Có bị khởi tố tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản không khi đã hoàn trả được tiền cho bị hại?

1. Luật sư tư vấn về hình sự

Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản bao gồm hai hành vi là: lừa dối và hành vi chiếm đoạt. Hai hành vi này đều có quan hệ với nhau. Hành vi lừa dối được xem là điều kiện để hành vi chiếm đoạt xảy ra, còn hành vi chiếm đoạt chính là mục đích và kết quả của hành vi lừa dối. Vậy, trong trường hợp người thực hiện hành vi phạm tội đã bồi thường, hoàn trả lại tài sản cho bị hại thì có bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản?

Nếu bạn đang gặp phải vướng mắc liên quan đến hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, bạn cần tham khảo các quy định pháp luật về hình sự hoặc ý kiến của luật sư có chuyên môn. Trong trường hợp bạn không có thời gian tìm hiểu hoặc không có luật sư riêng, bạn hãy liên hệ Luật Minh Gia để chúng tôi giải đáp và hướng dẫn cụ thể.

Để được hỗ trợ, tư vấn pháp lý về các vấn đề liên quan đến hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, bạn hãy gửi câu hỏi cho chúng tôi, để được tư vấn.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm tình huống mà Luật Minh Gia tư vấn dưới đây để có thêm kiến thức về pháp luật.

2. Đã hoàn trả tiền cho bị hại thì có bị khởi tố hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản?

Nội dung câu hỏi: Chào luật sư, em muốn hỏi về trường hợp của ba em. Có 2 người đưa cho ba em số tiền 80 triệu người để nhờ ba em thuê luật sư bào chữa cho con mình nhưng do ba em không thuê được và chưa trả lại số tiền nên phía bên kia gửi đơn kiện ba em. Sau khi bị kiện thì ba em đã trả lại cho mỗi người 50 triệu đồng. Sau đó ba em bị tạm giam ngày 27/12/2018. Ngày 28/12/2018 mẹ em đã đến nhà và trả hết số tiền còn lại 30 triệu/ người. Phía họ đã tình nguyện viết đơn bãi nại, đến cơ quan công an để xác minh, mọi thủ tục bão lãnh đã xong. Hiện tại thì gia đình em đã khắc phục 100% hậu quả, ba em có lý lịch trong sạch, phạm tội lần đầu và ba là lao động chính trong gia đình. Vậy cho em hỏi là sau khi được tại ngoại thì có tiếp tục khởi tố vụ án tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo luật hình sự không  ạ. Và nếu có thì ba em có được những tình tiết giảm nhẹ như thế nào. Mong luật sư phản hồi giúp em trường hợp này ạ. Em cảm ơn rất nhiều

Trả lời: Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi đến công ty Luật Minh Gia, với câu hỏi của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Theo quy định tại Điều 155 Bộ luật tố tụng hình sự 2015, cơ quan có thẩm quyền chỉ được khởi tố vụ án hình sự khi có yêu cầu của người bị hại đối với một số tội phạm. Cụ thể:

"Điều 155. Khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại

1. Chỉ được khởi tố vụ án hình sự về tội phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 và 226 của Bộ luật hình sự khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết.

2. Trường hợp người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu thì vụ án phải được đình chỉ, trừ trường hợp có căn cứ xác định người đã yêu cầu rút yêu cầu khởi tố trái với ý muốn của họ do bị ép buộc, cưỡng bức thì tuy người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án vẫn tiếp tục tiến hành tố tụng đối với vụ án.

3. Bị hại hoặc người đại diện của bị hại đã rút yêu cầu khởi tố thì không có quyền yêu cầu lại, trừ trường hợp rút yêu cầu do bị ép buộc, cưỡng bức."

Như vậy, đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản được quy định tại Điều 174 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 thì không thuộc một trong các tội phạm chỉ được khởi tố khi có yêu cầu của bên bị hại. 

"Điều 174. Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản

1. Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;

b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ..."

Do đó, nếu  xác định được  bố bạn có thủ đoạn gian dối để nhận được số tiền 80 triệu của bên bị hại với mục đích chiếm đoạt số tiền này thì cơ quan có thẩm quyền vẫn khởi tố bố bạn với tội danh Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều  174 Bộ luật hình sự 20015  không phụ thuộc vào việc người bị hại đã rút đơn khởi kiện.

Trong trường hợp xác định bố bạn phạm tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì Tòa án sẽ xem các các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự được quy định tại Điều 51 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 để xác định mức hình phạt phù hợp cho bố bạn. Cụ thể:

"Điều 51. Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

1. Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

a) Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;

b) Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;

c) Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;

d) Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;

đ) Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;

e) Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;

g) Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;

h) Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;

i) Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;

k) Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;

l) Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;

m) Phạm tội do lạc hậu;

n) Người phạm tội là phụ nữ có thai;

o) Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;

p) Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;

q) Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;

r) Người phạm tội tự thú;

s) Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;

t) Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án;

u) Người phạm tội đã lập công chuộc tội;

v) Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác;

x) Người phạm tội là người có công với cách mạng hoặc là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ.

2. Khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án.

3. Các tình tiết giảm nhẹ đã được Bộ luật này quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung thì không được coi là tình tiết giảm nhẹ trong khi quyết định hình phạt."

Tóm lại, bố bạn cần phối hợp với cơ quan điều tra, thành khẩn khai báo để làm rõ hành vi có cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt hay không.

Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của công ty Luật Minh Gia cho câu hỏi của bạn.