Bị tai nạn trước thời gian nghỉ hưu, hưởng chế độ thế nào?

Nội dung yêu cầu tư vấn: Nhờ tư vấn giúp tôi về chế độ hưu trí nhưng có bị tai nạn lao động như sau: Chú tôi năm nay đã 56 tuổi, có thời gian tham gia đóng BHXH 33 năm, vì hoàn cảnh gia đình nên chú tôi làm đơn xin nghỉ hưu trước tuổi và ông được thủ trưởng cơ quan đồng ý.

Trước khi làm đơn xin nghỉ hưu, chú tôi trên tuyến đường đi từ nơi làm việc về nhà ông bị tai nạn giao thông làm gãy chân, ông phải nằm bệnh viện điều trị. Theo quy định của pháp luật về BHXH thì chú tôi được nghỉ hưu thì lương hưu, chế độ trợ cấp nghỉ hưu được tính như thế nào? Và chú tôi có được hưởng chế độ tai nạn lao động không? Xin cảm ơn!

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn tới công ty Luật Minh Gia, với trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, về chế độ tai nạn lao động

Theo khoản 1 Điều 45 Luật an toàn vệ sinh lao động 2015 quy định về điều kiện hưởng chế độ tai nạn lao động như sau: “Người lao động tham gia bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp được hưởng chế độ tai nạn lao động khi có đủ các điều kiện sau đây:

1. Bị tai nạn thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Tại nơi làm việc và trong giờ làm việc, kể cả khi đang thực hiện các nhu cầu sinh hoạt cần thiết tại nơi làm việc hoặc trong giờ làm việc mà Bộ luật lao động và nội quy của cơ sở sản xuất, kinh doanh cho phép, bao gồm nghỉ giải lao, ăn giữa ca, ăn bồi dưỡng hiện vật, làm vệ sinh kinh nguyệt, tắm rửa, cho con bú, đi vệ sinh;

b) Ngoài nơi làm việc hoặc ngoài giờ làm việc khi thực hiện công việc theo yêu cầu của người sử dụng lao động hoặc người được người sử dụng lao động ủy quyền bằng văn bản trực tiếp quản lý lao động;

c) Trên tuyến đường đi từ nơi ở đến nơi làm việc hoặc từ nơi làm việc về nơi ở trong khoảng thời gian và tuyến đường hợp lý;

2. Suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên do bị tai nạn quy định tại khoản 1 Điều này;”

Theo thông tin bạn cung cấp, trước khi làm đơn xin nghỉ hưu sớm, chú bạn bị tai nạn giao thông trên đường đi làm về. Như vậy, giữa chú bạn và công ty vẫn tồn tại quan hệ lao động. Do vậy, để được hưởng chế độ tai nạn lao động, chú bạn phải đáp ứng 02 điều kiện sau: quãng đường từ cơ quan về nhà chú bạn xảy ra tai nạn được xác định là tuyến đường hợp lý, khoảng thời gian hợp lý và mức suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên do bị tai nạn.

Thứ hai, về chế độ hưu trí

• Điều kiện nghỉ hưu trước tuổi:

Khoản 1 Điều 5 Nghị định 135/2020/NĐ-CP quy định về nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường, cụ thể như sau: “Nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường của người lao động theo khoản 3 Điều 169 của Bộ luật Lao động được quy định cụ thể như sau:

1. Người lao động thuộc các trường hợp dưới đây có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn nhưng không quá 05 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại Điều 4 của Nghị định này tại thời điểm nghỉ hưu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác:

a) Người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.

b) Người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01 tháng 01 năm 2021.

Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành danh mục vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

c) Người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.

d) Người lao động có tổng thời gian làm nghề, công việc quy định tại điểm a và thời gian làm việc ở vùng quy định tại điểm b khoản này từ đủ 15 năm trở lên.”

Ngoài ra, Điều 55 Luật bảo hiểm xã hội 2014 người lao động có thể nghỉ hưu trước 10 tuổi nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

Như vậy, theo thông tin bạn cung cấp, chú bạn năm nay 56 tuổi, thời gian tham gia đóng bảo hiểm được 33 năm, vì hoàn cảnh gia đình nên chú bạn làm đơn xin nghỉ hưu trước tuổi. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật lao động, tuổi nghỉ hưu năm 2024 đối với nam trong điều kiện làm việc bình thường là 61 tuổi. Như vậy, chú bạn chưa đủ điều kiện để nghỉ hưu.

Chú bạn chỉ được nghỉ hưu trước tuổi nếu thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 5 Nghị định 135/2020/NĐ-CP và Điều 55 Luật bảo hiểm xã hội 2014.

• Quyền lợi được hưởng khi nghỉ hưu trước tuổi:

+ Mức lương hưu hàng tháng:               

Theo quy định tại Điều 56 Luật bảo hiểm xã hội 2014 được hướng dẫn bởi khoản 2 Điều 7 Nghị định 115/2015/NĐ-CP quy định về mức hưởng lương hưu hàng tháng như sau:

“…b) Lao động nữ nghỉ hưu từ ngày 01 tháng 01 năm 2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%;

c) Lao động nam nghỉ hưu từ ngày 01 tháng 01 năm 2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% tương ứng với số năm đóng bảo hiểm xã hội theo bảng dưới đây, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội, được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.”

Đồng thời, quy định tại khoản 3 Điều 56 Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định về mức hưởng lương hưu hàng tháng đối với người lao động bị suy giảm khả năng lao động như sau:“3. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 55 của Luật này được tính như quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này, sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%.

Trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 06 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 06 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi.”

Theo đó, nếu năm nay chú bạn về hưu theo diện về hưu trước tuổi do suy giảm khả năng lao động thì mức hưởng lương hưu hàng tháng sẽ được tính như sau: Thời gian tham gia là 33 năm thì mười năm năm đầu sẽ được chi trả 45%, sau đó mỗi năm đóng sẽ cộng thêm 2% tức chú bạn có 18 năm còn lại tham gia bảo hiểm thì chú bạn sẽ được cộng thêm là 36%. Theo đó, chú bạn sẽ được hưởng 81% nhưng do chú bạn về hưu trước 5 năm nên sẽ trừ đi 10%. Tức mức hưởng lương hưu hàng tháng của chú bạn nhận được là 71% mức lương bình quân tham gia đóng bảo hiểm.

Trân trọng!

Phòng tư vấn – Công ty Luật Minh Gia