Không có giấy tờ về quyền sử dụng đất thì tranh chấp giải quyết thế nào?

Câu hỏi tư vấn: Luật sư tư vấn trường hợp hai hộ gia đình liền kề cùng thực hiện lấn chiếm đất. Nay hai hộ gia đình đề nghị TAND tiến hành giải quyết tranh chấp liên quan tới phần đất lấn chiếm. Nội dung cụ thể như sau: 

Năm 2003, tôi và hộ liền kề cùng lấp đất ao tại một bãi đất hoang để xây nhà ở. Đến nay chúng tôi không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vì lý do đất lấn chiếm. Gần đây hai hộ xảy ra việc tranh chấp lối đi chung. Chúng tôi đã khởi kiện ra tòa nhưng tòa trả lời không giải quyết vì hai bên không có giấy tờ về quyền sử dụng đất. Vậy khi không có giấy tờ về quyền sử dụng đất thì tranh chấp được giải quyết như thế nào? 

Nội dung tư vấn: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Theo thông tin bạn cung cấp, hiện nay, thửa đất của gia đình bạn và gia đình liền kề vẫn chưa được cấp Giấy chứng nhận. Gần đây, hai gia đình có phát sinh tranh chấp về lối đi chung. Gia đình bạn đã khởi kiện ra Tòa án nhưng Tòa án không tiếp nhận giải quyết. 

Tại Điều 202 Luật Đất đai 2013 quy định như sau: 

“1. Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở. 

2. Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải. ….” 

Theo quy định nêu trên, để giải quyết tranh chấp đất đai trong trường hợp các bên không thể tự hòa giải thì trước tiên phải thông qua thủ tục hòa giải cơ sở tại Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã nơi có mảnh đất. Đối chiếu vào trường hợp của bạn, gia đình bạn có thể làm đơn yêu cầu hòa giải/ giải quyết tranh chấp gửi đến UBND cấp xã nơi có mảnh đất để Chủ tịch UBND cấp xã tổ chức hòa giải theo quy định.  

Trường hợp hòa giải thành thì Chủ tịch UBND cấp xã ra quyết định hòa giải thành, hai bên thực hiện theo thỏa thuận đã được ghi nhận trong quyết định. Trường hợp hòa giải không thành thì ra quyết định hòa giải không thành, các bên có thể yêu cầu Tòa án nhân dân huyện nơi có đất hoặc yêu cầu UBND cấp huyện nơi có đất giải quyết. 

Cụ thể Khoản 2 Điều 203 Luật Đất đai 2013 quy định thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai: 

“Tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã mà không thành thì được giải quyết như sau:

[...]

“2. Tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này thì đương sự chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định sau đây:

a) Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền theo quy định tại khoản 3 Điều này;

b) Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự;

3. Trường hợp đương sự lựa chọn giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thì việc giải quyết tranh chấp đất đai được thực hiện như sau:

a) Trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính [...]” 

Như vậy khi đã có quyết định hòa giải không thành thì bạn có thể lựa chọn Tòa án nhân dân hoặc UBND cấp huyện nơi có đất để giải quyết tranh chấp. Bạn cần gửi đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp kèm theo các tài liệu và chứng cứ để bảo vệ quyền lợi của mình.

Ngoài ra như trên đã phân tích, việc yêu cầu Tòa án hoặc UBND cấp huyện giải quyết tranh chấp chỉ được thực hiện khi hòa giải cơ sở không thành. Vì vậy, ngoài những tài liệu, chứng cứ để chứng minh yêu cầu hợp pháp của mình, bạn cần cung cấp cho Tòa án biên bản/ quyết định hòa giải không thành của Chủ tịch UBND cấp xã. 

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Không có giấy tờ về quyền sử dụng đất thì tranh chấp giải quyết thế nào? Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời. 

Trân trọng!

P. Luật sư tư vấn - Công ty Luật Minh Gia.