Xóa án tích án treo: Điều kiện và thủ tục thế nào?

Câu hỏi tư vấn: Em trai tôi năm nay 20 tuổi. Do vi phạm pháp luật và được xử án treo 1 năm. Tháng 10 năm 2011 em tôi hết án và đã thử thách 1 năm. Trong 1 năm thử thách em tôi chấp hành tốt pháp luật. Vậy đến nay em tôi đã được xóa án chưa? Và thủ tục xóa án tích như thế nào?

Trả lời câu hỏi tư vấn: Cảm ơn chị đã tin tưởng gửi yêu cầu tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia. Với nội dung chị yêu cầu tư vấn, Công ty Luật Minh Gia tư vấn như sau:

Thứ nhất, trường hợp không bị coi là có án tích:

Căn cứ quy định tại Điều 69 Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015 về xóa án tích như sau:

“Điều 69. Xóa án tích

…Người được xóa án tích coi như chưa bị kết án.

2. Người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng và người được miễn hình phạt không bị coi là có án tích.”

Theo quy định trên, một người đã bị kết án và phải chấp hành hình phạt theo quy định của BLHS mà được xóa án tích thì coi như chưa bị kết án. Đối với những trường hợp người phạm tội bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng hoặc được miễn hình phạt thì không bị coi là có án tích.

Lỗi vô ý là những trường hợp: (i) Người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được (vô ý vì quá tự tin) hoặc (ii) Người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó (vô ý vì cẩu thả). Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do BLHS quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm. Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do BLHS quy định đối với tội ấy là từ trên 03 năm đến 07 năm tù.

Theo thông tin bạn cung cấp, em trai bạn vi phạm pháp luật và bị xử án treo 01 năm, thử thách 01 năm. Trường hợp em trai bạn phạm tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng mà do lỗi vô ý thì sẽ được coi là không có án tích. Trường hợp em trai bạn phạm tội do lỗi cố ý thì cần xem xét đến các điều kiện đương nhiên được xóa án tích theo quy định pháp luật.

Thứ hai, điều kiện và thủ tục xóa án tích:

Căn cứ quy định khoản Điều 70 BLHS năm 2015 về Đương nhiên được xóa án tích như sau:

“Điều 70. Đương nhiên được xóa án tích

1. Đương nhiên được xóa án tích được áp dụng đối với người bị kết án không phải về các tội quy định tại Chương XIII và Chương XXVI của Bộ luật này khi họ đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo hoặc hết thời hiệu thi hành bản án và đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này.

2. Người bị kết án đương nhiên được xóa án tích, nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây:

a) 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo;

b) 02 năm trong trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm;

c) 03 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm;

d) 05 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án.

Trường hợp người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung là quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn quy định tại các điểm a, b và c khoản này thì thời hạn đương nhiên được xóa án tích sẽ hết vào thời điểm người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

3. Người bị kết án đương nhiên được xóa án tích, nếu từ khi hết thời hiệu thi hành bản án, người đó không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn quy định tại khoản 2 Điều này.”

Theo quy định trên, người bị kết án không phải các tội về xâm phạm an ninh quốc gia, các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh khi họ đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo hoặc hết thời hạn thi hành bản án và đáp ứng được một số điều kiện thì đương nhiên được xóa án tích.

Đương nhiên được xóa án tích cần thỏa mãn 02 điều kiện: (i) Từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người bị kết án đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và (ii) Từ khi kết thúc thời hiệu thi hành bản án, không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn luật định tương ứng với hình phạt của họ.

Theo đó, em của bạn hết thời gian thử thách án treo vào tháng 10/2011, nếu đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của ản án và không thược hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn 01 năm kể từ ngày hết thời gian thử thách án treo thì đương nhiên được xóa án tích. Cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp sẽ có trách nhiệm cập nhật thông tin về tình hình án tích của em bạn.

Theo quy định pháp luật hiện hành, người bị kết án nếu thuộc trường hợp đương nhiên được xóa án tích thì không cần phải thực hiện thủ tục xóa án tích, cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp có trách nhiệm cập nhật về tình hình án tích của người bị kết án. Khi người bị kết án đủ các điều kiện đương nhiên được xóa án tích có yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp thì cơ quan này cấp phiếu lý lịch tư pháp xác nhận không có án tích. (Khoản 4 Điều 70 BLHS năm 2015).

Theo đó, trường hợp của em bạn nếu đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích thì không cần phải thực hiện thủ tục để được xóa án tích.