Tranh chấp di sản thừa kế khi đã hết thời hiệu khởi kiện

Lúc này mẹ tôi muốn sang tên căn nhà cho tôi nên có yêu cầu Uỷ Ban Nhân Dân tại địa phương xác nhận giấy cho tặng cho tôi là căn nhà tôi đang ở, khi biết vụ việc thì trong số 5 chị của tôi có 2 chị ngăn cản, lúc đó do sợ mẹ buồn vì tranh chấp nên tôi không làm thủ tục sang tên nữa và ở vậy đến nay, vì nghĩ nhà thờ cúng không ai tranh chấp. Bây giờ trong số các chị tôi có chị yêu cầu chia tài sản thừa kế, thì tôi giải quyết thế nào? Thời hiệu của giấy cho tặng mà mẹ tôi ký cho tôi ( có xác nhân UB xã) đã hơn 10 năm có còn hiệu lực không?

Trả lời: Cảm ơn anh đã tin tưởng và gửi yêu cầu, Công ty Luật Minh Gia xin tư vấn cho anh như sau:

Thứ nhất về vấn đề phân chia di sản thừa kế của bố mẹ bạn

Bạn cung cấp thông tin không đúng về thời điểm bố mẹ bạn mất vào năm nào nên chúng tôi không thể tư vấn cụ thể cho bạn. Giả sử bố bạn mất năm 2004 và mẹ bạn mất năm 2007 thì sẽ áp dụng BLDS năm 1995 để chia di sản của bố và BLDS năm 2005 để chia di sản của mẹ. Bạn lưu ý đối chiếu với quy định của pháp luật về thừa kế tại thời điểm bố mẹ bạn mất để xác định chính xác việc phân chia di sản trong trường hợp cụ thể.

Nếu bố mất không để lại di chúc hợp pháp (Điều 655 BLDS năm 1995) thì chia di sản theo pháp luật cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất (Điều 679 BLDS năm 1995). Tương tự di sản của mẹ cũng được chia theo di chúc nếu có di chúc hợp pháp (Điều 652 BLDS năm 2005), nếu không để lại di chúc hoặc di chúc không hợp pháp thì chia theo pháp luật cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất (Điều 676 BLDS năm 2005).

Bạn xác định mảnh đất là tài sản chung hay tài sản riêng của mỗi người để chia thừa kế với phần di sản của mỗi người trong từng trường hợp cụ thể. Hiện nay nếu di sản thừa kế chưa chia thì những người thừa kế vẫn có quyền chia di sản thừa kế, thời hiệu yêu cầu phân chia di sản là 30 năm đối với bất động sản tính từ thời điểm mở thừa kế (Điều 623 BLDS năm 2015), hiện nay thời hiệu yêu cầu phân chia di sản thừa kế được áp dụng theo quy định của BLDS năm 2015 (Điểm d Khoản 1 Điều 688 BLDS năm 2015).

Thứ hai, xác định giá trị pháp lý của văn bản tặng cho căn nhà

Bạn cũng không cung cấp rõ về thời điểm mẹ bạn làm hợp đồng tặng cho nên chúng tôi không thể hỗ trợ cụ thể cho bạn, giả sử hợp đồng tặng cho thực hiện năm 2004 thì sẽ áp dụng quy định của bộ luật dân sự năm 1995 để xác định giá trị pháp lý của hợp đồng tặng cho. Cụ thể Điều 131 BLDS năm 1995 quy định về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự:

“Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

1- Người tham gia giao dịch có năng lực hành vi dân sự;

2- Mục đích và nội dung của giao dịch không trái pháp luật, đạo đức xã hội;

3- Người tham gia giao dịch hoàn toàn tự nguyện;

4- Hình thức giao dịch phù hợp với quy định của pháp luật.”

Điều 463 BLDS năm 1995 quy định về tặng cho bất động sản

“1- Tặng cho bất động sản phải được lập thành văn bản có chứng nhận của Công chứng nhà nước hoặc có chứng thực của Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền và phải đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, nếu theo quy định của pháp luật bất động sản phải đăng ký quyền sở hữu.

2- Hợp đồng tặng cho bất động sản có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký; nếu bất động sản không phải đăng ký quyền sở hữu, thì hợp đồng tặng cho có hiệu lực kể từ thời điểm nhận tài sản.”

Theo quy định trên thì việc tặng cho căn nhà của mẹ anh sang cho bạn đã đáp ứng được yêu cầu về hình thức là có lập thành văn bản và có chứng thực tại UBND cấp xã, phường, thị trấn.

Chỉ khi hợp đồng tặng cho của mẹ bạn đáp ứng tất cả các điều kiện của giao dịch dân sự theo quy định trên thì giao dịch mới có giá trị pháp lý. Trường hợp của gia đình bạn, nếu mẹ bạn đã tự nguyện tặng cho nhưng lại không có quyền tặng cho toàn bộ mảnh đất (đất là của bố hoặc tài sản chung của bố và mẹ) thì hợp đồng tặng cho của mẹ bạn vi phạm điều cấm của pháp luật.. Bạn đối chiếu hợp đồng mẹ bạn đã thực hiện và xem xét các điều kiện về chủ thể, về nội dung, mục đích đã đáp ứng đúng hay chưa. Nếu không đáp ứng điều kiện có hiệu lực thì các chị của bạn hiện tại vẫn có quyền tuyên hủy hợp đồng tặng cho mà mẹ bạn đã lập theo thời hiệu quy định tại Điều 145 BLDS năm 1995

Hợp đồng tặng cho bất động sản đã xác lập đúng quy định của pháp luật dân sự thì không có quy định về thời hạn. Vậy nên, văn bản tặng cho căn nhà đó đến thời điểm hiện tại vẫn có giá trị pháp lý nếu không có ai yêu cầu tuyên hủy.