từ ngày 15/3 đến ngày 9/4. Xin Luật sư cho tôi hỏi trường hợp này công ty giữ lương của tôi là đúng hay sai và thời hạn tối đa công ty phải thanh toán lương tháng 3 (và 16.5 ngày công của tháng 4) là bao nhiêu ngày? Trường hợp sau khi tôi nghỉ, công ty có quyền giữ sổ Bảo Hiểm của tôi quá 1 tháng hay ko? Rất mong nhận được phản hồi sớm từ Luật sư. Chân thành cảm ơn.

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tới Công ty Luật Minh Gia! Yêu cầu của bạn được tư vấn như sau:

Điều 47 BLLĐ 2012 quy định về trách nhiệm của người sử dụng lao động khi chấm dứt hợp đồng lao động:

" ... 2. Trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên; trường hợp đặc biệt, có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày.

3. Người sử dụng lao động có trách nhiệm hoàn thành thủ tục xác nhận và trả lại sổ bảo hiểm xã hội và những giấy tờ khác mà người sử dụng lao động đã giữ lại của người lao động.

4. Trong trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã bị chấm dứt hoạt động, bị giải thể, phá sản thì tiền lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và các quyền lợi khác của người lao động theo thoả ước lao động tập thể và hợp đồng lao động đã ký kết được ưu tiên thanh toán".

Theo quy định nêu trên, khi hợp đồng lao động chấm dứt thì NSDLĐ phải có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản liên quan đến quyền lợi của mỗi bên (trường hợp của bạn là các khoản tiền lương tháng 03 và lương 16,5 này tháng 04/2016) trong thời hạn 07 ngày làm việc, trừ trường hợp phức tạp có thể kéo dài tới 30 ngày. Ngoài nghĩa vụ thanh toán tiền lương, NSDLĐ bắt buộc chốt và trả sổ BHXH cho NLĐ trong thời hạn từ 07 ngày tới 30 ngày kể từ ngày chấm dứt HĐLĐ.

Vậy, hành vi giữ lương tháng 03; 16,5 ngày thàng 04; không chốt và trả sổ BHXH của công ty khi các bên đã chấm dứt hợp đồng (kể cả chấm dứt hợp đồng trái luật) được xác định là hành vi vi phạm và gây ảnh hưởng tới quyền và lợi ích của NLĐ. 

Đề nghị bạn tham khảo bài viết dưới đây để có hướng giải quyết:

>> Công ty không trả sổ bảo hiểm xã hội, người lao động phải làm gì?

Ngoài ra, bạn có trình bày, ngày 15/03 bạn có viết mail xin thôi việc trước 30 (tức ngày 15/04 bạn chính thức nghỉ việc. Tuy nhiên, chúng tôi khẳng định: "không phải mọi trường hợp cứ báo 30 ngày trước khi nghỉ việc đều được xác định là chấm dứt hợp đồng đúng luât". Nếu bạn đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái luật sẽ chịu nghĩa vụ bồi thường theo quy định tại Điều 43 BLLĐ 2012:

Điều 43 BLLĐ 2012 quy định về nghĩa vụ của người lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật:

" 1. Không được trợ cấp thôi việc và phải bồi thường cho người sử dụng lao động nửa tháng tiền lương theo hợp đồng lao động.

2. Nếu vi phạm quy định về thời hạn báo trước thì phải bồi thường cho người sử dụng lao động một khoản tiền tương ứng với tiền lương của người lao động trong những ngày không báo trước.

3. Phải hoàn trả chi phí đào tạo cho người sử dụng lao động theo quy định tại Điều 62 của Bộ luật này".

Điều 37 BLLĐ 2012 quy định về quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người lao động:

" 1. Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn trong những trường hợp sau đây:

a) Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;

b) Không được trả lương đầy đủ hoặc trả lương không đúng thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;

c) Bị ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động;

d) Bản thân hoặc gia đình có hoàn cảnh khó khăn không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động;

đ) Được bầu làm nhiệm vụ chuyên trách ở cơ quan dân cử hoặc được bổ nhiệm giữ chức vụ trong bộ máy nhà nước;

e) Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền;

g) Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 90 ngày liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn và một phần tư thời hạn hợp đồng đối với người làm việc theo hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa được hồi phục.

2. Khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định tại khoản 1 Điều này, người lao động phải báo cho người sử dụng lao động biết trước:

a) Ít nhất 3 ngày làm việc đối với các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và g khoản 1 Điều này;

b) Ít nhất 30 ngày nếu là hợp đồng lao động xác định thời hạn; ít nhất 03 ngày làm việc nếu là hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng đối với các trường hợp quy định tại điểm d và điểm đ khoản 1 Điều này;

Vậy, nếu bạn đơn phương chấm dứt HĐLĐ mà không có căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 37 nêu trên, mặc dù có báo trước tới 30 ngày thì vẫn được xác định là đơn phương chấm dứt  hợp đồng trái luật, và chịu trách nhiệm như phân tích trên.

Trường hợp bạn gửi mail với nội dung xin nghỉ việc mà phía công ty đồng ý cho nghỉ thì được xác định là chấm dứt theo thỏa thuận của các bên theo quy định tại khoản 3 Điều 36 BLLĐ 2012: "Hai bên thoả thuận chấm dứt hợp đồng lao động".

Bạn tham khảo nội dung chúng tôi tư vấn để biết hành vi của mình có trái quy định của pháp luật lao động không, và có phương án để giải quyết khi có yêu cầu của phía đơn vị.

---

3. Làm thế nào khi công ty giữ lương và không trả sổ BHXH?

Câu hỏi:

Xin chào Luật Sư xin Luật Sư tư vấn giúp tôi trường hợp sau liên quan đến sổ BHXH. Năm 2016-2017 chồng tôi được cử ra nước ngoài làm việc. Chồng tôi có kí ràng buộc với công ty sau khi về nước sẽ làm tiếp 2 năm nữa. Quá trình làm ở nước ngoài hàng tháng công ty giữ 3 triệu đồng tiền lương, sổ BHXH đóng từ năm 2007. Sau khi về nước được 7 tháng chồng tôi đã làm thủ tục nghỉ việc nên công ty không hoàn trả sổ BHXH cho chồng tôi. Tôi xin hỏi chồng tôi có thể báo mất sổ cũ và làm sổ mới được không. Hiện tại gia đình tôi đang làm việc tại nước ngoài, vì không có sổ nên chồng tôi chưa lấy được bảo hiểm thất nghiệp tại Việt Nam và tôi cũng muốn lấy BHXH 1 lần đươc không. Luật Sư tư vấn giúp cách lấy và phí dịch vụ phát sinh để lấy được sổ ạ. Xin cảm ơn.

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã tin tưởng lựa chọn tư vấn bởi Công ty Luật Minh Gia, chúng tôi xin tư vấn cho trường hợp của bạn như sau:

Về việc công ty không hoàn trả sổ BHXH cho chồng bạn là trái quy định pháp luật, Bộ luật Lao động có quy định như sau:

Điều 47. Trách nhiệm của người sử dụng lao động khi chấm dứt hợp đồng lao động

... 2. Trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên; trường hợp đặc biệt, có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày.

3. Người sử dụng lao động có trách nhiệm hoàn thành thủ tục xác nhận và trả lại sổ bảo hiểm xã hội và những giấy tờ khác mà người sử dụng lao động đã giữ lại của người lao động.

Như vậy, phía công ty phải thực hiện thanh toán các khoản tiền lương và chế độ khác cho chồng bạn trong vòng 07 ngày và nhiều nhất là không quá 30 ngày với trường hợp đặc biệt. Công ty cũng có trách nhiệm chốt và trả sổ BHXH cho người lao động nghỉ việc, nếu họ cố tình không thực hiện trả sổ BHXH, bạn có thể khiếu nại Ban giám đốc công ty hoặc Phòng Lao động – Thương binh và xã hội để bảo vệ quyền lợi của mình. Chồng bạn cần về công ty cũ để xin chốt và trả sổ theo đúng thủ tục, nếu muốn làm lại sổ dưới hình thức báo mất sẽ rất mất thời gian và rườm rà về thủ tục. 

Về việc, hàng tháng công ty giữ lương của bạn, Bộ luật lao động cũng thể hiện quy định về khấu trừ tiền lương như sau:

Điều 101. Khấu trừ tiền lương

1. Người sử dụng lao động chỉ được khấu trừ tiền lương của người lao động để bồi thường thiệt hại do làm hư hỏng dụng cụ, thiết bị của người sử dụng lao động theo quy định tại Điều 130 của Bộ luật này.

2. Người lao động có quyền được biết lý do khấu trừ tiền lương của mình.

3. Mức khấu trừ tiền lương hằng tháng không được quá 30% tiền lương hằng tháng của người lao động sau khi trích nộp các khoản bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, thuế thu nhập.

Theo đó, công ty chỉ được khấu trừ tiền lương của người lao động để bồi thường thiệt hại do người lao động đó làm hư hỏng dụng cụ, thiết bị của công ty. Việc giữ lương, trừ lương của người lao động trong bất kỳ trường hợp nào khác được coi là trái với quy định của pháp luật.

Nếu bạn muốn rút BHXH một lần, bạn phải đợi một năm từ sau ngày có quyết định nghỉ việc tại công ty mà không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, cũng như không làm việc tại công ty nào khác mà có đống bảo hiểm xã hội bắt buộc. Trừ những trường hợp bạn ra nước ngoài để định cư hoặc mắc bệnh nặng thì được hưởng luôn mà không cần đợi thời gian một năm. Vấn đề này được quy định cụ thể tại Luật Bảo hiểm xã hội:​