Cách tính lương hưu bảo hiểm xã hội tự nguyện

1. Tư vấn: Cách tính lương hưu với người tham gia BHXH tự nguyện

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

- Về điều kiện hưởng lương hưu

Trường hợp của mẹ bạn thuộc trường hợp đóng Bảo hiểm xã hội theo quy định tại Luật BHXH về điều kiện hưởng lương hưu khi đóng BHXH tự nguyện:

Cụ thể, căn cứ theo quy định tại Điều 54 Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định về điều kiện hưởng lương hưu như sau:

“1. Người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d, g, h và i khoản 1 Điều 2 của Luật này, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên thì được hưởng lương hưu nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi;

b) Nam từ đủ 55 tuổi đến đủ 60 tuổi, nữ từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi và có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế ban hành hoặc có đủ 15 năm làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên;

c) Người lao động từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi và có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên mà trong đó có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò;

d) Người bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp.

…”.

- Cách tính lương hưu khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện

Mức Lương hưu khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện của mẹ bạn được tính dựa trên quy định tại điều 56 Luật BHXH năm 2014 quy định về cách xác định mức lương hưu hằng tháng, cụ thể:

"1. Từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành cho đến trước ngày 01 tháng 01 năm 2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 62 của Luật này tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ; mức tối đa bằng 75%.

2. Từ ngày 01 tháng 01 năm 2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 62 của Luật này và tương ứng với số năm đóng bảo hiểm xã hội như sau:

a) Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm, từ năm 2022 trở đi là 20 năm;

b) Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm.

Sau đó cứ thêm mỗi năm, người lao động quy định tại điểm a và điểm b khoản này được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.

3. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 55 của Luật này được tính như quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này, sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%.

Trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 06 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 06 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi.

Vê mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội căn cứ theo quy định tại Điều 9 nghị định 115/2015/ND-CP hướng dẫn quy định Luật bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc có quy định về mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm như sau:

"Xem trích dẫn chi tiết tính mức tiền lương bình quân"

Do vậy, cách tính lương hưu hàng tháng của mẹ bạn như sau:

- 15 năm đầu được hưởng: 45% * BQTN.

- 5 năm sau được hưởng: 5*3= 15% * BQTN.

Vậy tổng lương hưu hàng tháng được hưởng: 60% * BQTN.

BQTN = (Tổng thu nhập trong các tháng đóng BHXH tự nguyện) / (số tháng đóng BHXH tự nguyện).

Và được Chính phủ điều chỉnh lại theo từng thời kỳ

---

2. Tính lương hưu hàng tháng khi đóng BHXH tự nguyện

Câu hỏi:

Chào luật sư cho tôi hỏi về điều kiện nghỉ hưu như sau: Tôi sinh năm 196x tôi đã tham gia BHXH bắt buộc tại công ty cũ là 15 năm 5 tháng. Do sức khỏe yếu nên tôi xin nghỉ , nay tôi muốn đóng bảo hiểm tự nguyện để sau này có lương hưu thì tôi phải đóng thêm mấy năm nữa. Trong thời gian đóng bảo hiểm tự nguyện tôi muốn ngưng thì có được hưởng trợ cấp 1 lần thì quy định thế nào? Tôi xin cảm ơn.

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

- Về đóng BHXH tự nguyện để hưởng lương hưu

Căn cứ theo quy định tại Điều 54 Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định về điều kiện hưởng lương hưu như sau (xem trích dẫn tại phần 1)

Theo quy định nêu trên, điều kiện để hưởng lương hưu đối với nam là đủ 60 tuổi và có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên. Đối với nữ là phải đủ 55 tuổi và có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên.

Đối chiếu với trường hợp của bạn, bạn đã có 15 năm 5 tháng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Do vậy, để được hưởng lương hưu bạn phải đóng thêm 4 năm 7 tháng bảo hiểm xã hội tự nguyện để đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội. Sau đó bạn có thể ngừng đóng và bảo lưu thời gian đóng BHXH để đến khi đủ tuổi sẽ được hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật.

- Về hưởng chế độ BHXH một lần

Bên cạnh đó, tại Điều 60 Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định về bảo hiểm xã hội một lần như sau:

“Điều 60. Bảo hiểm xã hội một lần

1. Người lao động quy định tại khoản 1 Điều 2 của Luật này mà có yêu cầu thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại các khoản 1, 2 và 4 Điều 54 của Luật này mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội hoặc theo quy định tại khoản 3 Điều 54 của Luật này mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện;

b) Ra nước ngoài để định cư;

c) Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;

d) Trường hợp người lao động quy định tại điểm đ và điểm e khoản 1 Điều 2 của Luật này khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.

2. Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, cứ mỗi năm được tính như sau:

a) 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng trước năm 2014;

b) 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi;

c) Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm thì mức hưởng bảo hiểm xã hội bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.

3. Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều này không bao gồm số tiền Nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, trừ trường hợp quy định tại điểm c khoản 1 Điều này.

4. Thời điểm tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần là thời điểm ghi trong quyết định của cơ quan bảo hiểm xã hội.”.

Như vậy, trong thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện nếubạn muốn ngừng đóng BHXH tự nguyện thì bạn vẫn được giải quyếtchế độ bảo hiểm xã hội một lần nếu đáp ứng các điều kiện theo quy định trên. 

---

- Tư vấn cách tính lương hưu khi tham gia BHXH tự nguyện (áp dụng văn bản pháp luật tại thời điểm hỏi)

Thứ nhất, về thời gian bạn phải đóng thêm BHXH tự nguyện để được hưởng lương hưu hàng tháng.

Theo thông tin bạn cung cấp, bạn sinh năm 1967 (năm nay 48 tuổi) và tham gia bảo biểm xã hội là 15 năm 5 tháng. Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2006 thì điều kiện hưởng lương hưu như sau:

“1. Người lao động hưởng lương hưu khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Nam đủ sáu mươi tuổi, nữ đủ năm mươi lăm tuổi;

b) Đủ hai mươi năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên.

2. Trường hợp nam đủ sáu mươi tuổi, nữ đủ năm mươi lăm tuổi nhưng thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu không quá năm năm so với thời gian quy định tại điểm b khoản 1 Điều này thì được đóng tiếp cho đến khi đủ hai mươi năm.

...”

Điều 5 Luật Bảo hiểm xã hội 2006 quy định: “Người lao động vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng chế độ hưu trí và chế độ tử tuất trên cơ sở thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội.

Để đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định  của pháp luật bạn phải đủ 55 tuổi và đủ 20 năm đóng BHXH trở lên. Điều 75 Luật Bảo hiểm xã hội 2006 quy định: “Người lao động dừng đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện mà chưa đủ điều kiện để hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 70 hoặc chưa nhận bảo hiểm xã hội một lần theo quy định tại Điều 73 và Điều 74 của Luật Bảo hiểm xã hội thì được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội”.

Như vậy, bạn phải đóng thêm 4 năm 7 tháng để đủ 20 năm đóng BHXH; sau đó bạn có thể ngừng đóng và bảo lưu thời gian đóng BHXH để đến khi đủ tuổi sẽ được hưởng theo lương hưu theo quy định của pháp luật.

Thứ hai, trong thời gian đóng tbảo hiểm tự nguyện bạn muốn ngưng thì không được hưởng trợ cấp 1 lần.

Điều 72 Luật Bảo hiểm xã hội 2006 quy định người lao động đã đóng bảo hiểm xã hội trên ba mươi năm đối với nam, trên hai mươi lăm năm đối với nữ, khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần. Trong thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thì bạn không đủ điều kiện (đóng bảo hiểm xã hội trên hai mươi lăm năm) nên không được hưởng trợ cấp một lần theo luật định.

Tuy nhiên, bạn có thể hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Điều 55 Luật Bảo hiểm xã hội quy định người lao động quy định tại các điểm a, b, c và e khoản 1 Điều 2 của Luật Bảo hiểm xã hội 2006 được hưởng bảo hiểm xã hội một lần khi sau một năm nghỉ việc nếu không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội và có yêu cầu nhận bảo hiểm xã hội một lần mà chưa đủ hai mươi năm đóng bảo hiểm xã hội.

Như vậy, trong thời gian đóng tbảo hiểm tự nguyện  bạn muốn ngừng đóng BHXH  thì không được hưởng trợ cấp 1 lần nhưng có thể hưởng bảo hiểm xã hội một lần.