Trường hợp người khác vay tiền nhưng không trả phả làm sao?

Câu hỏi tư vấn:

Gia đình em có cho một chú ở cùng xã vay với số tiền là 35 triệu từ năm 2015, sau nhiều lần đòi tiền thì bên đó đã trả được 10 triệu và viết giấy nợ bằng tay hẹn đến tháng 5/2019 sẽ hoàn trả hết số nợ nhưng hết kỳ hạn nhà chú ấy vẫn chưa chịu trả. Bố mẹ em vào nói chuyện nhiều lần nhưng chú đó không chịu trả và còn có hành động bạo lực với bố mẹ em. Hiện giờ gia đình em muốn nhờ tới pháp luật để lấy lại số nợ trên thì xin hỏi với trường hợp nợ có giấy viết tay như của nhà em thì phải làm như thế nào? Giấy tờ viết tay không công chứng, không có người làm chứng có hiệu lực pháp luật không?

Nội dung tư vấn:

Cảm ơn anh đã tin tưởng và gửi câu hỏi cần tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia, với trường hợp đang vướng mắc Luật Minh Gia tư vấn như sau:

- Thứ nhất, về hình thức của giao dịch dân sự

Căn cứ quy định tại Điều 119 Bộ luật dân sự 2015 thì:

"Điều 119. Hình thức giao dịch dân sự

1. Giao dịch dân sự được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể.

Giao dịch dân sự thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản.

2. Trường hợp luật quy định giao dịch dân sự phải được thể hiện bằng văn bản có công chứng, chứng thực, đăng ký thì phải tuân theo quy định đó."

Như vậy, theo quy định của pháp luật thì giao dịch dân sự có thể được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể. Xét trong trường hợp của bạn, gia đình bạn và bên mượn tiền đã có giao dịch vay mượn tài sản (ở đây là tiền) và có viết giấy tờ tay. Đối với hợp đồng vay tiền, pháp luật không có quy định phải được công chứng hay chứng thực. Do vậy, giấy tờ vay tiền viết tay giữa gia đình bạn và người vay có giá trị và phát sinh quyền, nghĩa vụ của các bên.

- Thứ hai, về  nghĩa vụ trả nợ

Điều 466 Bộ luật dân sự quy định:

"Điều 466. Nghĩa vụ trả nợ của bên vay

1. Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

2. Trường hợp bên vay không thể trả vật thì có thể trả bằng tiền theo trị giá của vật đã vay tại địa điểm và thời điểm trả nợ, nếu được bên cho vay đồng ý.

3. Địa điểm trả nợ là nơi cư trú hoặc nơi đặt trụ sở của bên cho vay, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

4. Trường hợp vay không có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả nợ hoặc trả không đầy đủ thì bên cho vay có quyền yêu cầu trả tiền lãi với mức lãi suất theo quy định tại khoản 2 Điều 468 của Bộ luật này trên số tiền chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

5. Trường hợp vay có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả hoặc trả không đầy đủ thì bên vay phải trả lãi như sau:

a) Lãi trên nợ gốc theo lãi suất thỏa thuận trong hợp đồng tương ứng với thời hạn vay mà đến hạn chưa trả; trường hợp chậm trả thì còn phải trả lãi theo mức lãi suất quy định tại khoản 2 Điều 468 của Bộ luật này;

b) Lãi trên nợ gốc quá hạn chưa trả bằng 150% lãi suất vay theo hợp đồng tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thỏa thuận khác".

Như vậy theo quy định trên thì bên cho vay khi đến kỳ hạn trong hợp đồng vay thì bên vay phải có nghĩa vụ hoàn trả lại tiền đã vay và số tiền lãi (nếu có) cho bố mẹ bạn. Nếu bên vay cố tình không trả thì bạn có quyền khởi kiện ra tòa án để yêu cầu bên vay phải thực hiện nghĩa vụ của mình. Hồ sơ khởi kiện gồm:

- Đơn khởi kiện (theo mẫu)

- CMT của người khởi kiện

- CMT, hộ khẩu hoặc xác nhận về nơi cư trú của người  bị kiện

- Giấy tờ, tài liệu chứng minh cho yêu cầu khởi kiện (giấy vay nợ...)