Luật sư tư vấn về tranh chấp thừa kế không có di chúc

Nội dung câu hỏi: Kính gửi Công ty Luật Minh Gia! Em nhờ Luật sư xem giúp em trong từng hợp này em có thể tiến hành khởi kiện không? và hợp đồng thế chấp có bị chấm dứt khi mẹ em mất ngày 16/08/2018 hay không? Trường hợp của em như sau: Mẹ em vừa mới mất, bố mẹ em có hai thửa đất, một thửa được cấp cho hộ gia đình do bố em làm chủ hộ nhưng trong hộ khẩu không có tên em và mẹ em (chỉ có tên của bố em và hai em của em). Bố mẹ em có đăng ký kết hôn. Thửa còn lại đứng tên bố mẹ em. Vậy em có quyền thừa kế các tài sản đó không?

Em mong luật sư tư vấn cho em về việc bố em đã hành hung đánh đập em, đuổi em ra khỏi nhà và tiến hành tẩu tán tài sản và giao nhà cho ngân hàng để bán. Hiện nay nhà do công ty xăng dầu đang sử dụng. Em có thể khởi kiện về việc "chiếm dụng tài sản được không ạ. Em xin cảm ơn.

Trả lời: Công ty luật Minh Gia tư vấn cho bạn như sau:

1. Về hợp đồng thế chấp:

Theo quy định tại Điều 327 BLDS thì Việc thế chấp tài sản chấm dứt trong các trường hợp sau:

- Nghĩa vụ được bảo đảm bằng thế chấp chấm dứt;

- Việc thế chấp tài sản được hủy bỏ hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác;

- Tài sản thế chấp đã được xử lý;

- Theo thỏa thuận của các bên.

Như vậy, mẹ bạn mất không phải là căn cứ để chấm dứt hợp đồng thế chấp. Khi đó, tài sản thế chấp của mẹ bạn sẽ vẫn được coi là di sản thừa kế, tuy nhiên nếu di sản là tài sản thế chấp vào thời điểm mở thừa kế thì theo quy định tại Khoản 1 Điều 615 BLDS thì: “Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.” Theo đó, người nhận thừa kế phải kế thừa nghĩa vụ của người để lại di sản, hoàn thành nghĩa vụ thế chấp.

2. Về thửa đất cấp cho hộ gia đình

Thửa đất này được cấp cho hộ gia đình mà chủ hộ là bố bạn. Khi đó, thửa đất này được coi là tài sản chung của hộ gia đình (bao gồm tất cả những người có tên trong sổ hộ khẩu tại thời điểm cấp GCNQSDD). Trong trường hợp mẹ bạn không có tên trong sổ hộ khẩu tại thời điểm cấp GCN, tuy nhiên bố mẹ bạn khi đó đã đăng ký kết hôn thì mẹ bạn cũng xác lập quyền sở hữu chung đối với thửa đất trên. (Trừ trường hợp đấy là tài sản bố bạn được cho tặng riêng trong thời kỳ hôn nhân thì bạn sẽ không được thừa kế).

Khi mẹ bạn mất đi thì phần tài sản thuộc sở hữu của mẹ bạn được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế. Trường hợp này bạn có quyền hưởng di sản thừa kế từ mẹ bạn.

3. Về hành vi đánh đập, tẩu tán tài sản:

Về việc bố bạn giao tài sản cho ngân hàng để bán hoặc tự ý bán tài sản thuộc sở hữu chung của hộ gia đình hoặc thuộc quyền thừa kế của những người khác mà không được sự đồng ý của của tất cả các sở hữu chung, các đồng thừa kế thì sẽ không thế thực hiện được. Giả sử hành vi đó được thực hiện thì bạn hoặc những người có quyền lợi liên quan có thể khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu hủy hợp đồng và đòi lại tài sản thuộc quyền sở hữu của mình.

Về hành vi hành hung, đánh đập ngược đãi bạn, bắt ép bạn phải ký vào các văn bản giấy tờ về tài sản thì bạn có thể trình báo với cơ quan công an để yêu cầu giải quyết.

Nếu bố bạn đang có hành vi tẩu tán tài sản chung có quyền khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế và đề nghị Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời cấm chuyển dịch toàn bộ khối tài sản trên để đảm bảo quyền lợi của mình.