Thủ tục ly hôn đơn phương thực hiện thế nào?

1. Thủ tục ly hôn đơn phương khi không xác định nơi cư trú của bị đơn

Câu hỏi: Tôi và chồng tôi kết hôn với nhau đến nay gần 8 năm, có với nhau một bé trai nay đã 8 tuổi, nhưng thực sự thời gian chung sống với nhau chỉ gần 3 năm. Những năm sau này anh ấy đi biền biệt không một lần ghé thăm tôi và con. Tôi rất buồn có đôi lần đi tìm anh thì mới hay anh đang chung sống cùng người phụ nữ khác.

Sau bao năm chờ đợi tôi nghĩ rằng một ngày nào đó anh sẽ suy nghĩ lại mà trở về với mẹ con tôi nhưng tôi hoàn toàn thất vọng vì anh không một lời hỏi thăm cũng chẳng chu cấp khoản kinh phí nào để tôi nuôi con. Đến hôm nay sức chịu đựng tôi có hạn, tôi không thể tiếp tục chờ đợi con người bạc tình bạc nghĩa đến thế.

Hiện tôi thường trú tại quận X còn anh ở đâu thì tôi không biết, nhưng gia đình mẹ anh thì ở BH. Chúng tôi kết hôn với có hôn thú hẳn hoi do UBND xã ở BH chứng nhận. Trong hoàn cảnh này tôi muốn được đơn phương xin ly hôn nơi mình đang cư ngụ có được hay không? (không cần sự hiện diện của anh).

Tôi xin chân thành cảm ơn.

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi đề nghị tư vấn đến Luật Minh Gia, trường hợp bạn hỏi chúng tôi tư vấn như sau:

Về quyền Quyền yêu cầu giải quyết ly hôn, quy định tại điều 51 Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định như sau:

1. Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn.

2. Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

Theo quy định tại Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định: ” Khi một bên vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án xem xét, giải quyết việc ly hôn”.

Quy định căn cứ ly hôn: “Toà án xem xét yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được thì Toà án quyết định cho ly hôn”. Vợ chồng bạn kết hôn được 8 năm kể từ ngày kết hôn cho đến nay và có một con chung. Tuy nhiên, trên thực tế vợ chồng bạn chỉ chung sống với nhau được 3 năm, 5 năm sống ly thân, chồng bạn đang chung sống như vợ chồng với người phụ nữ khác không quan tâm đến gia đình.

Căn cứ về Ly hôn theo yêu cầu của một bên (ly hôn đơn phương) quy định tại điều 56 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 như sau:

"1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được...."

Như vậy, theo quy định điều luật ở trên tình trạng hôn nhân của vợ chồng bạn là trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích hôn nhân không đạt được là một trong những căn cứ để Tòa án quyết định cho ly hôn. Vì vậy, bạn đơn phương xin ly hôn yêu cầu Tòa án có thẩm quyền giải quyết cho ly hôn.

Thứ hai về câu hỏi bạn có thể đơn phương nộp đơn xin ly hôn nơi bạn đang cư trú được không?

Theo quy định Bộ luật tố tụng dân sự 2015 thì tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án ly hôn là tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc. Nơi cư trú của cá nhân là nơi cá nhân thường xuyên sinh sống hoặc đang sinh sống.

Do vậy, để được tòa án thụ lý giải quyết vụ án, bên nguyên đơn chứng minh được nơi bị đơn thường xuyên sinh sống hoặc đang sinh sống, hoặc nơi người này làm việc. Nếu thấy bị đơn thay đổi địa chỉ, không còn cư trú hoặc làm việc tại địa phương nữa mà thực tế đang cư trú hoặc làm việc tại địa phương khác, tòa án đang thụ lý sẽ chuyển vụ án cho tòa án nơi bị đơn đang cư trú hoặc làm việc để tiếp tục giải quyết vụ án.

Do vậy, trong trường hợp cụ thể của bạn, Tòa án nơi bạn đang cư trú không thuộc thẩm quyền giải quyết cho ly hôn, Tòa án nơi cư trú của bị đơn (nơi cư trú của chồng) mới có thẩm quyền giải quyết. Tuy nhiên, do bạn không biết rõ nơi cư trú của chồng bạn ở đâu nên rất khó xác định thẩm quyền giải quyết của Tòa án. Nếu bạn nộp đơn xin ly hôn tại Tòa án nơi bạn đang cư trú, Tòa sẽ không thụ lý giải quyết và trả lại đơn theo quy định tại Điểm đ, Khoản 1, Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự 2015

Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự trong vụ án ly hôn được giải quyết nhanh chóng, kịp thời, đúng pháp luật thì nghĩa vụ chứng minh, chứng cứ thuộc về các đương sự.

Vì vậy, bạn nên tìm kiếm nơi cư trú của chồng bạn và cung cấp thông tin cho Tòa án để giải quyết việc ly hôn được nhanh chóng, nếu trong quá trình tìm kiếm không đạt kết quả bạn làm đơn yêu cầu Tòa án tuyên bố mất tích, sau đó yêu cầu tòa án giải quyết cho ly hôn theo Khoản 2 Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014. Cụ thể:

Khoản 2 Điều 56 quy định: “2. Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn”.

Chúc bạn sớm giải quyết được vấn đề của mình!

2. Tư vấn thắc mắc về thủ tục ly hôn đơn phương

Câu hỏi: Dạ chào luật sư Tôi có một vấn đề về ly hôn muốn nhờ sự giúp đỡ và tư vấn của luật sư Tôi lấy chồng đến nay đã được 16 năm Nhưng trong quá trình chung sống Tôi luôn bị ngược đãi và hành hạ tinh thần lẫn thể xác Chúng tôi có hai đứa con chung Và hiện tại đang sống ly thân cùng hai con của tôi Do cuộc sống hôn nhân không êm ấm Nên tôi muốn được ly hôn. Nhưng hiện tại tôi không được cầm giấy ĐKKH & GKS của hai cháu Tôi chỉ có bản photo sổ hộ khẩu và chứng minh nhân dân của tôi thì liệu tôi có thể nộp đơn ly hôn được không . Vì tôi không thể về nhà để lấy những giấy tờ đó vì có thể tôi sẽ bị giam cầm hay bị nhốt trong nhà rồi bị đánh đập hay hành hạ về thể xác như những lần trước Tôi rất mong các luật sư tư vấn giúp tôi!

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn tới công ty Luật Minh Gia, với trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Quyền đơn phương ly hôn được quy định tại Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình 2014 như sau:

“. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

2. Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn.

3. Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật này thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia.”

Như vậy trong trường hợp này bạn có thể thực hiện quyền yêu cầu đơn phương ly hôn của mình bằng cách nộp đơn xin ly hôn lên tòa án nhân dân cấp huyện nơi người chồng đang cư trú (thường trú hoặc tạm trú) hoặc nơi làm việc.

Về hồ sơ đơn phương ly hôn  bao gồm :

+ Mẫu đơn xin ly hôn đơn phương;

+ Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (bản chính);

+ Chứng minh nhân dân của bạn (bản sao, chứng thực);

+ Giấy khai sinh của các con nếu có con (bản sao, chứng thực);

+ Sổ hộ khẩu (bản sao, chứng thực);

+ Giấy tờ chứng minh tài sản chung: đăng ký xe, số tiết kiệm… (nếu có tài sản chung cần chia).

Nếu không có giấy chứng nhận đăng ký kết hôn: Bạn có thể liên hệ với cơ quan hộ tịch nơi bạn đăng ký trước đây để xin trích sao. Trường hợp này khi nộp bản sao Đăng ký kết hôn cho Tòa án bạn phải trình bày rõ lý do là chồng bạn đã giữ giấy chứng nhận đăng ký kết hôn và không giao cho mình để tiến hành thủ tục ly hôn phù hợp.

Nếu không có giấy khai sinh của con: Bạn có thể liên hệ với cơ quan hộ tịch trước đây nơi bạn đã đăng ký khai sinh cho con để xin cấp bản sao.