Tư vấn về đất cấp cho hộ gia đình chia thừa kế như thế nào?

Tuy không có di chúc nhưng tôi được biết là theo Điều 678 luật dân sự năm 1995 có mục a) khoản 1 có quy định người thừa kế được hưởng tài sản mà không có di chúc để lại. Bố mẹ tôi đã nói điều này với 1 người và tôi đã biết được và cũng có 1 số người làm chứng khi đó nữa. Năm 2011, số đất ruộng đó đã được nhà nước để quy hoạch làm khu dân cư với giá đền bù là 80 triệu VNĐ/ sào. Thời điểm đó, là tôi đã đủ 18 tuổi để được quyền thừa kế và đủ tuổi để để chịu những quy định về hành vi trước pháp luật. Nhưng tôi đã nói với bố mẹ tôi là giao lại quyền sở hữu đó cho tôi thì họ không đưa mà chiếm đoạt làm của riêng. Đã rất nhiếu lần tôi yêu cầu họ không đưa lại và xảy ra rất nhiều mâu thuẫn. Vậy giờ tôi làm khiếu nại ra sao để yêu cầu họ phải giao lại số tài sản thuộc về tôi? Xin công ty luật tư vấn giúp. Khi ra công an thì họ nói chuyện gia đình thì về ngồi lại giải quyết nhưng đã rất nhiều lần rồi mà vẫn không được nên nay tôi muốn làm khiếu nại ra sao? Bố mẹ tôi tuy là người sinh tôi ra nhưng đã đánh đập, hành hạ cả thể xác lẫn tinh thần từ khi tôi chỉ mới 5 tuổi. Tôi đã chịu quá nhiều đắng cay, tủi nhục và không thể sau này muốn sống chung với họ được nữa! Họ không chịu đưa số tiền đó của tôi để tôi đi học nghề đàng hoàng nên tôi phải tha phương tứ xứ làm thuê, làm mướn khổ sở mà vẫn không ra sao. Khi xảy ra tranh chấp, mâu thuẫn họ nói tôi là trả lại công ơn sinh thành, nuôi dưỡng nhưng tôi không có gì để trả lại. Họ sinh tôi ra đó là duyên nghiệp từ kiếp trước thì cái đó tôi suốt đời này không bao giờ đền đáp được. Nhưng tôi không vì thế mà không đòi lại quyền lợi thuộc vè mình, vì tôi còn có cả cuộc đời dài phía trước, tương lai, vợ, con sau này nữa! Nếu họ có đòi hỏi thì tôi sẽ xin làm đơn để họ tự nguyện lấy lại mạng sống của tôi mà họ đã nuôi dưỡng mà không có bất kỳ khiếu nại gì với pháp luật.Xin Luật Minh Gia tư vấn giúp tôi và mong nhận được tư vấn hồi âm! Xin cảm ơn Luật Minh Gia nhiều và xin chúc luật Minh Gia làm ăn phát đạt để có thể giúp đỡ cho nhiều người dân về pháp luật nữa!

Trả lời: Cảm ơn anh đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của anh chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, về quyền sử dụng 4 sào ruộng ghi tên hộ gia đình.

Theo quy định tại Khoản c Điều 5 Thông tư Số: 23/2014/TT-BTNMT về cấp GCNQSDĐ cho hộ gia đình:

“c) Hộ gia đình sử dụng đất thì ghi "Hộ ông" (hoặc "Hộ bà"), sau đó ghi họ tên, năm sinh, tên và số của giấy tờ nhân thân của chủ hộ gia đình như quy định tại Điểm a Khoản này; địa chỉ thường trú của hộ gia đình.”

Đối với đất được cấp cho hộ gia đình thì đất đó trở thành tài sản chung của cả hộ theo quy định tại Điều 212 Bộ luật dân sự 2015:

“ Tài sản của các thành viên gia đình cùng sống chung gồm tài sản do các thành viên đóng góp, cùng nhau tạo lập nên và những tài sản khác được xác lập quyền sở hữu theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan.

2. Việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung của các thành viên gia đình được thực hiện theo phương thức thỏa thuận. Trường hợp định đoạt tài sản là bất động sản, động sản có đăng ký, tài sản là nguồn thu nhập chủ yếu của gia đình phải có sự thỏa thuận của tất cả các thành viên gia đình là người thành niên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trừ trường hợp luật có quy định khác.

Trường hợp không có thỏa thuận thì áp dụng quy định về sở hữu chung theo phần được quy định tại Bộ luật này và luật khác có liên quan, trừ trường hợp quy định tại Điều 213 của Bộ luật này.”

Như vậy, khi trên giấy CNQSDĐ ghi hộ gia đình thì quyền sử dụng đất sẽ là của tất cả các thành viên có tên trong hộ khẩu thời điểm cấp GCNQSDĐ. Do đó, đất này không phải tài sản của riêng ai trong gia đình bạn và 4 sào ruộng sẽ được chia làm 4 phần cho bà, bố, mẹ bạn và bạn.

Thứ hai, về việc về việc chia di sản thừa kế khi bà mất.

Do trong thư bạn không nói rõ bà bạn nói để lại cho bạn 1 sào ruộng trong thời gian bao lâu trước khi mất. Điều 629 Bộ luật dân sự 2015 quy định:

“Sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.”

Do đó, nếu di chúc miệng của bà bạn được nói trong 3 tháng trước khi bà mất thì di chúc này có hiệu lực pháp luật.

Còn nếu quá 3 tháng trước khi bà bạn mất thì di chúc này không có hiệu lực.Trong trường hợp này thì khi bà bạn mất 1 sào ruộng sẽ được chia đều cho những người ở hàng thừa kế thứ nhất theo điểm a khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a)Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;”

Đối chiếu điều khoản trên, khi vẫn còn người ở hàng thừa kế thứ nhất thì bạn không có quyền hưởng di sản thừa kế từ người bà.

Thứ ba, quyền yêu cầu giải quyết tranh chấp về số tiền đã được nhà nước bồi thường khi thu hồi đất.

Nếu di chúc miệng của bà bạn vẫn có hiệu lực pháp luật nên bố, mẹ bạn sẽ có trách nhiệm hoàn trả cho bạn 1 sào của bà bạn và 1 sào của bạn. Tương đương với 160 triệu đồng.

Nếu di chúc miệng đó không có hiệu lực pháp luật nên bạn không được hưởng phần di sản của bà bạn, nên phần tài sản bạn sẽ được hưởng là 1 sào ruộng. Tương đương với 80 triệu đồng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bồi thường khi thu hồi đất. Bố mẹ bạn phải có nghĩa vụ thanh toán cho bạn số tiền này, trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận khác.

Nếu bố mẹ bạn không thực hiện thanh toán số tiền này cho bạn thì bạn có quyền yêu cầu khởi kiện ra tòa án buộc bố mẹ thực hiện nghĩa vụ dân sự.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến - Số điện thoại liên hệ 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng!

CV  Phan Huyền – Công ty Luật Minh Gia.