Có đòi được đất khi không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất hay không?

Xin Luật sư bớt chút thời gian tư vấn giúp tôi vấn đề tranh chấp đất đai.  Trước năm 1990 bố tôi có mua một mảnh đất và chưa có sổ đỏ bởi vì thời gian đó luật chưa cấp sổ đ. Sau năm 2000 bố tôi mua đất ở nơi khác và chuyển đến mảnh đất mới ở nhưng mảnh đất và nhà cũ vẫn chưa chia cho các con. Sau khi chuyển đi nơi khác thì con trai cả đã tranh giành mảnh đất đó và bán một phần nhỏ cho cá nhân khác, số còn lại hiện tại anh đang ở và xây nhà mới trên mảnh đất đó từ năm 2000 đến nay 2017 mà chưa được sự đồng ý chuyển nhượng của bố tôi.   Vậy xin luật sư tư vẫn giúp tôi nếu thời điểm bây giờ năm 2017 bố tôi viết đơn kiện để kiện người con trai cả hành vi tranh chấp đất đai khi chưa được sự đồng ý của chủ mảnh đất(bố tôi) thì có lấy lại được mảnh đất không? Và trong điều kiện bố tôi không có giấy tờ gì còn liên quan đến mảnh đất, chỉ hàng xóm và tổ trưởng dân phố biết đó là mảnh đất của bố tôi thì trên pháp luật bố tôi còn là chủ đất không? Xin chân thành cảm ơn công ty luật Minh Gia đã bớt thời gian tư vấn!

Trả lời tư vấn:Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến Công ty Luật Minh Gia! Trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:  

Trước hết, về vấn đề bố bạn có phải là chủ đất nữa hay không? Theo như bạn có đề cập thì bố bạn mua bán đất từ thời điểm năm 1990 tức là trước thời kì Luật đất đai 1993 có hiệu lực và chưa có giấy tờ chứng minh gì nên việc xác định bố bạn có là chủ đất hay không là vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, căn cứ tại tiểu mục 2.2 mục 2 phần I Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP có quy định việc giải quyết tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất được xác lập từ ngày 01/7/1980 đến trước ngày 15/10/1993. Theo đó, việc giải quyết tranh chấp đất đai mua bán trước năm 1993 được quy định như sau:

“Pháp luật thời kỳ này nghiêm cấm việc mua, bán phát canh thu tô chuyển nhượng đất đai dưới mọi hình thức; do đó, khi có tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, Tòa án giải quyết như sau:

a. Về nguyên tắc chung hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đai được xác lập trong thời điểm từ ngày 01/7/1980 đến trước ngày 15/10/1993 là hợp đồng trái pháp luật; do đó, nếu có tranh chấp mà hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất chưa được thực hiện thì Tòa án hủy hợp đồng vì hợp đồng bị vô hiệu. Việc giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu được thực hiện theo hướng dẫn tại tiểu mục 2.3 mục 2 này.

b. Nếu hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã được thực hiện thì Tòa án công nhận hợp đồng trong các trường hợp sau đây:

… b.3. Bên nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã xây nhà ở, công trình kiến trúc, trồng cây lâu năm, đầu tư sản xuất kinh doanh không vi phạm quy định về quy hoạch và bên chuyển nhượng cũng không phản đối khi bên nhận chuyển quyền sử dụng đất xây nhà ở, công trình  kiến trúc, trồng cây lâu năm, đầu tư sản xuất, kinh doanh trên đó.”

Theo đó, bố bạn sau khi mua đất đã xây dựng nhà ở, công trình kiến trúc,… trên mảnh đất này nên việc mua bán đất của bố bạn vào thời điểm năm 1990 được công nhận, do đó, bố bạn là chủ đất và có quyền đối với mảnh đất này. Do đó việc anh bạn không được sự đồng ý của bố bạn mà sinh sống, sử dụng mảnh đất này cũng như thực hiện chuyển nhượng một phần đối với mảnh đất này là trái pháp luật.

Tiếp đến là câu hỏi của bạn liên quan đến vấn đề liệu bố bạn có thể viết đơn khởi kiện để kiện người anh trai của bạn về  hành vi tranh chấp đất đai khi chưa được sự đồng ý của chủ mảnh đất hay không thì theo quy định tại Điều 203, Luật đất đai 2013 thì: “2. Tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này thì đương sự chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định sau đây:

a) Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền theo quy định tại khoản 3 Điều này;

b) Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự;”. Như vậy, bố bạn hoàn toàn có thể nộp đơn khởi kiện đến Tòa án để yêu cầu Tòa giải quyết tranh chấp giữa bố bạn và anh trai bạn.

Còn đối với câu hỏi liệu bố bạn có đòi được đất hay không thì đây còn căn cứ vào việc liệu bố bạn có thể chứng minh mình có quyền đối với mảnh đất hay không và việc anh bạn sử dụng và chuyển nhượng cho người khác là trái pháp luật không như đã nêu ở trên. Do dữ liệu bạn cung cấp cho chúng tôi vẫn còn chưa đầy đủ nên chúng tôi chỉ có thể trả lời bạn dựa trên những quy định của pháp luật. Nhưng theo chúng tôi thấy, đây là tranh chấp giữa anh trai bạn và bố bạn, tức là giữa bố và con, giữa những người thân trong gia đình nên theo chúng tôi, trước hết các bạn cần ngồi lại thỏa thuận, bàn bạc với nhau để đạt được thống nhất chung, như vậy sẽ tránh được xung đột dẫn đến mất tình cảm và tốn kém chi phí theo kiện.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi - Số điện thoại liên hệ: 1900.6169 để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng.
CV tư vấn: Hoàng Thị Linh - Luật Minh Gia