Cách tính bảo hiểm xã hội một lần, lương hưu và mức tiền lương bình quân

1. Tư vấn quy định của pháp luật về tính lương hưu cho người lao động

Theo quy định pháp luật hiện hành, người lao động nói chung và lao động trong khu vực Nhà nước nói riêng khi đáp ứng các điều kiện cần thiết về độ tuổi, số năm đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) sẽ được nghỉ hưu và hưởng chế độ hưu trí. Do có tính chất đặc thù nên cách tính lương hưu của người lao trong khu vực nhà nước và ngoài khu vực nhà nước sẽ khác nhau. Vậy lương hưu của người lao động trong khu vực Nhà nước được tính như thế nào?

2. Trả lời câu hỏi tư vấn về việc tính lương hưu cho người lao động làm việc trong khu vực Nhà nước

Câu hỏi: Tôi công tác từ 03/1987 cho đến nay, tháng 11/2021 tôi nghỉ hưu cách tính tiền lương hưu của tôi như thế nào vì trong quá trình công tác của tôi cơ quan đóng bảo hiểm theo chế độ phần cứng của lương do đó lương tôi có lúc đóng theo hệ số 4,05 bây giờ lại đóng theo mức 3,51 ...rất nhiều mức khác nhau nay tôi mong luật sư tư vấn và cách tính ra sao, chân thành cảm ơn.

Trả lời: Cảm ơn bác đã tin tưởng gửi yêu cầu tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia. Với nội dung bác yêu cầu tư vấn, Công ty Luật Minh Gia trả lời tư vấn như sau:

Thứ nhất, quy định của pháp luật về điều kiện hưởng lương hưu

Căn cứ quy định tại Điều 54 Luật BHXH năm 2014 (sửa đổi, bổ sung bởi Điểm a Khoản 1 Điều 219 Bộ luật lao động 2019) về Điều kiện hưởng lương hưu như sau:

“Điều 54. Điều kiện hưởng lương hưu

1. Người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d, g, h và i khoản 1 Điều 2 của Luật này, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên thì được hưởng lương hưu nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Đủ tuổi theo quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động;

b) Đủ tuổi theo quy định tại khoản 3 Điều 169 của Bộ luật Lao động và có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành hoặc có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01 tháng 01 năm 2021;

c) Người lao động có tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu của người lao động quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động và có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò;

d) Người bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp trong khi thực hiện nhiệm vụ được giao”

Theo quy định trên, người lao động khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên thì được hưởng lương hưu nếu đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại Điều 169 Bộ luật Lao động năm 2019. Cụ thể, năm 2021 thì tuổi nghỉ hưu của trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ.

Thông tin bác cung cấp mới chỉ có thời gian công tác mà chưa nêu rõ độ tuổi và giới tính nên chúng tôi chưa xác định được bác có đủ điều kiện hưởng lương hưu hay không. Vì vậy, chúng tôi giả sử bác đã đủ điều kiện hưởng lương hưu và sẽ xác định cách tính lương hưu hàng tháng đối với người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định pháp luật.

Thứ hai, cách tính mức lương hưu hàng tháng của người lao động

Căn cứ quy định tại Điều 7 Nghị định 115/2015/NĐ-CP quy định về mức lương hằng tháng như sau:

“Điều 7. Mức lương hưu hằng tháng

1. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động được tính bằng tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng nhân với mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.

2. Tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 54 của Luật Bảo hiểm xã hội được tính như sau:

a) Người lao động nghỉ hưu từ ngày 01 tháng 01 năm 2016 đến trước ngày 01 tháng 01 năm 2018, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ; mức tối đa bằng 75%;

b) Lao động nữ nghỉ hưu từ ngày 01 tháng 01 năm 2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%;

c) Lao động nam nghỉ hưu từ ngày 01 tháng 01 năm 2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% tương ứng với số năm đóng bảo hiểm xã hội theo bảng dưới đây, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội, được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.

"

Theo quy định trên, mức lương hưu hằng tháng đối với người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu được tính theo công thức sau:

Mức lương hằng tháng = Tỉ lệ hưởng lương hưu (x) Bình quân tiền lương hàng tháng đóng BHXH

Trong đó:

• Tỉ lệ hương lương hưu hằng tháng năm 2021 như sau:

Đối với lao động nữ: 45% tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì tính thêm 2%, mức tối đa 75%

Đối với lao động nam: 45% tương ứng với 19 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì tính thêm 3%, tối đa 75%

• Bình quân tiền lương hàng tháng đóng BHXH như sau:

Theo thông tin bác cung cấp, bác hưởng mức lương theo hệ số nên có thể xác định là trường hợp người lao động làm việc trong khu vực Nhà nước, thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định. Bác có thời gian công tác từ tháng 03/1981 nên chúng tôi xác định thời gian đóng BHXH của bác bắt đầu từ tháng 03/1981. Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 9 Nghị định 115/2015/NĐ-CP thì nếu bắt đầu tham gia BHXH trước ngày 01 tháng 01 năm 1995 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 05 năm cuối trước khi nghỉ hưu.

Vì chưa có đầy đủ các thông tin cần thiết như thời gian tham gia BHXH, giới tính… nên chúng tôi chưa thể xác định mức lương hưu cụ thể đối với trường hợp của bác. Bác có thể áp dụng công thức tính mức lương hưu hằng tháng như trên để tự tính lương hưu của mình.