Có thể hưởng cả trợ cấp thất nghiệp và lương hưu sớm không?

1. Luật sư tư vấn về chế độ bảo hiểm của người lao động

Chế độ lương hưu hay trợ cấp thất nghiệp là quyền lợi của người lao động khi đáp ứng các điều kiện mà pháp luật quy định. Tuy nhiên, từng chế độ có những điều kiện riêng để người lao động có thể được hưởng. Nếu bạn là người lao động đang chuẩn bị đến độ tuổi nghỉ hưu hoặc hưởng trợ cấp thất nghiệp, bạn cần nắm rõ các quy định của Luật bảo hiểm xã hội và Luật Việc làm về những vấn đề này.

Trường hợp bạn có vấn đề thắc mắc, cần giải đáp về quy định pháp luật hoặc các vấn đề pháp lý trong trong việc hưởng các chế độ, quyền lợi của người lao động, bạn có thể gửi câu hỏi của mình qua Email của công ty Luật Minh Gia hoặc liên hệ Hotline: 1900.6169 để được các Luật sư, chuyên viên hướng dẫn, tư vấn các vấn đề như:

- Điều kiện hưởng chế độ lương hưu;

- Điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp;

- Tư vấn các chế độ của người lao động khi chấm dứt hợp đồng;

- Tư vấn tất cả các vấn đề pháp lý về lao động, bảo hiểm.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm tình huống dưới đây mà Luật Minh Gia đã tư vấn để nắm rõ thêm thông tin pháp luật và đối chiếu với trường hợp của mình.

2. Hỏi về lương hưu và trợ cấp thất nghiệp của người lao động

Câu hỏi: Nhờ luật sư tư vấn về hưởng trợ cấp thất nghiệp và chế độ hưu trí do suy giảm khả năng lao động. Có thể hưởng cả hai chế độ này không? Cụ thể: Tôi đóng BHXH được 28 năm, tuổi đời thì chưa đủ nghỉ hưu, mới 55 tuổi, Tôi đã làm giám định sức khỏe tháng 05/2015, tỷ lệ 61%. Giờ tôi muốn hưởng chế độ BHTN trước khi làm thủ tục hưu non. Như vậy có ảnh hưởng gì đến kết quả giám định và ảnh hưởng đến chế độ hưu non không? Xin nhờ luật sư giúp đỡ. xin cám ơn.

Tư vấn: Cảm ơn bác đã gửi nội dung đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia. Trường hợp của bác, chúng tôi xin tư vấn như sau:

Điều 46 Luật Việc làm 2013 quy định về hưởng trợ cấp thất nghiệp như sau:

“1. Trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, người lao động nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm do cơ quan quản lý nhà nước về việc làm thành lập.

2. Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày trung tâm dịch vụ việc làm tiếp nhận đủ hồ sơ, cơ quan nhà nước có thẩm quyền ra quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp; trường hợp không đủ điều kiện để hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp thì phải trả lời bằng văn bản cho người lao động.

3. Tổ chức bảo hiểm xã hội thực hiện việc chi trả trợ cấp thất nghiệp cho người lao động trong thời hạn 05 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp.”

Nếu còn thời hạn theo quy định nêu trên và đủ điều kiện hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp theo quy định tại Điều 49 Luật Việc làm thì bạn có thể làm hồ sơ, thủ tục hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp:

“Điều 49. Điều kiện hưởng

Người lao động quy định tại khoản 1 Điều 43 của Luật này đang đóng bảo hiểm thất nghiệp được hưởng trợ cấp thất nghiệp khi có đủ các điều kiện sau đây:

1. Chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, trừ các trường hợp sau đây:

a) Người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc trái pháp luật;

b) Hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng;

2. Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc đối với trường hợp quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 43 của Luật này; đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động đối với trường hợp quy định tại điểm c khoản 1 Điều 43 của Luật này;

3. Đã nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm theo quy định tại khoản 1 Điều 46 của Luật này;

4. Chưa tìm được việc làm sau 15 ngày, kể từ ngày nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp, trừ các trường hợp sau đây:

...”

Hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp theo quy định tại Điều 16 Nghị định 28/2015/NĐ-CP như sau:

“Điều 16. Hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp

1. Đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp theo mẫu do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định.

2. Bản chính hoặc bản sao có chứng thực của một trong các giấy tờ sau đây xác nhận về việc chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc:

a) Hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc đã hết hạn hoặc đã hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động;

b) Quyết định thôi việc;

c) Quyết định sa thải;

d) Quyết định kỷ luật buộc thôi việc;

đ) Thông báo hoặc thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.

Trường hợp người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều 43 Luật Việc làm thì giấy tờ xác nhận về việc chấm dứt hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng là bản chính hoặc bản sao có chứng thực của hợp đồng đó.

3. Sổ bảo hiểm xã hội.

Tổ chức bảo hiểm xã hội thực hiện xác nhận về việc đóng bảo hiểm thất nghiệp và trả sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đề nghị của người sử dụng lao động.

Đối với người sử dụng lao động là các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an thì trong thời hạn 30 ngày, Bảo hiểm xã hội Bộ Quốc phòng, Bảo hiểm xã hội Công an nhân dân thực hiện xác nhận về việc đóng bảo hiểm thất nghiệp và trả sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động kể từ ngày nhận được đề nghị của người sử dụng lao động.”

Sau khi hoàn tất thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp bạn có thể làm hồ sơ thủ tục hưởng lương hưu hàng tháng nếu đủ điều kiện theo Điều 55 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014:

“Điều 55. Điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động

1. Người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d, g, h và i khoản 1 Điều 2 của Luật này khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên được hưởng lương hưu với mức thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương hưu quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 54 của Luật này nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Từ ngày 01 tháng 01 năm 2016, nam đủ 51 tuổi, nữ đủ 46 tuổi và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên thì đủ điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động. Sau đó mỗi năm tăng thêm một tuổi cho đến năm 2020 trở đi, nam đủ 55 tuổi và nữ đủ 50 tuổi thì mới đủ điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên;

b) Nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi và bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên;

c) Bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và có đủ 15 năm trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế ban hành.

...”

Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định về mức lương hưu như sau:

“...

2. Từ ngày 01 tháng 01 năm 2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 62 của Luật này và tương ứng với số năm đóng bảo hiểm xã hội như sau:

a) Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm, từ năm 2022 trở đi là 20 năm;

b) Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm.

Sau đó cứ thêm mỗi năm, người lao động quy định tại điểm a và điểm b khoản này được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.

3. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 55 của Luật này được tính như quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này, sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%.

Trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 06 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 06 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi.

...”

Vậy, nếu bạn đáp ứng đủ điều kiện hưởng lương hưu do suy giảm khả năng lao động thì bạn có thể làm hồ sơ thủ tục để hưởng lương hưu. Và việc bạn hưởng trợ cấp thất nghiệp trước đó không ảnh hưởng đến kết quả giám định suy giảm khả năng lao động cũng như mức lương hưu của bạn.

Ngoài ra, bạn tham khảo nội dung tư vấn áp dụng Văn bản pháp luật tại thời điểm gửi câu hỏi như sau: 

Điều 46 Luật việc làm năm 2013 quy định về hưởng trợ cấp thất nghiệp:

1. Trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, người lao động nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm do cơ quan quản lý nhà nước về việc làm thành lập.

2. Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày trung tâm dịch vụ việc làm tiếp nhận đủ hồ sơ, cơ quan nhà nước có thẩm quyền ra quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp; trường hợp không đủ điều kiện để hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp thì phải trả lời bằng văn bản cho người lao động.

3. Tổ chức bảo hiểm xã hội thực hiện việc chi trả trợ cấp thất nghiệp cho người lao động trong thời hạn 05 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Bên cạnh đó, Điều 51 Luật bảo hiểm xã hội năm 2006 quy định về điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động như sau:

Người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d và e khoản 1 Điều 2 của Luật này đã đóng bảo hiểm xã hội đủ hai mươi năm trở lên, bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên, hưởng lương hưu với mức thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương hưu quy định tại Điều 50 của Luật này khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

1. Nam đủ năm mươi tuổi, nữ đủ bốn mươi lăm tuổi trở lên;

2. Có đủ mười lăm năm trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành. 

Như vậy, có thể thấy 2 khoản trợ cấp thất nghiệp và lương hưu của bác là độc lập với nhau. Do bác vẫn trong độ tuổi lao động nên vẫn được hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Sau khi chấm dứt hợp đồng lao động, nộp hồ sơ và hưởng trợ cấp thất nghiệp, bác có thể tiếp tục nộp hồ sơ để hưởng chế độ hưu trí do suy giảm khả năng lao động. Cụ thể:

Hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp bao gồm:

- Đơn đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp theo mẫu;

- Bản chính hoặc bản sao có chứng thực giấy tờ xác nhận về việc chấm dứt hợp đồng lao động/hợp đồng làm việc;

- Sổ bảo hiểm xã hội.

Hồ sơ hưởng chế độ hưu trí do suy giảm khả năng lao động bao gồm:

- Sổ bảo hiểm xã hội.

- Quyết định nghỉ việc hưởng chế độ hưu trí.

- Đối với trường hợp hưởng chế độ hưu trí khi suy giảm khả năng lao động thì có thêm Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động của Hội đồng Giám định y khoa (bản chính hoặc bản sao).

Tuy vậy, việc này cũng khá phức tạp khi luật việc làm 2013 quy định không được hưởng trợ cấp thất nghiệp khi hưởng lương hưu hàng tháng. Do vậy, nếu trong hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp, giấy tờ xác nhận chấm dứt hợp đồng lao động có đề cập đến vấn đề nghỉ việc hưởng chế độ hưu trí thì bác sẽ không được hưởng trợ cấp  thất nghiệp.