Quy định về quyền thừa kế của cá nhân và tính hợp pháp của di chúc?

Sau khi má em mất tờ di chúc mới được công khai, mà di chúc được đánh máy hoàn toàn chỉ có chữ ký của má là được ký tên bằng bút mực, không có người khác hoặc anh em trong nhà làm chứng cũng được chủ tịch phường đóng mộc xác nhận, mà tờ di chúc chỉ có chữ ký không có lăn tay thì có hiệu lực không ạ?

Nhà có 4 anh em trai mà trong tờ di chúc má để lại chỉ ghi tên 1 người được thừa hưởng và vợ của người được thừa hưởng không có tên của những anh em còn lại trong gia đình thì có hiệu lực không ? Tờ di chúc được photo làm nhiều bản mộc đen duy chỉ có chữa ký bằng viết bi, những tờ photocopy sau khi má em mất sao lại có chữ ký tương tự. Nếu tờ di chúc được phường đóng dấu như vậy thì khi người được di chúc có được đi làm ủy quyền lại quyền sử dụng đất của má sang tên của người được lập di chúc mà không cần các chữ ký của anh em trong nhà cũng được phòng công chứng ủy quyền không ạ? Xin văn phòng luật sư Minh Gia giải đáp thắc mắc dùm em xin cám ơn luật sự 

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn tới công ty Luật Minh Gia, với trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:

Điều 609. Quyền thừa kế

Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.

Như vậy, trong trường hợp đây là tài sản riêng của mẹ bạn thì mẹ việc bạn định đoạt để thừa kế lại cho người con trai thứ ba và vợ trong khi không để thừa kế cho 3 người con trai còn lại là không trái pháp luật (mẹ có quyền định đoạt tài sản của mình thông qua hình thức lập di chúc cho bất cứ ai không cần sự đồng ý của người khác). Tuy nhiên, sẽ phải xác định tính hợp pháp của di chúc.

Điều 628. Di chúc bằng văn bản

Di chúc bằng văn bản bao gồm:

1. Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng.

2. Di chúc bằng văn bản có người làm chứng.

3. Di chúc bằng văn bản có công chứng.

4. Di chúc bằng văn bản có chứng thực.

Điều 630. Di chúc hợp pháp

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Điều 631. Nội dung của di chúc

3. Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu, nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được ghi số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.

Trường hợp di chúc có sự tẩy xóa, sửa chữa thì người tự viết di chúc hoặc người làm chứng di chúc phải ký tên bên cạnh chỗ tẩy xóa, sửa chữa.

Theo đó, đối chiếu quy định trên với trường hơp của bạn việc mẹ lựa chọn hình thức lập di chúc bằng văn bản có chứng thực của Uỷ ban nhân dân xã, phường và có ký tên xác nhận của người lập di chúc (không bắt buộc phải có điểm chỉ vân tay), việc lập di chúc trong tình trạng minh mẫn, sáng suốt, không bị lừa dối, cưỡng ép thì bản di chúc đó của mẹ bạn là hợp pháp.

Tuy nhiên, sẽ phải xác định nếu một trong 3 anh em bạn không thuộc trường hợp quy định tại Điều 621 (Người không được quyền hưởng di sản) Bộ luật dân sự 2015 và chưa thành niên thì mặc dù mẹ bạn có để lại di chúc tòan bộ di sản cho người con trai thứ ba thì 3 người anh em còn lại vẫn được quyền hưởng phần di sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật trong khối di sản của mẹ bạn để lại. Trường hợp đã 3 anh em thành niên và có khả năng lao động thì sẽ không được chia, khi đó người con trai thứ 3 sẽ là người được hưởng di sản thừa kế đối với toàn bộ di sản này. Cụ thể:

Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc

1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.

2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.

Liên quan tới việc ủy quyền ở đây do bạn không nói rõ ủy quyền lại là từ ai sang ai. Nhưng theo quan điểm của chúng tôi thì bạn đang muốn nói tới vấn đề sau khi có bản di chúc thì người con trai thứ ba có thể tự mình làm thủ tục đăng ký sang tên quyền sử dụng đất khi không có sự đồng ý của 3 anh em còn lại thì có thực hiện được hay không. Theo đó, nếu di chúc hợp pháp nhưng phải cung cấp bản chính thì người thứ ba này có thể tự mình làm hoàn tất thủ tục sang tên QSDĐ mà không cần sự đồng ý của những thành viên còn lại trong gia đình. Trường hợp, bản di chúc toàn bộ là bản sao photo thì văn phòng công chứng/cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ không giải quyết việc đăng ký sang tên.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Quy định về quyền thừa kế của cá nhân và tính hợp pháp của di chúc?. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng

CV P.Gái - Công ty Luật Minh Gia,