Quyền và nghĩa vụ của người trực tiếp và không trực tiếp nuôi con sau ly hôn

Vừa qua, khi biết tôi đã qua Nhật Bản làm việc, chồng tôi đã xuống đón con trai tôi về và không trả cho ông bà ngoại của cháu nữa (khi tôi qua Nhật thì bố mẹ tôi là người trực tiếp nuôi dưỡng cháu) nhưng đều không được sự đồng ý của tôi và gia đình tôi. Bố mẹ tôi đã gọi điện rất nhiều lần nhưng anh ta không trả lại cháu. Giờ tôi muốn đòi lại con thì tôi phải làm sao, nếu như 3 năm sau tôi trở về thì lúc đó con tôi đủ 9 tuổi mà ra toà để hỏi ý kiến của con thì con tôi sẽ không về với tôi (vì sau ly hôn gia đình chồng tôi luôn nói xấu tôi và gia đình tôi để các con tôi nghĩ xấu về mẹ và không về ở với mẹ nữa). Tôi rất sợ nhà chồng tôi dạy dỗ các con tôi theo hướng tiêu cực; tôi muốn các con tôi có một tư duy trong sáng theo hướng tích cực. Tôi phải làm thế nào để đòi lại con trong khi tôi không có mặt ở nhà thưa luật sư?

Tôi mong nhận được sự tư vấn của các luật sư. Tôi xin chân thành cảm ơn!

Trả lời tư vấn: Chào chị! Cảm ơn chị đã tin tưởng và gửi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, Đối với yêu cầu hỗ trợ của chị chúng tôi tư vấn như sau:

- Thứ nhất, về quyền và nghĩa vụ của cha mẹ trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng con sau ly hôn

Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:

“Điều 82. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.

2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.

Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.

Điều 83. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ trực tiếp nuôi con đối với người không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

1. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con thực hiện các nghĩa vụ theo quy định tại Điều 82 của Luật này; yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình tôn trọng quyền được nuôi con của mình.

2. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.”

Như vậy, việc chồng chị đón con trai chị (người chị được quyền trực tiếp nuôi con) về bên nội và không cho ông bà ngoài đón về được xem xét là hành vi lạm dụng việc thăm nom để cản trở đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con. Do vậy, chị có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người chồng.

Ngoài ra, nhà chồng chị luôn tạo áp lực và thậm chí không cho chị đón con gái về chơi, hành vi này cũng xem xét là vi phạm pháp luật (cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con).

- Thứ hai, về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn

Tại Điều 84 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định về việc Thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn như sau:

“1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.

2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:

a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.

4. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.

5. Trong trường hợp có căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này thì trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:

a) Người thân thích;

b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;

c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;

d) Hội liên hiệp phụ nữ.”

Như vậy, nếu trường hợp có tranh chấp về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn thì người nào muốn yêu cầu thay đổi quyền trực tiếp nuôi con thì phải chứng minh được người đang trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con. Và sẽ xem xét nguyện vọng của con khi con từ đủ 7 tuổi trở lên.

- Thứ ba, về thủ tục yêu cầu Tòa án

Tại Điều 29 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định:

“Điều 29. Những yêu cầu về hôn nhân và gia đình thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án

…

4. Yêu cầu hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên hoặc quyền thăm nom con sau khi ly hôn.

…”

Về thẩm quyền giải quyết, tại Điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định:

“Điều 35. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện

2. Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết những yêu cầu sau đây:

…

b) Yêu cầu về hôn nhân và gia đình quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10 và 11 Điều 29 của Bộ luật này;

…”

Như vậy, chị có quyền gửi hồ sơ tới Tòa án để yêu cầu về việc hạn chế quyền thăm nom con sau ly hôn. Hồ sơ gồm:

+ Đơn yêu cầu về việc hạn chế quyền thăm nom con sau ly hôn;

+ Quyết định/bản án về việc ly hôn của vợ chồng;

+ Giấy khai sinh của con (bản sao, chứng thực);

+ CMND của chị (bản sao, chứng thực);

+ Chứng cứ chứng minh việc chồng chị lạm dụng việc thăm nom để cản trở đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con của chị.

Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi về vấn đề chị quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác chịn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến Tổng đài luật sư tư vấn luật trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.