Di chúc được lập theo trình tự, thủ tục như thế nào thì được xác định là hợp pháp?

Việc xác định di chúc do người chết để lại là hợp pháp hay không ảnh hưởng rất lớn đến việc phân chia di sản thừa kế giữa những người thừa kế. Trên thực tế, có rất nhiều trường hợp tranh chấp phát sinh liên quan đến việc xác định di chúc do người chết để lại có phù hợp theo quy định của pháp luật hay không dẫn đến ảnh hưởng rất nhiều đến tình cảm và quá trình phân chia di sản giữa những người thừa kế. Để được tư vấn cụ thể về các vấn đề liên quan đến di chúc bạn có thể liên hệ với công ty Luật Minh Gia để được chúng tôi tư vấn cụ thể về vấn đề của mình.

Nội dung câu hỏi: Cô và dượng tôi đồng sở hữu quyền sử dụng đất thửa đất 110 mét vuông, ngôi nhà cấp 4 trên đất nông nghiêp (có giấy kết hôn, tài sản có sau kết hôn, khi mua đất hai người đứng tên, cô dượng không có con chung). Năm 2015 dượng mất 4/2017, có người kiện cô tôi ra tòa đòi chia thừa kế theo di chúc. Xin luật sư cho biết tính pháp lý của văn bản? 2 - cô tôi bị đột trụy hơn 10 năm trước khi dượng mất. Hiện tại ăn nằm một chổ chờ chết. Nhưng cô tôi vẫn thanh toán nợ nần cho dượng đầy đủ. Xin hỏi luật sư về phần đạo đức, nhân văn trong bả di chúc này ở mức độ nào?

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi cần tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia, với trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Với vấn đề xác định di chúc này là hợp pháp hay không thì chúng tôi cần có bản di chúc cụ thể của dượng bạn. Do bạn chưa cung cấp bản di chúc này nên chúng tôi chưa thể xác định cụ thể cho bạn. Trong trường hợp này bạn có thể căn cứ vào các quy định pháp luật dưới đây để xác định di chúc mà dượng bạn để lại có phù hợp hay không. Cụ thể các quy định của pháp luật liên quan đến di chúc như sau:

Tại Điều 630 Bộ luật dân sự 2015 có quy định về di chúc hợp pháp như sau:

“1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây: 

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép; 

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

...

​4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

...”

Như vậy, di chúc đáp ứng được các điều kiện quy định tại ĐIều 630 nêu trên thì được xác định là di chúc hợp pháp. Đối với vấn đề hình thức của di chúc, hiện nay pháp luật có quy định về nhiều loại di chúc bằng văn bản khác nhau do đó để xác định hình thức di chúc của dượng bạn có phù hợp hay không bạn có thể căn cứ theo các quy định sau:

Tại Điều 633 Bộ luật dân sự 2015 có quy định về di chúc bằng văn bản không có người làm chứng như sau:

“Người lập di chúc phải tự viết và ký vào bản di chúc.

Việc lập di chúc bằng văn bản không có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 631 của Bộ luật này.”

Tại Điều 634 Bộ luật dân sự 2015 có quy định về di chúc bằng văn bản có người làm chứng như sau:

“Trường hợp người lập di chúc không tự mình viết bản di chúc thì có thể tự mình đánh máy hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.

Việc lập di chúc bằng văn bản có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 631 và Điều 632 của Bộ luật này.”

Điều 635 Bộ luật dân sự 2015 có quy định về di chúc có công chứng hoặc chứng thực như sau:

“Người lập di chúc có thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực bản di chúc.”

Điều 636 Bộ luật dân sự 2015 quy định về thủ tục lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã như sau:

“Việc lập di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã phải tuân theo thủ tục sau đây:

1. Người lập di chúc tuyên bố nội dung của di chúc trước công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã. Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã phải ghi chép lại nội dung mà người lập di chúc đã tuyên bố. Người lập di chúc ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc sau khi xác nhận bản di chúc đã được ghi chép chính xác và thể hiện đúng ý chí của mình. Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã ký vào bản di chúc.

2. Trường hợp người lập di chúc không đọc được hoặc không nghe được bản di chúc, không ký hoặc không điểm chỉ được thì phải nhờ người làm chứng và người này phải ký xác nhận trước mặt công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã. Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã chứng nhận bản di chúc trước mặt người lập di chúc và người làm chứng.”

Với trường hợp của gia đình bạn, bạn có thể kiểm tra lại nội dung bản di chúc gia đình đang có để xác định xem di chúc dượng bạn để lại thuộc loại di chúc nào và đối chiếu với các quy định nêu trên để xác định di chúc được lập có đáp ứng được các quy định đã nêu hay không. Nếu di chúc được lập phù hợp với các quy định pháp luật đã nêu trên thì có căn cứ xác định di chúc là hợp pháp và việc phân chia di sản của dượng bạn sẽ được thực hiện theo nội dung di chúc.

Nếu gia đình bạn không thể tự xác định được thì có thể liên hệ lại với công ty Luật Minh Gia và cung cấp lại bản di chúc để chúng tôi hỗ trợ xác định tính hợp pháp của bản di chúc này.