Vay tiền kinh doanh không trả được thì có bị phạt tù không?

1. Quy định về hợp đồng vay tài sản

Căn cứ Điều 463 Bộ luật dân sự 2015 quy định Hợp đồng vay tài sản như sau: “Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.”

Căn cứ Điều 466 Bộ luật dân sự 2015 quy định về Nghĩa vụ trả nợ của bên vay: “1. Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác...” Như vậy, khi đến hạn người vay có nghĩa vụ phải trả đủ tiền vay. Nếu người nào đã vay tiền từ cá nhân hay công ty, tổ chức tín dụng tài chính...nhưng không thực hiện nghĩa vụ trả nợ theo cam kết ban đầu giữa các thỏa thuận của hai bên là hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Khi đến thời hạn trả nợ nhưng bên vay không trả, sẽ có 02 trường hợp xảy ra như sau:

Trường hợp 1: Bên vay không trả nợ do không có khả năng chi trả và không có dấu hiệu bỏ trốn hay dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản thì đây là tranh chấp dân sự. Để đòi lại được tiền, bên cho vay có thể thực hiện việc kiện đòi tài sản tại Tòa án.

Trường hợp 2: Nếu bên vay có thể trả nợ nhưng cố tình dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn nhằm chiếm đoạt tài sản thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 175 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017. Cụ thể như sau:

“Điều 175. Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 4.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 4.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm hoặc tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả;

b) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng và đã sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản.

...

4. Phạm tội chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

Như vậy, người nào có hành vi vay mượn, thuê tài sản của người khác rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có đủ khả năng chi trả nhưng cố tình không trả thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

2. Tư vấn về vay tiền kinh doanh không có khả năng trả thì có bị phạt tù không?

Câu hỏi tư vấn:

Vay tiền kinh doanh không trả được có bị phạt tù không? Thưa luật sư. Năm 201x e có vay của cô B số tiền 3 tỷ để kinh doanh xe. Có viết giấy tay vay tiền và làm tin là để cô B đứng tên 6 xe này. Trong giấy tay vay tiền không có thời hạn trả nợ và không có viết lãi suất bao nhiêu. Nhưng từ thời điểm đó có thoả thuận lãi suất. Và em vẫn đóng lãi từ thời điểm vay đến nay. Nhưng vừa rồi vì dịch bệnh ngưng hoạt động xe nên e không có khả năng đóng lãi và xin cô B đóng lãi 1/2 nhưng cô B không chịu và đòi bán các xe để trả cho cô. Nhưng trong thời điểm này giá bán xe rất thấp khoảng 50% giá trị ban đầu vì vậy e không còn khả năng trả thêm số còn lại và xin cô B là cho e trả chậm và không đóng lãi nữa vì tài sản đã bán hết nên không còn nguồn thu để đủ trả lãi và chỉ xin trả gốc. Cô cũng không đồng ý. Trong quá trình như vậy cô đã có hành vi nhờ người ngoài đe doạ em. Và e cũng có trả lời cô B là em không còn khả năng trả như vậy và xin cô để nguyên xe lại cho e làm ăn sau dịch e vẫn đóng lãi đầy đủ cho cô. Trong quá trình kéo dài mấy tháng như vậy phía e rất mệt mỏi và mong muốn cô nếu không đồng ý thì mong cô đưa ra pháp luật công bằng nếu e sai phạm trong quá trình vay nợ thì e sẽ chịu hoàn toàn trước pháp luật. Vì áp lực tinh thần rất mệt mỏi từ nhiều phía. Kính mong luật sư tư vấn giúp e và nếu bị toà xử thì e có phải đi tù không? Và đi tù bao nhiêu năm ạ.

Trả lời tư vấn:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn tới công ty Luật Minh Gia, với trường hợp của bạn chúng tôi như sau:

Căn cứ Điều 466 Bộ luật dân sự 2015 quy định về nghĩa vụ trả nợ của bên vay như sau: “1. Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.” Như vậy, khi bạn vay tiền bạn phải trả đủ tiền cho bên cho vay khi đến hạn. Tuy nhiên, theo thông tin mà bạn cung cấp thì trong giấy vay tiền không quy định về thời hạn trả nợ, do đó hiện tại chúng tôi không thể xác định được thời hạn trả nợ của bạn.

Căn cứ khoản 1 Điều 175 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 quy định về tội lạm dụng chiếm đoạt tài sản, theo quy định này một người bị coi là phạm tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản khi thực hiện một trong các hành vi sau:

- Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản cua người khác bằng hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả.

- Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng và đã sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản.

Theo đó đối chiếu với quy định của pháp luật nêu trên, bạn vay tiền để kinh doanh xe thông qua giấy vay tiền với cô B và hàng tháng bạn vẫn trả lãi đầy đủ, tuy nhiên do tình hình dịch bệnh bạn dịch vụ ngưng hoạt động xe nên bạn không có khả năng đóng lãi và xin cô B đóng lãi ½ nhưng cô B không chịu và đòi bán xe để trả cho cô. Nhưng thời điểm dịch giá xe bán rất thấp khoảng 50% giá trị ban đầu vì vậy bạn không còn khả năng trả thêm số còn lại và xin cô B là cho bạn trả chậm và không đóng lãi nữa vì tài sản đã bán hết không còn nguồn thu để đủ trả lãi và chỉ xin trả gốc. Nhưng cô B không đồng ý. Bạn cũng trả lời với cô B là bạn không có khả năng trả và xin cô B để nguyên xe lại cho bạn làm ăn sau dịch và bạn vẫn đóng lãi đầy đủ cho cô B. Như vậy căn cứ vào thông tin bạn cung cấp, chúng tôi nhận định như sau:

Nếu bạn bán xe, bán hết tài sản mà không còn khả năng chi trả lãi nữa, bạn chỉ xin trả nợ gốc. Như vậy, bạn cũng không có hành vi thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản hay vay tiền để dùng vào mục đích bất hợp pháp thì hành vi của bạn không thể cấu thành tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Như vậy, bạn sẽ không bị phạt tù về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Song cô B có thể khởi kiện anh ra Tòa án để yêu cầu giải quyết tranh chấp dân sự về hợp đồng vay tài sản.

Trên đây là nội dung tư vấn về: Vay tiền kinh doanh không trả được có bị phạt tù không? Nếu còn vướng mắc chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ với chúng tôi để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.